شاید شما هم طی چند سال اخیر واژه دیفای DeFi در حوزه کریپتوکارنسی و تکنولوژی بلاک چین را به دفعات شنیده باشید و از خود بپرسید defi چیست، چه کاربردی دارد و نحوه سرمایه‌گذاری و کسب درآمد از طریق آن چگونه است؟

امور مالی غیرمتمرکز یکی از حوزه‌هایی است که در فضای بلاکچین ایجاد شده است. در این بستر دیگر خبری از نهادهای متمرکزی مثل بانک مرکزی در امور مالی نیستیم و خدمات به صورت غیرمتمرکز ارائه می‌شوند. رشد پروژه‌های امور مالی غیرمتمرکز و امکان کسب درآمد از آنها، یکی از دلایل محبوبیت این حوزه است. همین مسئله دلیلی کافی است که ما را مجاب می‌کند بیشتر در مورد امور مالی غیرمتمرکز و مسائل پیرامون آن بدانیم.

این مقاله از هلدینگ سیمیا را هم با همین هدف نوشته‌ایم تا با زبانی ساده و مفهوم توضیح بدهیم که امور مالی غیرمتمرکز چیست و چه ویژگی‌هایی دارد. همچنین به محصولات مهم دیفای پرداخته‌ایم و در بخشی از این مقاله نیز چند پروژه محبوب و معروف امور مالی غیرمتمرکز را معرفی کرده‌ایم.

دیفای (DeFi) چیست؟

واژه دیفای از ترکیب انگلیسی Decentralized Finance گرفته شده که به معنای فایننس غیرمتمرکز است. این مفهوم، برای توصیف هرگونه خدمات مالی غیرمتمرکز، از ارز دیجیتال گرفته تا بلاکچین، به کار می‌رود و هدف اصلی آن، از بین بردن واسطه‌های مختلف در معاملات رمزارزها است. در حقیقت DeFi زیرمجموعه‌ای از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز (DApp) محسوب می‌شود که به طور ویژه بر امور مالی مبتنی بر قراردادهای هوشمند تمرکز دارد. امروزه اکثر پروژه‌ های دیفای در بستر بلاکچین اتریوم و زنجیره هوشمند بایننس فعالیت دارند که در ادامه بیشتر با آنها آشنا می‌شویم.

«دیفای مجموعه‌ای از اپلیکیشن‌های کاربردی برای انجام امور مالی غیرمتمرکز است که به سرمایه‌گذاران کمک می‌کند دسترسی بهتری به دارایی خود داشته باشند.»

دیفای (DeFi) یا امور مالی غیرمتمرکز به خدمات مالی‌ای اشاره دارد که در بستر بلاکچین و به دور از نهادهای واسطه مانند بانک ارائه می‌شود. این واژه از ترکیب دو کلمه Decentralized و Finance به وجود آمده است. در این بستر کنترل امور و خدمات مالی در اختیار سازمان‌های متمرکز نیست و کاربران می‌توانند به دور از موانع بازارهای مالی سنتی، از خدمات و امکانات این بستر بهره‌مند شوند.

در این بستر برای وام گرفتن نیاز نیست ضامن داشته باشید، لازم نیست احراز هویت کنید و همچنین در مدت کوتاهی خدمات خود را دریافت خواهید کرد. در مجموع دیفای به معنی امور مالی غیرمتمرکزی است که خدمات و محصولات مالی را با استفاده از قراردادهای هوشمند و برنامه‌های غیرمتمرکز (dApp) ارائه می‌کند. 

دیفای با هدف دسترسی آسان کاربران به محصولات مالی در سراسر جهان به وجود آمد. بیشتر محصولات و اپلیکیشن‌های این حوزه بر بستر اتریوم ایجاد شده‌اند. دیفای به افراد اجازه معاملات مالی همتا به همتا را می‌دهد و این‌طور یک‌تنه جلوی تمرکز بانک‌ها و موسسات مالی می‌ایستد. شاید دور نباشد آن زمانی که این حوزه بتواند امور مالی متمرکز را کنار بگذارد و خودش کنترل امور مالی را در دست بگیرد.

