کازماس (Cosmos) که ارز دیجیتال بومی آن اتم (ATOM) نام دارد، یک شبکه غیر متمرکز از بلاک چین های موازی و مستقل است. به عبارت سادهتر، کاسموس اکوسیستمی از بلاک چینهاست که میتوانند مقیاسبندی شوند و با یکدیگر همکاری کنند. قبل از ارائه کازموس، بلاکچین ها از یکدیگر جدا بودند و بدون کمک ابزارهای شخص ثالث نمیتوانستند با هم ارتباط برقرار کنند. اما پلتفرم Cosmos با استفاده از فناوریهای جدید، اینترنت Blockchain را خلق کرد که امکان ارتباط بین بلاک چین ها را فراهم میکند.
با ظهور ارزهای دیجیتال متعدد و شبکههای بلاکچین مختلف، همواره فرصت اتصال آنها به همدیگر و همکاریشان وجود دارد. بهعبارت سادهتر، همیشه تلاش شده است تا همه این شبکههای مختلف که قابلیتهای متنوعی هم دارند به یکدیگر متصل شوند. شبکه کازماس (Cosmos) و توکن بومی آن یعنی ارز دیجیتال اتم این امکان را فراهم کردهاند تا یک اتحاد همهگیر در بین پلتفرمهای فعال دنیای کریپتوکارنسی فراهم شود.
شبکه کازماس همانطور که تیم توسعهدهنده آن تعریف میکنند، یک اینترنت برای بلاکچینها محسوب میشود. اما ارز دیجیتال اتم چیست و چه ویژگیهای دیگری در شبکه Cosmos وجود دارند؟
بهعبارت سادهتر، این اکوسیستم توانایی ساخت و استقرار بلاکچینها را برای همکاریهای مختلف به توسعهدهندگان میدهد. با ما همراه شوید تا عناصر مختلف این شبکه و چگونگی ایجاد برنامههای غیرمتمرکز DApps را در آن بررسی کنیم.
فهرست محتوا
اولین روزهای شبکههای بلاکچین
نسخههای اولیه شبکههای بلاکچین که در روزهای ابتدای دنیای کریپتوکارنسی طراحی شدند، عمدتاً در ارتباط با بلاکچین بیت کوین بودند. اولین شبکه بلاکچین با هدف ارائه یک جایگزین مناسب و غیرمتمرکز برای سیستم مالی سنتی عرضه شد. همین دلیل توانست جامعهای پرشور و باانگیزه از توسعهدهندگان را به خود جذب کند تا با استفاده از این فناوری نوظهور، اکوسیستم قدیمی امور مالی از میان بردارد. بعدها مشخص شد که فناوری بلاکچین میتواند در اکوسیستم پرداخت هم مورد استفاده قرار بگیرد و همین باعث شد تا بلاکچینهای دیگری هم طراحی شوند.
ساختن یک بلاکچین در روزهای ابتدایی دنیای کریپتوکارنسی، کاری بسیار دشوار بود. همچنین، چالش دیگری هم در این میان وجود داشت که همکاری بین بلاکچینهای مختلف را محدود و تقریباً محال میکرد. بعدها بلاکچین اتریوم روی کار آمد و فعالیتش را در ادامه تکامل فناوریهای بلاکچین آغاز کرد. مخترع اتریوم، یعنی ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) اذعان کرده بود که قصد او از ایجاد این شبکه، فراهم کردن بستری است تا از همه بلاکچینها پشتیبانی کند. حالا اتریوم میتواند با تکیه بر قابلیت یک ماشین مجازی با عنوان EVM، قراردادهای هوشمند را در قالبهای محدود، سفارشیسازی کند.
اتریوم میتواند بعضی از مشکلات اولیه فناوری بلاکچین را حل کند و با محدودیتهای بسیاری همراه است. مهمترین مشکل آن، مسئله مقیاسپذیری است و اساس آن هم مربوط به مکانیزم اجماع اثبات کار (PoW) مربوط میشود. در میان همه این مشکلات و محدودیتها، شبکه کازماس با هدف اینکه میتواند پُلی برای رسیدن شبکههای مختلف به یکدیگر باشد، پا در عرضه کریپتوکارنسی گذاشت. شاید بتوان شبکه کازماس را شبیه به یک میدان تشبیه کرد که قادر است، چندین خیابان، کوچه و جاده مختلف را در یک نقطه به یکدیگر متصل کند.
