در معرفی صرافی FTX باید گفت که پلتفرم FTX یک صرافی اوراق مشتقه ارزهای دیجیتال بود که معاملات آتی یا فیوچرز (Futures‌)، توکن‌های لوریج‌دار (Leveraged Tokens‌) و معاملات OTC را ارائه می‌کرد. هدف صرافی اف تی ایکس ارائه بازارهای مشتقه‌ای بود که ایرادات سایر صرافی‌ها را نداشته باشد و بتواند به سرعت در مقیاس بزرگ‌تری فعالیت کند. از این رو توسعه‌دهندگان صرافی FTX، توکن کاربردی FTT را برای ترغیب همکاری کاربران در گسترش برنامه‌هایشان به وجود آوردند. متاسفانه در نیمه دوم سال ۱۴۰۱ تخلفات این صرافی و کمپانی سرمایه‌گذاری حامی آن‌، آلامدا ریسرچ (Alameda Research‌) توسط کوین دسک برملا شد و ضربه بزرگی به بازار کریپتو وارد شد.

صرافی FTX یکی از پلتفرم‌های معامله رمزارهای مشتقه است که تنها ۳ سال پس از ظهور خود، حسابی سروصدا کرد و توانست حجم معامله بسیار بالایی را تجربه کند. اما در نهایت در نوامبر سال ۲۰۲۲ اعلام ورشکستگی کرد. در دنیای رمزارزها، این اوراق مشتقه برای به‌حداکثررساندن سود و به‌حداقل رساندن ضرر در معامله بسیار حائز اهمیت هستند. در واقع، اوراق مشتقه، یک ابزار مالی‌ست که ارزش خود را از ارزش دارایی زیربنایی و اصلی خود می‌گیرد.

در این مقاله از هلدینگ سیمیا صرافی متمرکز FTX را معرفی می‌کنیم و دلایل سقوط و ورشکستگی آن را نیز از نظر می‌گذرانیم.

خلاصه مطلب:

👈 صرافی FTX یک صرافی متمرکز ارز دیجیتال بود که با هدف تمرکز بر روی معاملات بازار فیوچرز‌، توکن‌های لوریج‌دار و معاملات OTC راه‌اندازی شد.
👈 هدف اصلی اف تی ایکس ارائه بازار‌های مشتقه‌ای بود که مشکلات صرافی‌های دیگر را نداشته و با سرعت بالایی در مقیاس گسترده فعالیت کند.
👈 پرده‌برداری بلومبرگ‌، کوین دسک و تحقیقات مقامات قضایی از ارتباط غیرقانونی شرکت سرمایه‌گذاری خطرپذیر آلامدا و FTX آغاز سقوط این صرافی را رقم زد.
👈 فرایند بازیابی سرمایه کاربران و پیگیری وام‌های آلامدا به کارکنان این دو کمپانی و بررسی‌های بیشتر هنوز در دست تحقیق هستند.

معرفی صرافی FTX  

تقریبا ۳ سال پیش و در تاریخ ۸ می ۲۰۱۹، سم بنکمن فراید (Sam Bankman-Fried) و گری وانگ (Gary Wang) بنیان‌گذاران شرکت الامدا ریسرچ (Alameda Research) صرافی اف تی ایکس را که پلتفرمی معاملاتی برای مشتقات ارزهای دیجیتال بود، تاسیس کردند. این آغاز مسیر یکی از معتبرترین صرافی های ارز دیجیتال بود. 

بنکمن که یکی از معامله‌گران حرفه‌ای سابق شرکت جین استریت (Jane Street) است، اصلا به تصویری که ممکن است شما از یک مدیر حوزه کریپتوکارنسی در ذهن خود داشته باشید، شباهتی ندارد. او طرفدار پرپاقرص گیاه‌خواری است، معمولا تی‌شرت و شلوارک می‌پوشد و در کشوری جزیره‌ای ساکن است!

با این حال، او از ویژگی مشترک تمامی معامله‌گران و مدیران برخوردار است؛ کار کردن زیاد! او در یکی از مصاحبه‌های خود اعلام کرده بود که در طول شبانه‌روز تنها ۴ ساعت می‌خوابد! همین مسئله هم باعث شده است که او با تنها ۲۹ سال سن، یکی از ثروتمندترین افراد در حوزه ارزهای دیجیتال لقب بگیرد و دارایی خالص او از ۲۰ میلیارد دلار فراتر برود.

بنکمن و گری وانگ که یکی از توسعه‌دهندگان شرکت گوگل بود، تیمی حرفه‌ای از متخصصان حوزه ارز دیجیتال را گرد هم آوردند تا آن‌ها را در ایجاد صرافی اف تی ایکس یاری برساند. در دسامبر ۲۰۱۹ که بایننس سهام این شرکت را خریداری کرد، متوسط حجم روزانه تمامی محصولات این صرافی، تقریبا نیم میلیارد دلار آمریکا بود.