منظور از فایننس غیرمتمرکز یا متمرکز چیست؟

متمرکز بودن امور مالی یک کشور، به این معناست که بازار مالی آن تحت مدیریت کامل مقامات و بانک‌ مرکزی قرار دارد. در دنیای امروز، فایننس غیرمتمرکز شرایطی را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند که باعث کمرنگ‌تر شدن سیستم‌های مالی سنتی و دخالت دولت‌ها می‌شود. بنابراین با ظهور این نوآوری سیستم‌های مالی، مستقل از دولت و بانک مرکزی عمل می‌کنند. به طوری که سرمایه‌گذاران کنترل مستقیم بر دارایی خود دارند. به این خدمات مالی، فایننس (وثیقه) یا امور مالی غیرمتمرکز گفته می‌شود.

دیفای از تکنولوژی نهفته در ارزهای دیجیتال یعنی بلاکچین الهام گرفته است که در آن موجودی‌های مختلف، آمار تراکنش‌ها و تاریخچه آنها در دسترس است و توسط یک شخص یا نهاد خاص اداره نمی‌شود. این موضوع در کیفیت معاملات اهمیت زیادی دارد؛ زیرا استفاده از سیستم‌های متمرکز و نیروی کار انسانی، باعث کندی معاملات شده و به کاربران دسترسی کمتری برای مدیریت مستقیم سرمایه خود می‌دهد.

تفاوت امور مالی سنتی با دیفای چیست؟

اگر توضیحات بالا کنجکاوتان کرده که به تفاوت امور مالی سنتی با امور مالی غیرمتمرکز پی ببرید، راه را درست آمده‌اید. سروکار همه‌مان روزگاری و به طریقی به بانک‌ها افتاده است. حالا ممکن است درخواستمان در حد یک واریز یا برداشت ساده بوده باشد یا اینکه قصد دریافت وام داشته‌ایم که خودش هفت خان رستم است. حالا بیایید بانک را حذف کنیم. امور مالی سنتی بدون بانک هیچ معنایی ندارد؛ می‌میرد. 

در سمت دیگر امور مالی غیرمتمرکز را داریم. وقتی با برنامه‌های غیرمتمرکز کار می‌کنیم، دیگر به بانک نیازی نداریم. می‌توانیم از پروتکل‌های وام‌دهی مبلغ مورد نظرمان را وام بگیریم و برای تضمین، باید وثیقه‌گذاری کنیم. کنترل و مدیریت دارایی‌ها هم دیگر به عهده آن نهاد متمرکز نیست و همین مسئله امنیت را افزایش می‌دهد.

تمام این موارد با تکیه بر تکنولوژی بلاکچین قابل انجام است. بانک، اطلاعات مشتریانش را در سرورهایی ذخیره می‌کند که تنها مدیران و افراد رده‌بالا به آنها دسترسی دارند؛ اما در دیفای، اطلاعات به صورت شفاف روی بلاکچین ذخیره می‌شود و کاربران به آن دسترسی دارند. اینها بدیهی‌ترین تفاوت‌های امور مالی سنتی و غیرمتمرکز بودند. وقتی بیشتر با دیفای آشنا شویم، تفاوت‌های بیشتری نیز برایمان عیان می‌شود.

مزایای سیستم های مالی غیر متمرکز

به طور کلی برنامه‌های DeFi در چهار جنبه‌ی مختلف بر بازارهای جهانی تاثیرگذارند:

1. دسترسی یکسان جهانی به خدمات مالی

امروزه افراد بسیاری در کشورهای توسعه‌یافته، به دلیل دسترسی آسان به خدمات مالی، اهمیت این موضوع را دست کم می‌گیرند. در حالی که در برخی کشورها اگر مردم علاقه‌ای هم به امور مالی داشته باشند، به راحتی به آنها دسترسی نخواهند داشت. دیفای، شرایطی را ایجاد کرده تا تمام مردم جهان فارغ از نژاد، کشور یا مقدار سرمایه‌ای که در اختیار دارند، بتوانند دسترسی یکسانی به امور مالی غیرمتمرکز داشته باشند. آینده دیفای از این جهت بسیار قابل توجه است.