شبکه کازماس چیست؟
شبکه کیهانی دنیای کریپتوکارنسی یا همان اینترنت بلاکچینها که با عنوان Cosmos شناخته میشود، یک اکوسیستم غیرمتمرکز است که از بلاکچینهای مستقل و در عین حال قابل تعامل ساخته شده. هدف اصلی این پروژه این است که بلاکچینهای مختلف از طریق عملکردها و نحوه کاراییشان با یکدیگر تعامل برقرار کنند و متصل شوند. از زمان راهاندازی این اکوسیستم تاکنون، بیش از ۲۴۰ برنامه کاربردی در شبکه اصلی آن ساخته شدهاند. دستهبندی اصلی این برنامهها شامل حوزههای مختلفی همچون امور مالی، حریمهای خصوصی تراکنشها و تعاملات اجتماعی مختلف است.
شبکه Cosmos از لحاظ ساختاری شامل مجموعههای بههمپیوستهای از بلاکچینها است که روی هسته مرکزی مشخصی با عنوان Tendermint اجرا میشوند. همه بلاکچینهای مستقلی که در شبکه کازماس اجرا میشوند به عنوان منطقهها یا zones شناخته میشوند. پروتکلهای تخصصی و مشخصی که برای تامین امنیت این بلاکچینها در نظر گرفته شده، یک موتور با سازوکار اجماع مثل الگوریتم تحمل خطای بیزانس (PBFT) است که کارایی بالا، سازگاری و انعطاف دارد. شبکه Cosmos، هدف اصلی خود را «ثبات، تامین امنیت و اتصال شبکههای مختلف» قرار داده و این امکان را فراهم میکند تا توسعهدهنده، بلاکچین مورد نظرش را در سادهترین حالت به دیگر شبکهها متصل کند.
لایههای مختلف شبکه کازماس
شبکه Cosmos از لحاظ ساختاری به سه لایه عمیق و کاربردی زیر تقسیم میشود:
- لایه کاربردی (Application Layer): این لایه مسئولیت بهروزرسانی وضعیت تراکنشها و معاملات مختلف را برعهده دارد.
- لایه شبکه (Networking Layer): این لایه مسئول انتقال تراکشها و پیامهای مرتبط با اجماع است.
- لایه اجماع (Consensus Layer): لایه یا رسانهای است که توافق گرهها یا نودها را برای تثبیت وضعیت اکوسیستم فراهم میکند.
تاریخچه راهاندازی اکوسیستم Cosmos
توسعه و راهاندازی اکوسیستم کازماس نتیجه همکاری تیمهای متخصص مختلف است. منابع اولیه و بودجه این اکوسیستم توسط بنیاد بین زنجیرهای سوئیس یا (Swiss Interchain Foundation (ICF که سازمانی غیرانتفاعی است، تامین شده است. سازمان ICF مسئولیت تامین مالی پروژههای بلاکچین منبعباز (Open source) و پروژههای موفقیتآمیز بسیاری را در کارنامه دارد.
سنگ بنای کازماس در سال ۲۰۱۴ و با توسعه پروتکل tendermint توسط Jae Kwomm و Ethan Buchman نهاده شد. هر دو توسعهدهنده اصلی کازماس یعنی Kwon و Buchman، وایتپیپر شبکه کازماس را در سال ۲۰۱۶ نوشتند و نرمافزار آن را در سال ۲۰۱۹ به انتشار رساندند. بنیاد Interchain اولین سری از جمعآوری کمکهای مالی را در قالب عرضه اولیه توکن (ICO) برای ارز دیجیتال اتم در سال ۲۰۱۷ استارت زد. در این ICO بیش از ۱۷ میلیون دلار اعتبار جمعآوری شد تا شبکه کازماس با قدرت بیشتری به فعالیت خود ادامه دهد.
در ادامه و برای تقویت پروژه، طی یک سرمایهگذاری در سال ۲۰۱۹، حدود ۹ میلیون دلار دیگر هم جمعآوری شد. سرانجام در اوایل سال ۲۰۱۹، Jae Kwon پروژه کازماس را برای همیشه ترک کرد و Buchman را برای ادامه مسئولیت بزرگی که داشتند، تنها گذاشت. پروژه کازماس از چندین فعال برجسته در حوزه ارزهای دیجیتال همچون Bain Capital، Paradigm و ۱confirmation برای ادامه فعالیتش، سرمایه جذب کرده است.