القصه، صرافی FTX، یک صرافی ارز دیجیتال آنلاین برای ارزهای دیجیتال محبوبی مثل بیت کوین و رمزارزهای مشتقه بود. FTX این امکان را برای کاربران فراهم می‌ساخت که به بهترین شیوه‌های معاملاتی نقطه‌ای (spot) دست پیدا کنند و امکان انتقال وجه از طریق ارزهای فیات و ارزهای دیجیتالی مثل اتریوم، بیت کوین و لایت کوین را فراهم می‌کرد.

معرفی توکن کاربردی FTT

FTT یک توکن با استاندارد ERC-20 است که به اکوسیستم FTX قدرت می‌بخشید. FTT یک توکن کاربردی (Utility Token) محسوب می‌شد. از این توکن می‌توانستیم به‌عنوان وثیقه در بازارهای موجود در صرافی FTX استفاده کنیم. در صورتی که هولدرهای این توکن نقش میکر (Maker‌) را در بازار‌های اسپات (Spot‌) و معاملات آتی ایفا می‌کردند‌، مشمول تخفیف در کارمزد معاملات می‌شدند. این تخفیف در سایر معاملات مانند OTC نیز وجود داشت، اما درصد آن متفاوت بود.

همچنین قابلیت استیک کردن توکن FTT در صرافی FTX وجود داشت. با استیکینگ FTT، می‌توانستیم در رای‌گیری‌های این پلتفرم شرکت کنیم. با توجه به موضوع رای‌گیری، ارزش هر رای متفاوت بود. برای مثال، در رای‌گیری در مورد لیست شدن توکن‌های جدید، ارزش رای شخصی که تعداد ۱۰۰ تا ۱۰۰۰ توکن استیک کرده بود، ۶ برابر ارزش رای کسی بود که کمتر از ۱۰۰ FTT داشت. همچنین سود دریافتی از کارمزدهای رفرال نیز برای این افراد بیشتر بود.

در نهایت قرار بود که تعداد ۳۵۰,۰۰۰,۰۰۰ توکن FTT عرضه شود و تاکنون نزدیک به ۳۲۹ میلیون توکن در چرخه بازار وارد شده است. ۱۷۵ میلیون از این توکن‌ها متعلق به شرکت FTX بود و به مرور، طی سه سال از عرضه اولیه آن وارد بازار شد.

صرافی FTX یک سوم از درآمد هفتگی خود را صرف خرید مجدد توکن‌ها در بازار FTT/USD خود می‌کرد و این تعداد را از چرخه خارج می‌کرد. قرار بود این فرآیند تا جایی ادامه پیدا کند که تعداد توکن‌های موجود به ۱۷۵,۰۰۰,۰۰۰ کاهش یابد؛ درست مانند کاری که صرافی بایننس انجام می‌دهد.همچنین استیکرهای FTT هر هفته در ایردراپ توکن SRM سهیم بودند. SRM توکن پلتفرم Serum در شبکه Solana است که نسخه ERC-20 آن نیز وجود دارد.

قرار بود تا در آینده و طبق اطلاع رسانی‌های این پلتفرم، استیکرهای FTT مشمول دریافت ایردراپ سایر کوین‌ها نیز شوند. در زمان به‌روزرسانی این مقاله (۱ شهریور۱۴۰۲) توکن FTT در جایگاه ۲۱۷ لیست Coinmarketcap با ارزش بازار ۳۵۲ میلیون دلار قرار دارد و این توکن در محدوده ۱.۰۸ دلار معامله می‌شود.

صرافی FTX چه امکاناتی دارد؟

به‌عنوان یک معامله‌گر، هنگام آشنایی با یک صرافی، باید به امکاناتی که پلتفرم مورد نظرتان در اختیار کاربران خود قرار می‌دهد، توجه ویژه‌ای داشته باشید. با اینکه اف تی ایکس در حال حاضر یک صرافی وشکسته محسوب می‌شود، اما آشنایی با امکاناتی که به کاربران خود ارائه می‌داد، خالی از لطف نیست. برخی از مهم‌ترین امکانات این صرافی عبارت‌اند از:

معاملات آتی یا فیوچرز (Futures trading)

در این صرافی، ارزهای زیادی پشتیبانی می‌شوند، از جمله ارزهایی که معمولا دارای معاملات آتی یا دائمی هستند. معامله‌گران ممکن است با استفاده از بیش از ۱۰۰ جفت آتی سه‌ماهه و دائمی با حداکثر ۱۰۱ برابر اهرم (leverage)، روی ارزهای دیجیتال معامله کنند. برای باز کردن و نگهداری معاملات، از استیبل‌کوین‌هایی مانند USD و تتر به‌عنوان وثیقه استفاده می‌شود.