2. مبلغ کم برای انتقال بین‌المللی وجوه

موضوع دیگری که شاید نادیده گرفته شود، هزینه انتقال وجه به سایر کشورهاست. این مشکل توسط مهاجرانی که برای خانواده خود پول می‌فرستند، بیشتر قابل درک است. در سیستم‌های مالی سنتی، برای انتقال وجه به سایر کشورها واسطه‌های زیادی درگیر می‌شوند. در نتیجه هزینه انجام تراکنش بالا می‌رود. اما با کمک دیفای، هیچ واسطه‌ای در کار نیست. بنابراین، هزینه این تراکنش‌ها به مقدار چشمگیری پایین می‌آید و تمام اقشار جامعه در کشورهای مختلف می‌توانند به‌راحتی از آن استفاده کنند.

3. افزایش امنیت و حریم خصوصی

همانطور که گفتیم‌، در فایننس غیرمتمرکز، هر سرمایه‌گذار مسئول اصلی حفظ سرمایه خودش است و امور مالی بدون نیاز به تایید بانک مرکزی انجام می‌شود. این موضوع تاثیر زیادی در افزایش امنیت تراکنش‌ها و حفظ حریم خصوصی کاربران دارد.

4. انجام معاملات بدون سانسور

در دیفای هیچ بانک و نهاد مرکزی وجود ندارد که بعد از انجام معامله آن را بی‌اعتبار بخواند یا به هر دلیلی خدمات مالی را به برخی افراد ارایه ندهد. معاملات در بلاکچین‌های دیفای به طور پیوسته انجام می‌شود و هر فرد در هرجای دنیا با دسترسی به اینترنت، می‌تواند در این معاملات شرکت کند.

این موضوع به کشورهایی که تحت سلطه رژیم‌های فاسد قرار دارند کمک زیادی می‌کند. مردم این کشورها می‌توانند از این ویژگی DeFi به نفع خود استفاده کنند تا سرمایه آنها در اختیار دولت قرار نگیرد. برای مثال خیلی از مردم ونزوئلا برای این که سرمایه خود را دور از دسترس دولت حفظ کنند، به خرید بیت کوین پناه برده‌اند.

دیفای چه معایبی دارد؟

تا اینجا با مفهوم دیفای و کاربردهای آن آشنا شدیم. اما باید بدانید که این حوزه مانند هر پدیده دیگری بی‌نقص نیست و در کنار مزایایش معایبی هم دارد. DeFi امکان دسترسی کامل و مدیریت مستقیم سرمایه را برای مردم فراهم کرده و افراد زیادی از این موضوع راضی هستند. اما این دسترسی ریسک کار را بالا می‌‌برد. برای مثال:

• فراموشی رمز عبور
• تایپ اشتباه آدرس گیرنده

و سایر مشکلاتی که احتمال گم شدن ارز دیجیتال کاربران را افزایش می‌دهد.

طبق آمار رسمی، در حال حاضر بیشتر از یک پنجم بیت کوین‌های موجود گم شده‌اند و این رقم همچنان در حال افزایش است. علاوه بر این، قراردادهای هوشمند DeFi، فضا را برای هکرهایی که در قراردادهای عادی حضور ندارند فراهم می‌کند. در تاریخچه این قراردادهای هوشمند، افراد زیادی هستند که طی یک معامله ارز دیجیتال خود را از دست داده‌اند.

با این حال فایننس غیرمتمرکز نقش خود را در سرمایه‌گذاری‌ها پررنگ کرده است، به گونه‌ای که می‌توان به‌راحتی از معایب آن چشم‌پوشی و از کاربرد آن نهایت استفاده را برد.

معرفی محصولات امور مالی غیرمتمرکز

حالا که از دیفای تعریف و تمجید کردیم، باید شاهدی هم برای گفته‌هایمان بیاوریم. با معرفی چند محصول و سرویس امور مالی غیرمتمرکز، خواهیم فهمید که دیفای چقدر می‌تواند در دنیای متمرکز ما جذاب باشد. در چه زمینه‌هایی؟ در ادامه خواهید خواند.