بررسی لایه پایینی شبکه کازماس و اجماع Tendermint BFT
علاوه بر لایههایی که در بخش قبلی معرفی شدند، لایههای عمیقتری هم در ساختاری داخلی اکوسیستم کازماس وجود دارند. اولین یا پایینترین لایه این اکوسیستم، بخشی است که موتور اجماع یا consensus engine نام دارد. این الگوریتم، باعث تقویت سازوکار اجماع اثبات سهام (PoS) و بهعنوان Tendermint BFT شناخته میشود. این لایه پایینی مسئولیت تمامی تراکنشها و پیامهای مربوط به اجماع را در داخل شبکه کازماس برعهده دارد.
در لایه اجماع Tendermint، گرهها یا نودها در ابتدا یک فرآیند رایگیری را انجام میدهند تا بعداً در مورد محتوای بلاکهای جدید به یک اجماع دست پیدا کنند. از آنجایی که این رایگیری، چند دور مختلف تکرار میشود، اگر دو سوم از آن گرهها در مورد یک بلاک به توافق برسند، منطقی تحت عنوان state transaction logic به جریان میافتد که عملیات را فوراً نهایی میکند. الگوریتم Tendermint BFT توانایی انجام دادن هزاران تراکنش را در ثانیه دارد و این مسئله به تعداد اعتباردهندگان درون شبکه بستگی خواهد داشت. با تمامی این اوصاف، استفاده از اجماع Tendermint به این معنا نیست که توسعهدهندگان میتوانند به بلاکچینهای دیگر متصل شوند.
برای اینکه یک توسعهدهنده بتواند به دیگر بلاکچینهای شبکه کازماس متصل شود، باید کد مورد نظرش را برای اجرای پروتکل ارتباطات بین بلاکچینها (IBC) و برای ایجاد قابلیت تعامل و همکاری، اصطلاحاً فورک کند. الگوریتم Tendermint BFT یک مکانیزم اجماع عمومی (generic consensus mechanism) است که بیانگر امکان استفاده توسعهدهنده از محیط شبکه کازماس است. با وجود این مکانیزم، دیگر نیاز نیست که توسعهدهندگان، لایههای مختلفی را برای اجزای برنامههای خود در نظر بگیرند و در عین حال، زمان بیشتری هم برای تمرکز کردن روی پیشبرد اهدافشان دارند.
امکان ارتباط بلاکچینها به واسطه فناوری IBC
فناوری IBC نوآوری موفقیتآمیزی در اکوسیستم cosmos است که در پیِ آپگریدی با عنوان Stargate ارائه شده است. این نوآوری، در حال حاضر تنها ابزاری است که چشماندازی کامل از اکوسیستم کازماس ارائه میدهد و امکان اتصال بلاکچینهای مختلف را به همدیگر فراهم میکند. فناوری IBC یک پروتکل قابل اعتماد و مطمئن است که از قابلیتهای مختلفی همچون احراز هویت کاربران، امکان سفارش انواع دیتا و غیره پشتیبانی میکند. با استفاده از این ابزار مطمئن میتوان قراردادهای هوشمند چندزنجیرهای (multi-chain smart contracts)، مبادلات اتمی (atomic swaps) و دیگر فعالیتها را به سادگی انجام داد.
اگر بخواهیم IBC را به یک ابزار محبوب و کاربردی در دنیای اینترنت تشبیه کنیم، باید ابزار TCP/IP را مثال بزنیم؛ چرا که IBC هم همانقدر ساده و انعطافپذیر است. ساختار IBC بهنحوی است که نحوه ارسال و تایید دادهها یا دیتاهای مختلف را در بلاکچینهای مختلف مشخص میکند. نکته مهم اینجاست که IBC علیرغم کاربردی که دارد، مشخص نمیکند که دادهها یا دیتاها دقیقاً چهچیزی هستند و چه ساختاری دارند.
برجستهترین ویژگی IBC که آن را از سایر ابزارهای اینچنینی متمایز میکند، عدم نیاز آن به استانداردسازی در لایههای مختلف است. اضافه کردن لایههای جدید باعث بههم خوردن ساختار شبکههای بلاکچین و کاهش تعامل آنها در شبکه کازماس میشود. هر دفتر کل توزیعشدهای که از IBC پشتیبانی میکند، این توانایی را دارد تا بهصورت مستقل به IBC دیگری متصل شود. زمانی که اتصال شبکهها و دفاتر کل توزیعشده انجام شود، یک کانال ارتباطی بین دو دفتر کل توزیعشده ایجاد میشود تا دیتاها و اطلاعات مختلف از طریق IBC به بخشهای مختلف منتقل شوند.