معاملات اسپات (Spot trading)

در صرافی اف تی ایکس، بیش از ۵۰۰ بازار معاملاتی پیش روی کاربران قرار دارد. در حقیقت، FTX دارای بازارهای اسپات که رابط آن‌ها مشابه معاملات آتی‌ست؛ معاملاتی که در آن‌ها می‌توانید بیت کوین، FTT و سایر آلت کوین‌ها را معامله کنید. در مجموع، این صرافی بیش از ۱۰۰ جفت معاملات اسپات مختلف ارائه می‌کند.

معاملات اختیاری (Options trading)

این قابلیت مشابه مشتقات است، با این تفاوت که کاربران ملزم به خرید دارایی‌های پایه در زمان انقضای قرارداد نیستند. FTX در حال حاضر فقط از آپشن بیت کوین پشتیبانی می‌کند.

توکن‌های اهرمی (Leveraged tokens)

FTX توکن‌های مبتنی بر ERC20 را با اهرمی که تا ۳ برابر بیشتر در معرض جفت معاملاتی زیربنایی (حرکت صعودی یا نزولی) قرار دارند، ارائه می‌کند. هیچ الزام حاشیه‌ای برای توکن‌های اهرمی FTX وجود ندارد. در حال حاضر، صرافی FTX دارای ۴ توکن اهرمی برای معاملات آتی است: BULL (+3x)، BEAR (-3x)، HEDGE (-1x) و HALF.

موو (MOVE)

از طریق قرارداد MOVE، معامله‌گران می‌توانند روی نوسان (حرکت- MOVE) قیمت کریپتو در یک بازه زمانی خاص شرط‌بندی کنند. هر قرارداد MOVE، با توجه به قیمت شاخص اصلی، به یک حاشیه احتیاج دارد. هر چه نوسان یک محصول بیشتر باشد، MOVE آن عموما بیشتر خواهد بود. کارمزدهایی که در قراردادهای MOVE دریافت می‌شوند، با مقدار کارمزدهای اخذشده در بازار اسپات اصلی یکسان است. این قابلیت، یکی از مهم‌ترین نوآوری‌های FTX است و توجه کاربران زیادی را به خود جلب کرده است.

توکن‌های نوسانی (Volatility tokens)

توکن‌های نوسانی FTX، با استفاده از قراردادهای FTX MOVE، در معرض نوسانات ضمنی دارایی قرار می‌گیرند. قراردادهای MOVE (روزانه، هفتگی یا سه‌ماهه) برای افرادی که منتظر مشاهده تغییرات قابل توجهی در بازار یا ثبات طولانی‌مدت هستند، سودآور است. توکن‌های نوسانی این امکان را در اختیار کاربران قرار می‌دهند که دارایی‌های خود را لانگ یا شورت کنند.

بازارهای پیش‌بینی (Prediction markets)

با استفاده از این قابلیت، کاربران می‌توانند روی پیش‌بینی‌های خاصی معامله کنند؛ اگر چه بازار محدود است، اما به رویدادهای دنیای واقعی گره خورده است.

NFT ها

FTX ایالات متحده این امکان را برای کاربران فراهم می‌کند که توکن‌های غیر قابل تعویض را با اهداف تجاری، سپرده‌گذاری یا ضرب کنند. این قابلیت تنها در ایالات متحده قابل استفاده است و در FTX.com در دسترس نیست.

معاملات OTC

این قابلیت، ابزار معامله‌گران سازمانی‌ست که مقدار زیادی پول را روی دارایی‌های دیجیتال اصلی سرمایه‌گذاری کرده‌اند. واریز و برداشت اوراق OTC از طریق کیف پول FTX انجام می‌شود و معاملات OTC، هیچ کارمزد اضافه‌ای به‌غیر از اسپرد (spread) ندارد.  

توکن صرافی ارز دیجیتال FTX چیست؟

FTT، توکن اصلی FTX است و ستون فقرات اکوسیستم آن محسوب می‌شود. این توکن امکانات متعددی را به کاربران عرضه می‌کند؛ چون می‌توان از آن برای کاهش کارمزدها و کسب سود در پلتفرم FTX، بهره‌مندی از صندوق بیمه FTT و استفاده از توکن به‌عنوان وثیقه‌ای برای معاملات آتی استفاده کرد.