وام گرفتن و وام دادن

درست مثل بازارهای مالی سنتی، در امور مالی غیرمتمرکز نیز امکان وام دهی (Lending) و وام‌گیری (Borrowing) وجود دارد. از آنجا که هیچ نهاد متمرکزی در این فرایند وجود ندارد، پس غیرمتمرکز بودن همچنان پابرجاست. قرارداد هوشمند مبنای اصلی این سازوکار است. پروتکل‌های وام دهی جزو محبوب‌ترین اپلیکیشن‌ها در اکوسیستم دیفای هستند که در مقایسه با سیستم سنتی از مزایای زیادی برخوردارند. از جمله این مزایا می‌توان به عدم نیاز به احراز هویت، عدم نیاز به تایید نهاد متمرکز، ارائه وثیقه در قالب دارایی دیجیتال و انجام سریع و در لحظه فرآیند دریافت وام اشاره کرد.

صرافی غیرمتمرکز

اگر صرافی را در قالب یک قرارداد هوشمند در بستر یک شبکه بلاکچین راه‌اندازی کنیم، یک محصول دیفای ایجاد کرده‌ایم. اسم این محصول، صرافی غیرمتمرکز یا Decentralized Exchange است که به اختصار به آن DEX می‌گوییم. در یک صرافی غیرمتمرکز نیازی به احراز هویت نخواهیم داشت، اطلاعات هویتی ما کاملا حفظ شده و هیچ کس از آن مطلع نخواهد شد. در این صرافی می‌توانیم دارایی دیجیتال خود را تبدیل کنیم؛ مثلا بیت کوین بدهیم و به جایش اتریوم بگیریم. 

در DEXها کنترل دارایی در اختیار کاربر خواهد بود و هیچ‌کس نمی‌تواند برخی از افراد را به دلیل ملیت آنها محدود کند. در یک صرافی غیرمتمرکز، تمام فرآیند تبادل ارزهای دیجیتال توسط قرارداد هوشمند انجام شده و تمام اطلاعات در شبکه بلاکچین ذخیره می‌شود. به همین دلیل کارمزد انجام ترید در این صرافی‌ها بسیار پایین‌تر است. 

چطور رمزارزها و پروژه‌های دیفای را پیدا کنیم؟ 

همانطور که احتمالا تا الان هم متوجه شدید هر شبکه‌ای که قابلیت توسعه قراردادهای هوشمند را داشته باشد، می‌تواند پروتکل دیفای هم راه‌اندازی کند؛ اما چطور باید این پروتکل‌ها را پیدا کنیم و اطلاعاتی درباره نحوه کارکرد آنها به‌دست بیاوریم؟ برای این کار می‌توانید از سایت‌هایی مثل دیفای پالس (Defi Pulse)، لاما سواپ (LlamaSwap) یا دیفای لاما (Defillam) کمک بگیرید.

دیفای لاما سایت رتبه‌بندی پروتکل‌های دیفای است و پروژه‌ها را به تفکیک شبکه، ارزش کل قفل شده (TVL)، نوع محصول و غیره دسته‌بندی می‌کند. البته ابزارها و وبسایت‌های زیاد دیگری هم وجود دارند که از آنها می‌توان برای یافتن پروژه‌های دیفای و تخمین آنها استفاده کرد و این موارد تنها به سایت‌هایی که در اینجا اشاره کردیم، محدود نمی‌شود.

برای پیدا کردن توکن‌ها و کوین‌های دیفای هم می‌توانید به سایت‌هایی مثل کوین مارکت کپ و کوین گکو مراجعه کنید. مثلا می‌توانید با مراجعه به صفحه اصلی سایت کوین مارکت کپ می‌توانید مثل تصویر زیر، رمزارزهای گروه دیفای را مشاهده کنید.

خریدی بدون واسطه با پروژ‌ه های دیفای

همانطور که گفتیم بیت کوین و بسیاری از ارزهای دیجیتال امکان خرید بدون واسطه را برای کاربران فراهم می‌کنند. خرید بدون واسطه فقط بین خریدار و فروشنده انجام می‌شود و آنها برای توقف، تایید یا ثبت معامله اختیار کامل دارند.