معرفی لایه دوم شبکه: Cosmos SDK
دومین و فعالترین لایه شبکه کازماس، لایهای است که با عنوان Cosmos SDK شناخته میشود و برای توسعه نرمافزار ساخته شده است. واژه SDK مخفف عبارت کامل software development kit است. این لایه امکان فعالیت توسعهدهندگان را در سادهترین بستر ممکن فراهم میکند. لایه SDK این آزادی عمل را به توسعهدهنده میدهد تا امکان همکاری بلاکچینهای مختلف را در ۳ مرحله زیر به ثمر برساند:
- برنامهنویسی ساختار بلاکچین سفارشی با استفاده از قالبهای ازپیشساختهشده. البته توسعهدهنده آزاد است تا از ماژولهای سفارشی این لایه هم استفاده کند.
- راهاندازی بلاکچین ساختهشده در شبکه آزمایشی کازماس برای دریافت بازخورد. این مرحله باعث میشود تا فرصت کافی برای تقویت بلاکچین، پیش از راهاندازی رسمی آن وجود داشته باشد.
- بلاکچین از طریق پروتکل IBC به شبکه کازماس متصل میشود تا نقدینگی و امکان پذیرش آن افزایش پیدا کند.
لایه SDK به سبب ساختار تخصصی خود، امکان استفاده توسعهدهنده از زبانهای برنامهنویسی معروف مثل C++ و جاوا را فراهم میکند. این قابلیتهای کهکشانی شبکه کازماس باعث میشوند تا مانعی در مسیر توسعهدهنده وجود نداشته باشد و او طبق یک چارچوب مدولار (medular) پیش برود.
معرفی بخش مدولار اکوسیستم کازماس
بخش مرکزی مدولار کازماس (the modular comos Hub) بازیگر نقش اول صحنههای همکاری بلاکچینهای مختلف است. این بخش مرکزی امکان اتصال بلاکچینهای مبتنی بر الگوریتمهای PoS و PoW را با یکدیگر فراهم میکند. البته بخشی هم با عنوان Peg-Zone هم وجود دارد که تمامی اطلاعات مربوط به تراکنشها و معاملات در آن به ثبت میرسند. همه این جزئیات در نهایت، در قالب یک بلاکچین میانی در بین دو بلاکچین مختلف ظاهر میشوند و به نظارت بر وضعیت سایر شبکهها هم کمک میکنند.
برای اینکه داراییهای دیجیتال در بین شبکههای بلاکچین مختلف به راحتی منتقل شوند، از پروتکل IBC استفاده میشود. برای مثال، اگر شبکه بلاکچین بیت کوین از طریق شبکه کازماس به اتریوم متصل شود و در این میان، مقداری بیت کوین (BTC) جابهجا شود، IBC نقش اساسی را ایفا میکند. تمامی این عملیات، شامل یک پروتکل ارتباطی کامل است که اطمینان، اعتماد و همکاری متقابل را به ارمغان میآورد.
پروژه کازماس چطور مشکل مقیاسپذیری را حل میکند؟
حتی وقتی بتوانیم بلاک چین ها را به راحتی بسازیم و به هم وصل کنیم، یک مشکل نهایی باقی میماند: مقیاس پذیری. شبکه Cosmos دو نوع مقیاسپذیری را به کار میبرد.
- مقیاسپذیری افقی: این نوع روشهای مقیاسبندی، خود بلاک چین را در بر میگیرند. موتور Tendermint BFT با دور شدن از اثبات کار و بهینهسازی اجزایش میتواند به هزاران تراکنش در ثانیه برسد. در این نوع مقیاسپذیری، نقطه ضعف خود اپلیکیشن است. برای مثال، اپلیکیشنی مثل ماشین مجازی (مثل ماشین مجازی اتریوم) نسبت به اپلیکیشنی که انواع تراکنشها و توابع انتقال حالت مستقیماً درونش تعبیه شده (مثل اپلیکیشن استاندارد Cosmos SDK)، محدودیت بسیار کمتری روی ظرفیت تراکنش اعمال میکند. این یکی از دلایلی است که بهکارگیری بلاک چین های مخصوص اپلیکیشنها منطقی به نظر میرسند.
- مقیاسپذیری عمودی: حتی اگر موتور اجماع و اپلیکیشن کاملاً بهینهسازی شوند، بالاخره بازدهی تراکنش یک بلاک چین واحد با مانع مواجه میشود. این هم محدودیت مقیاسپذیری عمودی است. راهکار عبور از این محدودیت، انتقال به ساختارهای چند بلاک چینی است. در این رویکرد، چندین بلاک چین موازی اپلیکیشن یکسانی را اجرا میکنند و توسط مجموعهای مشترک از اعتبارسنجها اداره میشوند تا به لحاظ نظری مقیاسپذیری بینهایت پیدا کند. مقیاسپذیری عمودی جزئیات بسیار پیچیدهای دارد.