دارایی FTT با بیش از ۲۵۰ میلیون توکن در گردش، در حال حاضر یکی از ۵۰ ارز دیجیتال برتر از نظر ارزش فعلی بازار است. صرافی ارز دیجیتال FTX این امکان را برای کاربران خود فراهم می‌کند که با سپرده‌گذاری FTT های خود، از امکانات بیشتری برخوردار شوند. این امکانات عبارت‌اند از:

• ایجاد نرخ جدید برای کارمزد نگهداری FTT
• شانس بیشتر برای کسب حق امتیاز در نظرسنجی‌های مربوط به تولید محصولات یا خدمات مالی جدید؛ در واقع، در شرایطی که بخواهید محصولات مالی جدیدی ابداع و به بازار معرفی کنید، سپرده‌گذاری FTT شانس شما را برای موافقت با خدمات ابداعی‌تان بالا می‌برد.
• بالاتر بودن میزان پاداش به‌ازای هر معرفی که باعث می‌شود فرد از معرفی دیگران سود بیشتری کسب کند. این اقدام از طریق لینک یا کد ریفرال انجام می‌شود.

ورشکستگی FTX

ورشکستگی FTX در یک دوره ۱۰ روزه در نوامبر ۲۰۲۲ رخ داد. طبق گزارشی که CoinDesk در تاریخ ۲ نوامبر منتشر کرد، شرکت تجاری Alameda Research موقعیتی ۵ میلیارد دلاری روی توکن FTT داشت. همین سرمایه‌گذاری نشان داد که شرکت Alameda نقش مستقیمی در ارزش گذاری توکن FTT دارد و در واقع این توکن بر پایه هیچگونه ارز دیجیتال یا ارز فیات در بازار پشتیبانی نمی‌شود. نگرانی‌های بسیاری در خصوص شفافیت کاری FTX و توکن آن در میان سرمایه‌گذاران ایجاد شد.

پس از بررسی‌های متعدد، صرافی بایننس در ۶ نوامبر اعلام کرد که تمامی توکن‌های FTT خریداری شده که حدود ۲۲ میلیون توکن بود را به فروش می‌رساند. این اقدام بایننس شاید آخرین ضربه مهلک به صرافی FTX بود. پس از این اقدام بایننس و سقوط ارزش سهام صرافی، در تاریخ ۱۰ نوامبر، FTX به صورت رسمی اعلام ورشکستگی کرد.

آموزش ثبت نام در صرافی FTX

ثبت نام و معامله‌گری در FTX در مقایسه با سایر صرافی‌های بسیار آسان‌تر است. در ادامه، دستورالعملی ساده برای ثبت نام در صرافی FTX و انجام معاملات مورد نظر ارائه شده است. همراه ما باشید.

آموزش تصویری و مرحله‌به‌مرحله ثبت نام در FTX (نسخه وب)

اولین قدم برای کار با FTX، ثبت نام و ایجاد یک حساب کاربری است. ثبت نام در این پلتفرم بسیار ساده است و برای ایجاد حساب کاربری، تنها به آدرس ایمیل و رمز عبور نیاز دارید. برای ثبت نام در اف تی ایکس، به سایت این صرافی مراجعه کنید و از بخش بالا سمت راست، روی گزینه REGISTER کلیک کنید.

در کادر زیر، ایمیل خود را وارد کنید و پسوردی برای حسابتان تعیین کنید.

سپس، تیک موافقت با شرایط و قوانین را بزنید و سپس روی گزینه Sign Up کلیک کنید.

تبریک می‌گوییم! حساب شما با موفقیت ایجاد شده است. توجه داشته باشید که با پیروی از مراحل فوق، تنها دارای حسابی کاربری در FTX خواهید شد و بدون احراز هویت، اف تی ایکس محدودیت‌های زیادی را پیش روی شما قرار خواهد داد. پیش از آن‌که به آموزش تصویری تایید هویت دو مرحله ای (۲FA) بپردازیم، بهتر است مختصرا سطوح مختلف حساب‌های کاربری در FTX را به شما معرفی کنیم:

برای احراز هویت در صرافی FTX، باید مراحل زیر را طی کنید:

گزینه Verification Type را انتخاب کنید و در مرحله بعد، تعیین کنید که آیا حسابی که ایجاد کرده‌اید، به یک فرد تعلق دارد یا یک سازمان.

در مرحله بعدی، اطلاعات KYC خود را وارد کنید و سپس، روی گزینه Submit Information کلیک کنید.

پس از طی‌کردن این مراحل، حساب کاربری شما از سطح صفر به سطح ۱ ارتقا پیدا کرده است. برای آن‌که بتوانید از خدمات FTX برای حساب‌های سطح ۲ هم بهره‌مند شوید، احراز هویت را ادامه دهید.

پس از پرکردن جاهای خالی، باید از مدرک هویت خود عکس بگیرید و در سایت بارگذاری کنید. لزوم انجام این فرآیند، محافظت از شما در برابر سرقت هویت است.

روی گزینه Start کلیک کنید تا اولین مرحله از این فرایند آغاز شود.

تبریک! پس از اتمام این فرآیند، حساب شما به سطح ۲ ارتقا پیدا می‌کند. البته مدتی طول می‌کشد تا این سطح تایید شود. با این حال، اگر مدارک خود را به‌درستی ارسال کرده باشید، درخواست kyc شما تقریبا فوری تایید خواهد شد؛ راه‌اندازی kyc سریع‌تر و ساده‌تر از آن چیزی است که فکرش را می‌کنید.