اما با خلق پروژه‌های غیرمتمرکز، دیگر خرید بدون واسطه محدود به تراکنش‌های ارز دیجیتال نیست. امروزه شرکت‌های بزرگ، خدمات مالی خود مانند درخواست وام، بیمه، سرمایه‌گذاری جمعی و مشتقات آن را به طور مستقیم (یا توسط اوراکل) انجام می‌دهند و این کار فقط توسط دیفای انجام می‌شود. از این رو، DeFi به عنوان مهم‌ترین پدیده کشف شده برای انجام امور مالی شناخته می‌شود. شما با استفاده از آن می‌توانید وام ارز دیجیتال بگیرید، به حساب پس‌انداز خود پول واریز کنید، معامله‌های بزرگ مالی و کارهای مختلف دیگری انجام دهید.

توجه داشته باشید که تمام این خدمات مالی در سطح جهانی و بدون هیچ واسطه، با تایید شخص خودتان انجام می‌گیرند. یعنی با  دیفای، بدون نیاز به اجازه کسی می‌توانید امور مالی مختلف خود را در سطح جهانی انجام دهید.

معرفی مشهورترین پروژه‌های دیفای

پروژه های دیفای مجموعه‌ای از برنامه‌های کاربردی هستند که امور مالی غیرمتمرکز شما را در بلاکچین‌های اتریوم (شبکه ERC-20)، زنجیره هوشمند بایننس و غیره، با استفاده از قرارد هوشمند (قراردادهایی که به طور خودکار در بلاکچین اجرا می‌شوند) انجام می‌دهند. نام برخی از بهترین پروژه های DeFi را که اخیراً توجه کاربران زیادی را به خود جلب کرده‌ عبارتند از. 

• صرافی یونی سواپ (Uniswap)
• چین لینک (LINK)
• رپد بیت کوین (Wrapped Bitcoin)
• آوه (Aave)
• پنکیک سواپ (CAKE)
• پروژه استیبل کوین دای (Dai)
• کامپوند (Compound)
• یرن فایننس (Yearn finance)
• یام فایننس (Yam finance)
• کرو فایننس (Curve finance)

چالش‌های حوزه امور مالی غیرمتمرکز

با وجود همه نوآوری‌ها و نکات مثبت امور مالی غیرمتمرکز، باید به معایب و ریسک‌هایی که پیش روی کاربران قرار دارد هم اشاره کرد. این موارد را در ادامه بررسی می‌کنیم و این را هم یادآور می‌شویم که بعضی از این ریسک‌ها را نمی‌توان تنها مختص امور مالی غیرمتمرکز دانست و به طور کلی مربوط به فناوری بلاکچین هستند. 