شبکه Cosmos هنگام راهاندازی مقیاسپذیری عمودی بسیار خوبی ارائه میکند که پیشرفت بسیار مهمی نسبت به راهکارهای بلاک چین فعلی محسوب میشود. بعد از تکمیل ماژول IBC، راهکارهای مقیاسپذیری افقی پیادهسازی خواهند شد.
نمونه برنامه های غیر متمرکز ساختهشده روی کازموس
پروژه کازماس به عنوان یک شبکه بلاک چینی با قابلیت تعامل و مقیاس پذیری بالا که از قراردادهای هوشمند نیز پشتیبانی میکند، میان توسعه دهندگان برنامههای غیر متمرکز یا dApp بسیار محبوب است. اکوسیستم Cosmos یکی از بهترین انتخابهای موجود برای آن دسته از توسعه دهندگانی است که میخواهند برنامههای غیر متمرکز بین بلاک چینی با بازدهی بالا بسازند. برخی از بهترین برنامههای غیر متمرکز (dApp) بر بستر شبکه Cosmos عبارتند از:
- Anchor – یک پلتفرم مالی که برای سپردههای استیبل کوین، نرخ بهره با نوسان کم ارائه میکند.
- Flares – یک شبکه پرداخت از چندین دارایی و سیستم پرداخت از جمله بازیهای ویدیویی و امور مالی غیر متمرکز یا دیفای (DeFi) پشتیبانی میکند.
- Klever – یک اپلیکیشن موبایل که حاوی والت، مرورگر و پورتفولیو است.
معرفی ارز دیجیتال اتم (ATOM): توکن بومی کازماس
توکن بومی اکوسیستم کازماس با عنوان اتم (ATOM) شناخت میشود. شایان ذکر است که اتم در کل اکوسیستم کازماس مورد استفاده قرار نمیگیرد و مورد استفاده آن، مختص cosmos Hub است. لازمبهذکر است که چندین مرکز و منطقه (بلاکچین) دیگر هم در کلیت کازماس وجود دارند که از توکنهای بومی خودشان بهرهمند شدهاند. در دنیای تخصصی شبکههای بلاکچین، به توکنهای بومی متعددی که در یک اکوسیستم وجود دارند، فرمتهای توکنومیک (tokenomic formats) گفته میشود.
ارز دیجیتال اتم (ATOM) برای پرداخت کارمزدها یا هزینههای داخلی بخش cosmos Hub استفاده میشود. بهعبارت سادهتر، توکن ATOM هیچ ارزش مستقلی از خود ندارد و در وهله اول، ابزاری برای آسانتر شدن اکوسیستم پرداخت در شبکه کازماس محسوب میشود. کارمزدهای مربوط به cosmos Hub به میزان توان محاسباتی برای انجام تراکنشها بستگی دارند. البته، کارمزدهای این بخش از کازماس لزوماً با ارز دیجیتال اتم انجام نمیشود. کاربران و معاملهگران این اجازه را دارند تا عملیات پرداخت کارمزدها را با توکنهای دیگر هم انجام دهند.
ارز دیجیتال اتم فرصتی برای سرمایهگذاری است
جدا از اینکه قیمت اتم (ATOM) در حال افزایش است، یک ویژگی بسیار وسوسهانگیز برای سرمایهگذاران دارد. این ویژگی برجسته، تورم فوقالعادهای است که توکن ATOM دارد و انگیزه دارندگان این توکن را بیشازپیش افزایش میدهد.
با تکیه بر ویژگی تورمی و آینده ارز اتم، سرمایهگذاران و دارندگان این ارز دیجیتال میتوانند امنیت شبکه cosmos Hub را تامین کنند و از مابهالتفاوت قیمت آن با سایر ارزهای دیجیتال، سود بهدست بیاورند.
معرفی و بررسی پروژههای شبکه کازماس
در حال حاضر ۵ پروژه کاربردی با قابلیتهای مختلف در بستر شبکه کازماس راهاندازی و اجرا شدهاند. در ادامه این بخش از مقاله به بررسی عمیق و جزئی هرکدام از آنها میپردازیم.
پروژه کاوا (Kava)
کاوا یکی از پروژههای موفقی است که با تکیه بر قابلیتهای لایه نرمافزاری شبکه کازماس یعنی SDK ساخته شده است. کاوا اولین پلتفرم از جنس DeFi و فناوری میان زنجیرهای (cross-chain) است که امکان قرض گرفتن، وامدهی و سایر خدمات مالی را برای طیف وسیعی از ارزهای دیجیتال فراهم میکند.