ثبت نام در اپلیکیشن FTX

ثبت در اپلیکیشن FTX نیز درست مثل سایت آن بسیار راحت است. ابتدا اپلیکیشن را از اپ‌استور یا گوکل‌پلی دانلود و روی تلفن همراهتان نصب کنید. پس از باز کردن اپلیکیشن، روی گزینه Register کلیک کنید تا به صفحه ثبت نام هدایت شوید.

در مرحله بعدی، اطلاعات زیر از شما خواسته می‌شود. پس از واردکردن آن‌ها، گزینه Register را فشار دهید:

۱) آدرس ایمیل

۲) رمز عبور

۳) کد ارجاع (اگر کسی شما را به این اپلیکیشن دعوت کرده، می‌توانید کد معرف را در این قسمت وارد کنید. اگر کدی دریافت نکرده‌اید، این بخش را خالی بگذارید)

۴) تیک موافقت با شرایط و ضوابط را بزنید.

۵) پازلی را که در این مرحله برای شما به‌نمایش درمی‌آید، تکمیل کنید.

۶) باقی فرایند ثبت نام را با توجه به دستورالعمل‌های لازم انجام دهید تا حساب کاربری‌تان فعال شود.

احراز هویت در اپلیکیشن FTX

اپلیکیشن را باز کنید و به حساب کاربری‌تان وارد شوید.

روی نماد User که پایین صفحه سمت راست قرار گرفته است، کلیک کنید. از بخش تایید هویت، گزینه Enable trading and deposits را انتخاب کنید و به صفحه تایید مدارک FTX بروید.

با استفاده از دستورالعمل‌ها، مدارک شناسایی خود را بارگذاری کنید.

پس از انجام این مراحل، احراز هویت حساب شما به پایان خواهد رسید.

آموزش تصویری معامله‌گری در FTX

FTX یکی از معتبرترین صرافی های ارز دیجیتال در سراسر جهان است و معامله‌گری با این صرافی از آن چیزی که فکرش را می‌کنید ساده‌تر است. در ادامه، اقداماتی را که باید پیش از شروع اولین معامله در صرافی ارز دیجیتال اف تی ایکس انجام دهید، تشریح کرده‌ایم:

۱. ثبت نام

پیش از هر چیزی باید در سایت یا اپلیکیشن FTX ثبت نام کنید و یک حساب کاربری برای خودتان بسازید.

پس از کلیک روی گزینه Sign Up، به صفحه اصلی FTX هدایت خواهید شد. اگر قصد دارید مبلغی بیش از ۱۰۰۰ دلار را برداشت کنید، در مرحله بعدی باید احراز هویت کنید. برای انجام این کار روی تب کیف پول در بالای صفحه کلیک کنید و سپس گزینه Verify Identity را که درست بالای بخش Balances قرار گرفته است، انتخاب کنید.

فرآیند احراز هویت در FTX بسیار ساده است. اگر حسابی شخصی ساخته‌اید (نه برای یک موسسه یا سازمان)، اطلاعاتی که صرافی از شما می‌‌خواهد عبارت‌اند از: نام کامل، آدرس، منبع دارایی و یک کپی اسکن‌شده از مدرک شناسایی. صرافی همچنین از شما می‌خواهد که مدرکی مبنی بر صحت نشانی خود ارائه دهید. می‌توانید قبض آب و برق منزلتان را که حاوی آدرس است، برای صرافی ارسال کنید.

پس از آن‌که فرم KYC را ارسال کنید، معمولا ۱۲-۸ ساعت طول می‌کشد تا مدارک شما بررسی و تایید شوند. پس از تایید مدارک و هویت، دسترسی نامحدودی به حساب FTX خود خواهید داشت.

۲. سپرده‌گذاری

FTX از TUSD، USDC، PAX، بیت کوین، اتریوم، بیت کوین کش، لایت کوین، تتر و همه توکن‌های اهرمی پشتیبانی‌شده توسط صرافی، پشتیبانی می‌کند. برای واریز و سپرده‌گذاری، کافی‌ست دوباره به بخش «کیف پول» مراجعه کنید و دارایی مورد نظرتان برای واریز را انتخاب کنید. سپس، روی Deposit کلیک کنید و صبر کنید تا پنجره‌ای که آدرس سپرده شما را نشان می‌دهد باز شود.

در نهایت، مبلغ مورد نظرتان را در آدرسی که برای شما به نمایش درمی‌آید، سپرده‌گذاری کنید. با توجه به دارایی که قصد سپرده‌گذاری روی آن را دارید، ممکن است نشان‌دادن حساب ۳۰ دقیقه طول بکشد.