• نبود قانون‌گذاری: این مورد از آن دست مسائلی است که در ارزهای دیجیتال بسیار آزاردهنده است. ویژگی غیرمتمرکز بودن باعث می‌شود قانون‌گذاری در دیفای با مشکل مواجه شود. این امر باعث می‌شود که بازیگران مخرب وارد شبکه شوند و با تقلب و کلاهبرداری، از کاربران سوءاستفاده کنند. 
• هک‌ها و حملات: برخی از اجزای دیفای در معرض حملات و هک‌هایی هستند که در نهایت می‌تواند منجر به ضرر و زیان سرمایه‌گذاران شود. پروتکل‌های دیفای که عملکرد ضعیفی داشته‌اند، موجب بدبینی به کل فضای دیفای شده‌اند که این مسئله در پذیرش عمومی این حوزه هم اثر منفی می‌گذارد.
• کمبود متخصصان حوزه: پروژه‌های دیفای با یک مشکل مهم مواجه هستند و آن هم کمبود توسعه‌دهندگان و متخصصانی است که در حوزه امور مالی غیرمتمرکز فعالیت می‌کنند. رشد ارزهای دیجیتال و هر کدام از حوزه‌های داخلی آن سریع است و این مسئله، کار را برای متخصصان دشوار می‌کند. آنها باید با سرعت رشد حوزه همگام شوند تا از قافله عقب نمانند.
• نقدینگی پایین و کارمزدهای بالا: نقدینگی پایین در پروتکل‌های دیفای منجر به افزایش کارمزدها می‌شود؛ به‌ویژه زمانی که یک دارایی خاص در پلتفرمی پشتیبانی نمی‌شود یا در دسترس نیست و تنها گزینه‌ای که برای خرید یا فروش آن وجود دارد، با هزینه کارمزد بالایی همراه است. در نتیجه کاربران نمی‌توانند دارایی خود را مبادله کنند و همین مسئله روی کارایی و عملکرد دیفای اثر می‌گذارد.
• خطاهای قرارداد هوشمند: قراردادهای هوشمند در dAppهای دیفای نقش کلیدی دارند و به عنوان واسطه در این برنامه‌ها عمل می‌کنند. پس مهم است که این قراردادها عاری از خطا باشند. هر خطا و ایراد در اسمارت کانترکت‌ها می‌تواند منجر به ایجاد ریسک و سرقت توکن‌ها شود. 
• عملکرد ضعیف: شبکه بلاکچین به دلایل ساختاری، از نهادهای متمرکز کندتر است. این کندی، در اپلیکیشن‌هایی که بر روی این شبکه‌های بلاکچین راه‌اندازی می‌شوند نیز وجود دارد. توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز نیز با این کمبود و عیب در پروتکل‌های حوزه دیفای آشنا هستند و به دنبال رفع این مشکل هستند. 
• هویت و اعتبار: یکی از ویژگی‌های اصلی دیفای این است که کاربرانی که به خدمات مالی دسترسی دارند مجبور به انجام احراز هویت نیستند. این موضوع می‌تواند مشکل آفرین باشد زیرا نقض قوانین تایید هویت و اقدامات ضد پولشویی نه تنها می‌تواند منجر به جریمه های سنگین شود بلکه اتهامات مجرمانه را نیز در پی دارد.
• ناکارآمد بودن سرمایه: وثیقه‌گذاری بیش از حد در پلتفرم‌های وام‌دهی پروژه‌های دیفای، ناکارآمد بودن آن را می‌رساند. در پروژه میکر DAO، کاربران باید ۱.۵ برابر ارزش وام دریافتی، وثیقه بگذارند. حتی در این صورت نیز اکثر افراد تصمیم می‌گیرند نسبت وام به ارزش خود را به میزان ۳۰۰ درصد حفظ کنند تا از جریمه‌های نقدی اجتناب کنند. این مسئله فرآیند دریافت وام را با مشکل همراه می‌کند.
• اوراکل‌ها: ناکارآمدی اوراکل‌ها نگرانی بزرگی برای دیفای است؛ زیرا در مواقعی که سطح وثیقه کمتر از حد نصاب می‌شود، وثیقه به طور خودکار لیکویید خواهد شد. هرچند پروژه‌های مختلف دیفای رویکردهای اوراکل متفاوتی اتخاذ می‌کنند؛ اما بسیاری از پروژه ها از اوراکل MakerDAO استفاده می‌کنند. 
• مقیاس پذیری: موضوع مقیاس پذیری کاملا برای کاربران شناخته شده است. هرچند اتریوم بستر اصلی برای راه‌اندازی پروتکل‌های دیفای است، اما سایر شبکه‌ها همچون زنجیره هوشمند بایننس و پولکادات نیز امکان نوشتن قرارداد هوشمند را برای کاربران خود فراهم کرده‌اند. بالا بودن کارمزد تراکنش‌ها در اتریوم و ازدحام در این بستر، مسئله مقیاس‌پذیری در شبکه اتریوم و به دنبال آن در پروتکل‌های دیفای اتریوم را به همراه دارد. 

معرفی معروف‌ترین پروژه‌های دیفای

از زمان ابداع مفهوم دیفای، پلتفرم‌های بسیاری در بستر شبکه‌های مختلف به‌وجود آمدند؛ اما بهترین و معروف‌ترین پروژه‌های دیفای کدامند؟ هرچند هیچ‌گاه نمی‌شود جواب مشخصی به این سوالات دارد و ممکن است نظر برخی مخالف باشد، با این‌همه می‌توان دست روی پروژه‌هایی گذاشت که همه بر سر آنها توافق دارند.