کاوا یک پروتکل غیر اختصاصی (non-proprietary) است که این امکان را به توسعهدهنده میدهد تا با استفاده از زیرساختهای آن، برنامههای مالی غیرمتمرکز را در عرض چند دقیقه بسازد.
پروژه Injective Protocol
پلتفرم Injective Protocol یکی از بهترین عملکردهای شبکه کازماس در سال ۲۰۲۰ محسوب میشود. این پروتکل با ترکیب شدن با ابزار VDF (تابع تاخیر قابل تایید) در اتریوم و با تکیه بر لایه Cosmos SDK ساخته شد. همچنین، Injectibe Protocol اولین پروژهای است که از اتاق فکر صرافی بایننس حاصل شد و از طریق روش لانچ پد بایننس در اختیار کاربران قرار گرفت.
پروژه Band Protocol
برای اجرای بسیاری از قراردادهای هوشمند و برنامههای کاربردی در دنیای کریپتوکارنسی، نیاز به یک اوارکل (oracle) است. اوراکل، نوعی خدمات واسطهای هستند که دیتاها و اطلاعات گوناگون را از دنیای واقعی به شبکههای بلاکچین تزریق میکنند. در حال حاضر ChainLink یکی از اوراکلهای برتر است که روی بلاکچین اتریوم راهاندازی شده. پروتکل Band هم که با توجه به ابزار IBC در کازماس ساخته شده، شکلی از اوراکلها را ارائه داده است که ساختاری غیرمتمرکز دارد.
لازمبهذکر است که این پروتکل توانایی آن را دارد تا هزاران تراکنش را در عرض چند ثانیه پردازش کند و تقریباً در هر لحظه، نهایی شود. بسیاری از کاربران و متخصصان حوزه بلاکچین، این پروتکل را بهعنوان رقیبی برای Chainlink اتریوم میشناسند؛ چیزی شبیه به رقابت پپسی با کوکاکولا!
پروژه Secret Network
شبکه مخفی یا Secret Network یک سیستم غیرمتمرکز از گرهها یا نودهای پنهان است که از محیطهای اجرایی قابل اعتماد (TEEs) استفاده میکند. شبکه مخفی، محاسبات ایمن و خصوصی را روی دادهها و دیتاهای رمزگذاریشده امکانپذیر میکند. نکته جالب اینجاست که میتوان TEEها را در انواع پلتفرمهای قدرتمند امروزی مثل گوشیهای هوشمند و کنسولهای بازیهای کامپیوتری استفاده کرد.
پروژه Secret Network بهصورت تخصصی برای برنامههایی که توسط قراردادهای هوشمند و با زبان برنامهنویسی Rust طراحی و مدیریت میشوند هم کاربرد دارد. این پروژه هم با استفاده از لایه SDK شبکه کازماس ساخته شده و توکن بومی آن با عنوان SCRT شناخته میشود. از ارز دیجیتال SCRT میتوان برای پرداخت کارمزد تراکنشها و تصمیمگیری در مورد حاکمیت شبکه استفاده کرد.
پروژه Oasis Network
پروژه شبکه Oasis شامل یک پلتفرم با قراردادهای هوشمند مبتنی بر حریم خصوصی است. از این پروژه شبکه کازماس، بیشتر برای امور مالی در سطح آزاد استفاده میشود و باز هم با تکیه بر قابلیتهای لایه SDK شناخته شده است. از این پروژه میتوان برای برنامههایی که با اطلاعات محرمانه و حریم خصوصی کاربران سروکار دارند، استفاده کرد.
در پروژه شبکه Oasis، لایه اجماع از لایه اجرای قرارداد جدا میشود تا یک رابط داخلی برای اتصال این دو لایه ایجاد شود. لایه اجرا شامل یک سازوکار با عنوان ParaTimes است که نیازهای محاسباتی و تخصصی را تامین میکند. پس از اینکه اتصال بین دو لایه انجام شد، همه محاسبات برای حفظ حریم خصوصی کاربران صورت میگیرند. نهایتاً، لایه اجماع یک بخش مرکزی (Hub) را تشکیل و با تکیه بر مکانیزم اجماع اثبات سهام (PoS)، ایمنسازی شبکه را شکل میدهد. همچنین، مکانیزم PoS باعث به اجماع رسیدن برای تایید اعتبار تراکنشهای کاربران هم میشود.