۳. شروع معامله

پس از سپرده‌گذاری و نمایش حساب، می‌توانید اولین معامله خود را انجام دهید. اگر مایل هستید که از طریق معاملات دائمی به مبادله بپردازید، روی تب Futures در بالای صفحه کلیک کنید. از سوی دیگر، اگر تمایل دارید که با استفاده از توکن‌های اهرمی معامله کنید، روی تب Tokens کلیک کنید.

اگر معاملات آتی (futures) انجام می‌دهید، اهرم به‌طور خودکار با توجه به تعداد قراردادهایی که خریداری می‌کنید، تنظیم خواهد شد. از سوی دیگر، توکن‌های اهرمی، با توجه به توکنی که خریداری می‌کنید، از قبل دارای مقداری اهرم هستند.

اوج ماجرای ورشکستگی صرافی FTX

به دنبال این ماجرا‌، سم بنکمن فرید از مقام خود استعفا داد و جان جی ری (John J. Ray‌)‌، وکیلی که مسئولیت رسیدگی به انحلال شرکت انران (Enron) را بر عهده داشت‌، مدیر عامل FTX شد. بر اساس اسناد منتشر شده‌، کمپانی آلامدا از مزایای زیادی در شرکت سرپرست خود یعنی FTX برخوردار بوده است.

به گفته جان جی ری‌، آلامدا از پروتکل لیکویید خودکار FTX معاف بوده است. این امر بدان معناست که اگر پوزیشن‌های آلامدا در بازار فیوچرز FTX در موقعیت لیکویید قرار می‌گرفتند، صرافی دارایی‌های Alameda را از این موقعیت معاف می‌کرد. بدین ترتیب‌، هنگامی که کاربران پول خود را در این صرافی از دست می‌دادند‌، سود حاصل از این ماجرا برای جبران ضرر‌های آلامدا به این کمپانی می‌رسید.

در ادامه مشخص شد که از ابتدای سال ۲۰۲۱‌، شرکت آلامدا ریسرچ از لیست شدن توکن‌ها در صرافی اف تی ایکس اطلاع داشت و مقادیر زیادی از این توکن‌ها را در آستانه لیست شدن در این پلتفرم خریداری می‌کرد. این معاملات تحت عنوان معاملات نهان (Insider Trading‌) شناخته می‌شوند و انجام آنها غیرقانونی است.

بر اساس گزارش وال استریت ژورنال‌، کمپانی FTX در سال ۲۰۲۲ بیش از ۱۰ میلیارد دلار از دارایی‌های کاربران خود را به آلامدا ریسرچ قرض داده است و به گفته مدیرعامل آلامدا‌، مدیران و دو تن از مقامات این دو کمپانی از این ماجرا اطلاع داشته‌اند. 

در نتیجه‌، اکثر دارایی‌های آلامدا به صورت رمزارز‌هایی که به کمپانی مادر‌ آلامدا یعنی FTX‌ متعلق بود، نگهداری می‌شد. تمام این ماجرا در شرایطی بود که آلامدا به میزان ۸ میلیارد دلار بدهی داشت و بخش اعظم دارایی‌هایش در قالب FTT نگهداری می‌شد. علاوه بر این‌، وام‌های میلیارد دلاری آلامدا به بنکمن و کمپانی‌هایی که بخش عظیمی از سهام آنها در اختیار بنکمن بود نیز اوضاع را تشدید کرد. در پایان‌، تمام این ماجرا‌ها دست به دست هم داد و FTX را از عرش به فرش رساند.

دلایل بسته شدن صرافی اف تی ایکس چه بود؟

در تاریخ ۲ نوامبر ۲۰۲۲ (۱۱ آبان ۱۴۰۱)، اولین اتفاقات مربوط به سقوط صرافی FTX با انتشار گزارشی توسط کوین دسک آغاز شد. در این گزارش‌، ترازنامه آلامدا ریسرچ از جنبه‌های مختلف مورد بررسی قرار گرفته بود و نشان می‌داد که بازوی سرمایه‌گذاری خطرپذیر صرافی FTX در شرایط مساعدی به سر نمی‌برد. در تاریخ ۶ نوامبر سال ۲۰۲۲ (۱۵ آبان ۱۴۰۱)‌، چانگ پنگ ژائو در توییتر خود اعلام کرد که با توجه به افشاگری‌های اخیر‌، بایننس قصد دارد تمام سرمایه مبتنی بر توکن FTT خود را طی چند ماه به فروش برساند.