مزایای کازماس: چرا باید از شبکه کازماس استفاده کنیم؟
شبکه کازماس دارای چندین نقطه عطف است که سازوکار آن را از سایر پلتفرمها مجزا میکند. در ادامه به ۳ مزیت برجسته این شبکه اشاره میکنیم:
- مقیاسپذیری: اکوسیستم کازماس با تکیه بر مکانیزم اجماع Tendermint، میتواند هزارانهزار تراکنش را در هر ثانیه پردازش کند. این ویژگی باعث میشود که خیلی از پلتفرمها دیگر حرفی برای گرفتن نداشته باشند؛ برای مثال، پلتفرم پیپال، ۱۹۳ تراکنش را در ثانیه پردازش میکند.
- قابلیت تعامل و همکاری: تنوع و گستردگی شبکه کازماس این امکان را فراهم میکند تا یک بلاکچین با هر بلاکچین دیگری که میخواهد، تعامل و همکاری داشته باشد.
- مناسب برای توسعهدهندگان: توسعهدهندگان میتوانند بلاکچین خود را در صورتیکه روی اتریوم ساخته شده باشد، اجرایی کنند. البته بهدلیل محدودیتهایی که اتریوم دارد، امکان ساختن بلاکچین جدید خیلی طول میکشد و باید زمان زیادی را صرف این کار کرد. در عوض، توسعهدهندگان میتوانند بدون هیچ محدودیتی و با امکان ایجاد ساختاری حاکمیت فردی در شبکه کازماس فعالیت کنند.
مقایسه شبکه بلاکچین اتریوم با کازماس
قبل از اینکه نسخه اتریوم ۲.۰ اعمال شود، شبکه اتریوم با تکیه بر مکانیزم اجماع اثبات کار (PoW) فعالیت میکرد و همین مسئله باعث میشد تا در مقایسه با کازماس پایدارتر باشد. مقیاسپذیری یکی از مسئال مهمی است که اتریوم با آن دستوپنجه نرم میکند. طبق این مسئله، گاهی اوقات ممکن است که یک تراکنش چند دقیقه و حتی چند ساعت طول بکشد. در عوض، الگوریتمهای شبکه کازماس مثل Tendermint BFT قابلیت انجام تراکنشهای بسیار بیشتری را دارند و تمام فرایند را سریعتر و ارزانتر از اتریوم انجام میدهند. کارمزد تراکنشها در اتریوم با پرداخت گس (gas) انجام میشود و مقدار آن بسته به ترافیک شبکه، بالا یا پایین است.
در اتریوم، ابزارهای پیچیده مالی، قراردادها هوشمند و سایر قابلیتها وابسه به کل اکوسیستم هستند. این در حالی است که هر قرارداد هوشمند یا برنامه کاربردی در شبکه کازماس، عملاً یک بلاکچین مستقل محسوب میشود و با دیگر ابزارها تداخلی ندارند. کازماس، بستری مناسب برای توسعهدهندگان فراهم کرده و سیستم تعاملی آن باعث میشود تا فضای آن شبیه به یک کهکشان بسیار بزرگ شود.
البته نباید فراموش کرد که مزیت اصلی شبکه اتریوم، برخورداری آن از قابلیتهایی همچون برنامههای DeFi، NFTها و دنیای متاورس (Metverse) است. این قابلیتها همواره باعث میشوند تا اتریوم بهعنوان یک بلاکچین، جذاب بهنظر برسد.
مقایسه کازماس با شبکه پولکادات
هر دو اکوسیستم کازماس و پولکادات از سیستم حکومتی شبیه به یکدیگر برخوردار هستند، اما دو مولفه اصلی باعث تفاوت آنها میشوند:
- شیوه حاکمیت در اعتبارسنجی تراکنشها
- انتقال داراییها در بین سیستمهای مختلف
طبق تعریف پروتکل Cosmos Hub، تراکنشها بهواسطه ۱۰۰ اعتبارسنج (Validator) برتر که بیشترین مقدار توکن ATOM را در اختیار دارند، تایید میشوند. نمایندهها (Delegators) هم میتوانند در هر زمان که میخواهند، استخرهای اعتبارسنجی را برای فعالیتهای مختلف مثل کسب پاداش دستخوش تغییرات قرار دهند. همچنین، در شبکه کازماس تمامی بخشها میتوانند شیوه حاکمیتی، توکن بومی و بخش مرکزی (Hub) مخصوصبهخود را داشته باشند.