طی این رویداد کارولین الیسون (Caroline Ellison‌)‌، مدیرعامل آلامدا ریسرچ‌، در توییتی پرخاشگرانه و در دفاع از FTX اعلام کرد که گزارش کوین دسک به هیچ عنوان جامع نبوده و حتی به ژائو نیز پیشنهاد خرید کل توکن‌های FTT در محدوده قیمت ۲۲ دلار را داد. این اقدام خانم الیسون برای بسیاری از فعالان بازار کریپتو به منزله زنگ خطری بود تا قرارداد‌های شورت بسیاری را در این محدوده باز کنند؛ زیرا این امر نشان‌دهنده میزان اهمیت حفظ قیمت FTT در محدوده ۲۲ دلار تلقی می‌شد. در طول این بازه زمانی چند روزه‌، FTT ریزش شدیدی داشت و از ۲۲ دلار تا محدوده ۱۸ دلار نزول داشت.

در ماه سپتامبر ۲۰۲۲ و پیش از انتشار گزارش کوین دسک‌، گزارشی توسط بلومبرگ مبنی بر روابط میان آلامدا ریسرچ و صرافی FTX منتشر شد. در این گزارش اظهار شده بود که در ابتدای فعالیت صرافی اف تی ایکس‌، آلامدا ریسرچ در قالب یک بازارساز برای این صرافی ایفای نقش می‌کرد. در ماه ژوئن ۲۰۲۲ نیز آلامدا در جایگاه بزرگ‌ترین سپرده‌گذار استیبل کوین در پلتفرم FTX قرار داشت.

در تاریخ ۸ نوامبر (۱۷ آبان ۱۴۰۱‌)، اخباری مبنی بر خریداری صرافی اف تی ایکس توسط بایننس در جامعه کریپتو پیچیده بود؛ اما در ۹ نوامبر ۲۰۲۲ (۱۸ آبان ۱۴۰۱‌) و طی بررسی‌های صورت گرفته توسط تیم بایننس و البته توقف برداشت از صرافی FTX‌، بایننس اعلام کرد که از خرید این صرافی منصرف شده است. این تردید روی کل بازار اثر گذاشت؛ طوری‌که قیمت بیت کوین تا محدوده ۱۷٫۰۰۰ دلار پایین آمد. صرافی‌های متمرکز دیگر نیز مورد تردید مردم قرار گرفتند و بسیاری از کاربران، بخشی از دارایی‌های خود را از این پلتفرم‌ها برداشت کردند.

با انتشار خبر لغو خریداری FTX توسط بایننس شاهد ریزش ۲۳ درصدی قیمت BTC و ریزش ۹۳.۹۶ درصدی قیمت FTT تا ۱.۰۷ دلار بودیم. با توجه به سرمایه‌گذاری‌های عظیم FTX Ventures و آلامدا بر روی سولانا‌، قیمت SOL نیز طی این رویداد تا ۷۰ درصد کاهش یافت. بر اساس گزارش منتشر شده از وال استریت ژورنال‌، وزارت دادگستری آمریکا‌ و سازمان SEC نیز در حال بررسی اسناد و سوابق عملکرد بخش آمریکایی صرافی FTX در طول عصر و شب همین روز بودند.

آیا صرافی FTX برای ایرانیان گزینه مناسبی است؟

در قوانین و سیاست‌های داخلی صرافی FTX، نام ایران صراحتا در دسته کشورهایی قرار داده شده است که این صرافی هیچ خدماتی به آن‌ها ارائه نمی‌کند. بنابراین، زمانی که کاربری در سایت FTX ثبت نام کند، عملا نمی‌تواند حساب کاربری خود را از سطح صفر ارتقا دهد و در نتیجه، اجازه هیچ‌گونه معامله‌ای هم نخواهد داشت. بهترین راه، انتخاب یک صرافی غیر متمرکز مانند DYDX یا اعتماد به صرافی‌های ایرانی مانند صرافی دیجیتال سیمیا است.

آینده FTX پس از بحران

پس از اتفاقات رخ داده در نوامبر برای این صرافی و متعاقبا اعلام ورشکستگی، بسیاری از سرمایه‌گذران بر این باور بودند که کار این صرافی به آخر رسیده است. ارزش سهام این صرافی افت بسیار شدیدی پیدا کرد و توکن‌های آن یعنی FTT جایی در پلتفرم‌های معاملاتی نداشت. با این حال شایعاتی در خصوص خرید FTX‌ از سوی چانگ پنگ ژائو، مدیر عامل بایننس شنیده می‌شود. در صورت محقق شدن این اتفاق، آینده جدیدی پیش روی صرافی FTX‌ خواهد بود.

بازار پیش‌بینی‌ها – PREDICTIONS

توکن‌های پیش‌بینی در صرافی FTX برای مناسبت‌های متنوع مورد استفاده قرار می‌گرفت. به عنوان مثال، توکن TRUMP-2020 برای پیش‌بینی برنده شدن ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری ایالات متحده آمریکا استفاده می‌شد. ارزش این توکن با توجه به احتمال برنده شدن ترامپ تعیین می‌شد. همچنین توکن سایر نامزدها نیز در این صرافی لیست شده بود.

ممکن است از خود بپرسید این توکن‌ها چطور کار می‌کردند؟ فرض کنید احتمال برنده شدن ترامپ را ۶۰٪ تخمین زده‌اید. بنابراین وارد پوزیشن لانگ این توکن با قیمت ۰.۶ دلار می‌شوید. پس از اعلام نتایج انتخابات، در صورت برنده شدن ترامپ ارزش این توکن به ۱ دلار می‌رسید و در صورت رد شدن او ارزش این توکن صفر می‌شد.

اخبار اخیر صرافی اف تی ایکس (۱ شهریور ۱۴۰۲)

به نقل از BeinCrypto‌، خبر راه‌اندازی دوباره صرافی اف تی ایکس برای اولین بار در ماه ژوئن سال ۲۰۲۳ و توسط وال استریت ژورنال منتشر شد. به گفته جان ری «فرایند دعوت از طرف‌های ذینفع برای راه‌اندازی دوباره صرافی FTX آغاز شده است‌» و در صورت تمایل این افراد‌، در ازای سرمایه‌گذاری و باقی ماندن پول این افراد در FTX‌، سود به آنها تعلق می‌گیرد.

سم بنکمن فرید نیز بر اساس محاکمه‌های صورت گرفته به زندان محکوم شد و روند بازیابی سرمایه کاربران نیز هنوز در دست تحقیق و بررسی توسط مقامات قضایی قرار دارد. بر اساس گزارشات منتشر شده از این روند‌، هنوز زمان مشخصی برای بازگرداندن پول مردم تعیین نشده و ممکن است این فرایند ماه‌ها‌، سال‌ها یا حتی چند ده سال به طول بیانجامد.

جمع بندی:

صرافی FTX یکی از صرافی‌های متمرکز در فضای ارزهای دیجیتال بود که بر روی ابزارهای معاملاتی در بازار مشتقات تمرکز داشت. تیم این صرافی به شدت فعال بودند و با توجه به عمر کوتاه این صرافی، رشد قابل توجهی از حجم معاملات روزانه در بازار رمزارز‌ها را به خود اختصاص داده بود. این صرافی توکن FTT را به عنوان توکن کاربری خود معرفی کرد.این توکن، یک توکن ERC-20 است که هولدرهای آن می‌توانستند با سپرده‌گذاری آن در صرافی اف تی ایکس کسب درآمد کنند.

در نهایت به دلیل کم‌تجربگی تیم دخیل در پروژه‌، سرمایه‌گذاری‌های نادرست و البته سوءاستفاده از سرمایه کاربران در روابط آلامدا ریسرچ و FTX شاهد سقوط هر دو کمپانی بودیم. به نظر شما این رویداد چه پیامد‌هایی را برای دنیای کریپتو به دنبال دارد؟ آیا راه‌اندازی دوباره این صرافی تحت مدیریت جدید می‌تواند نتیجه‌بخش باشد؟

سوالات متداول:

+ صرافی FTX چیست؟

صرافی FTX یکی از صرافی‌های متمرکز در فضای کریپتو بود که بر روی ابزارهای معاملاتی در بازار مشتقات‌، معاملات OTC و قراردادهای آتی تمرکز داشت.

+ دلایل ورشکستگی FTX چه بود؟

یکی از مهم‌ترین عوامل شکست FTX.Com عدم ثبت اسناد مربوط به تصمیم‌گیری‌ها است. کم‌تجرگی و سوءاستفاده از سرمایه کاربران و ارتباط غیرقانونی آلامدا و FTX همگی از جمله دلایل این رویداد بود.

+ FTX از چه روشهای پرداختی پشتیبانی میکند؟

علاوه بر ارزهای فیاتی چون دلار، یورو و پوند، این صرافی از انتقال وجه از طریق کارت اعتباری هم پشتیبانی می‌کند. FTX از Simplex به‌عنوان درگاه پرداخت آنلاین برای سپرده‌های کارت اعتباری استفاده می‌کند.

+ FTX در چه کشورهایی قابل اجرا میباشد؟

ساکنین بسیاری از کشورها می‌توانند از خدمات FTX بهره‌مند شوند، اما FTX هیچ‌گونه خدماتی را برای حساب‌های شخصی افراد یا حساب‌های شرکتی سازمان‌های ساکن در کشورهایی مثل ایالات متحده آمریکا، کوبا، کریمه، ایران، افغانستان، سوریه، کره شمالی، ارائه نمی‌کند.

+ کارمزد مبادلات در صرافی اف تی ایکس چه مقدار است؟

در پلتفرم FTX، هیچ کارمزدی برای واریز یا برداشت دریافت نمی‌شود. همچنین، کاربرانی که از طریق FTX به معاملات آتی می‌پردازند، موظف به پرداخت کارمزد نیستند. خدمات معاملاتی OTC هم از طریق کیف پول FTX انجام می‌شود.