در پولکادات (Polkadot)، بخشهایی با عنوان پاراچین (Parachin) وجود دارند که عملکرد آنها شبیه به مناطق (zones) کازماس است. با تمامی این اوصاف، پاراچینها مجموعهای از اعتبارسنجیها را به اشتراک میگذارند تا امنیت شبکه از طریق بلاک Relay (بلاکچین هماهنگکننده مرکزی) تضمین شود. این در حالی است که بلاکچینهای شبکه کازماس بهدلیل مستقل بودن، به یک سیستم امنیتی یکپارچه متکی نیستند. پولکادات از چندمنظر (مثل اتصال شبکههای مختلف به یکدیگر) به کازماس شبیه است، اما استقلالی که کازماس برای بلاکچینهای خود در نظر میگیرد، در هیچ اکوسیستمی مشاهده نمیشود.
آیا اکوسیستم کازماس، محیط مناسبی برای سرمایهگذاری است؟
از زمان آغازبهکار اکوسیستم کازماس، ارز دیجیتال ATOM دستاوردهای قابل توجهی داشته که نهایتاً به افزایش ۶۰۰ درصدی قیمت آن منجر شده است. ارز دیجیتال اتم در سپتامبر سال ۲۰۲۱ در بالاترین قیمت خود یعنی ۳۸.۷۸ دلار معامله میشد. گرچه هر بخشی از شبکه کازماس میتواند توکن بومی خودش را داشته باشد، اما ارز دیجیتال اتم همیشه بهعنوان توکن اصلی این مجموعه محسوب میشود. این ارز دیجیتال نقش مهمی در تامین امنیت شبکه ایفا میکند و کاربران میتوانند آن را نگه دارند، خرج کنند، برای دیگران بفرستند یا آن را به اشتراک بگذارند.
نکته مهم اینجاست که با افزایش توکنهای بومی در ساختار شبکه کازماس، افزایش خرید ارز اتم بالاتر میرود. دلیل این اتفاق، وابستگی اتم به امنیت شبکه و همچنین خاصیتی است که برای شفافیت معاملات کازماس به ارمغان میآورد. برای کاربران کازماس، استفاده از ارز دیجیتال اتم بسیار راحت است؛ چرا که این قابلیت را به آنها میدهد که قابلیت رای دادن را در مورد ارتقای شبکه داشته باشند و پاداش هم کسب کنند. اگر تمایل دارید تا در این زمینه سرمایهگذاری کنید، جالب است بدانید که هیچ سقفی برای عرضه در حال گردش اتم تعریف نشده است. شبکه کازماس، توکنهای ایجادشده را بر اساس تعداد توکنهای ATOM موجود تنظیم میکند.
سرمایهگذاری در دنیای کازماس بسیار آسان و سودآور است. ارز دیجیتال تم برای اولینبار در سال ۲۰۱۹ وارد صرافیهای معتبر دنیای کریپتوکارنسی شد. جالب اینجاست که همه پلتفرهای معتبر و مشهور، امکان معامله این ارز دیجیتال را برآورده میکنند و میتوان آن را در صرافیهایی همچون Binance، Coinbase و Kraken معامله کرد.
جمع بندی:
کازماس یکی از اولین راهحلهای در دسترس برای ساخت بلاک چینهای همتعاملی بود که توانست محبوبیت زیادی پیدا کند. تندرمینت (سیستم تحمل خطای بیزانس) و کازموس ای دس کی (Cosmos SDK) هر دو از ابزارهای قدرتمند برای ساخت بلاک چین هستند. با این حال، از سال ۲۰۱۷ تا کنون شاهد تمرکز کازماس روی سایدچینهایی بودیم که در حال کار با بلاک چینهای پرترافیکی مانند اتریوم هستند. حال باید منتظر ماند و دید که آیا این روند ادامه خواهد یافت یا خیر. با این وجود، کازموس به دنبال گسترش حوزه کاری خود به NFT، وثیقهگذاری دیفای و استیکینگ بین زنجیرهای است که شانس رشد قیمت ارز دیجیتال محلی آن یعنی اتم (ATOM) را افزایش خواهد داد.
سوالات متداول:
+کازماس و اتم چه فرقی باهم دارند؟
کازماس (Cosmos) بک شبکه بلاک چینی ۳ لایه است که توکن اتم (ATOM) بهعنوان ارز دیجیتال بومی آن فعالیت میکند.
+شبکه کازموس از چه اجزایی تشکیل شده است؟
کازماس بهعنوان یک بلاک چین نسل سوم، دارای سه لایه شبکهسازی، اپلیکیشن و اجماع است.
+مکانیزم اجماع کازموس چه نام دارد؟
مکانیزم اجماع در این شبکه، Tendermint نام دارد که در این مطلب نحوه کار آن را بررسی کردیم.