پلتفرم آوه 

حرف از دیفای که می‌زنیم، محال است نام آوه به میان نیاید. Aave یک پلتفرم دیفای است که به کاربران امکان وام‌دهی و وام‌گیری طیف وسیعی از رمزارزها را می‌دهد. این پلتفرم، وام‌دهی همتابه‌همتا از طریق قراردادهای هوشمند را ممکن می‌کند. پلتفرم آوه در بستر شبکه بلاکچینی اتریوم قرار دارد. وام‌دهندگان توکن‌های خود را در استخرهای آوه واریز می‌کنند و وام‌گیرندگان با قفل کردن وثیقه، می‌توانند این توکن‌ها را وام بگیرند. از دیگر امکانات پلتفرم آوه می‌توان به وام سریع یا Flash Loan اشاره کرد.

صرافی غیرمتمرکز یونی سواپ

یونی سواپ یک صرافی غیرمتمرکز در بستر شبکه اتریوم است که به کاربران امکان تبادل توکن‌های ERC20 را می‌دهد. این صرافی همچنین از شبکه‌های پالیگان، آپتیمیزم، آربیتروم، Celo‌ و BNB Chain و دارایی‌های این شبکه‌ها هم پشتیبانی می‌کند. یونی سواپ از طریق مدل بازارساز خودکار (AMM) عمل می‌کند؛ یعنی به‌جای تطابق سفارش خریدار و فروشنده در دفتر سفارش، از استخر نقدینگی بهره می‌برد. در این مدل، کاربران توکن‌های خود را در استخرها قفل می‌کنند و تبادلات به‌وسیله این توکن‌ها انجام می‌شود. درصدی از کارمزد تراکنش هم به‌عنوان پاداش تامین نقدینگی به کاربران تامین‌کننده نقدینگی داده می‌شود. توکن بومی این پلتفرم UNI نام دارد که یک توکن حاکمیتی و کاربردی است.

صرافی غیرمتمرکز پنکیک سواپ

پنکیک سواپ (PancakeSwap) معروف‌ترین صرافی غیرمتمرکز در بستر شبکه بایننس اسمارت چین است که برای تبادل توکن‌های با استاندارد BEP20 به‌کار گرفته می‌شود. پنکیک سواپ هم مثل یونی سواپ یک بازارساز خودکار (AMM) است که البته از شبکه‌های اتریوم و اپتوس هم پشتیبانی می‌کند. از سرویس‌های این پلتفرم می‌توان به معامله، استخرهای سایروپ (Syrup Pools)، ییلد فارمینگ، مشارکت در تامین نقدینگی، پیش‌بینی و لاتاری اشاره کرد. توکن بومی و حاکمیتی پنکیک سواپ کیک (CAKE) نام دارد. پاداش سرویس‌های پلتفرم پنکیک سواپ با توکن کیک داده می‌شود و شرکت در مسابقه پیش‌بینی، لاتاری و رای‌گیری به این توکن نیاز است. 

پلتفرم کرو فایننس 

کرو فایننس (Curve Finance) هم یک صرافی غیرمتمرکز در بستر شبکه اتریوم است. از این پلتفرم برای تبادل استیبل کوین‌ها (مثل تتر، BUSD و DAI) استفاده می‌شود. از سرویس‌های کرو فایننس می‌توان به استخرهای تامین نقدینگی، سواپ یا مبادله توکن و فکتوری (به‌منظور ایجاد استخر نقدینگی) اشاره کرد. رمزارز بومی این پلتفرم CRV نام دارد و از کاربردهای آن می‌توان به پاداش‌دهی در ازای تامین نقدینگی، پاداش‌دهی و سوزاندن توکن اشاره کرد. 

پلتفرم لیدو

لیدو (Lido) یک پلتفرم غیرمتمرکز برای استیکینگ رمزارزهاست. به جز استیکینگ، مینت یا ساخت توکن و استفاده از توکن‌های مینت‌شده در سایر پلتفرم‌های دیفای نیز کاربردهای دیگر این پلتفرم به شمار می‌روند.

دیفای ۲ چیست؟

دیفای با تمام قابلیت‌ها و مزایایی که داشت، از مشکلاتی رنج می‌برد. دیفای ۲ آمد تا این مشکلات را بهبود ببخشد و ایرادات قبلی را برطرف کند. این اصطلاح در واقع به نسل جدیدی از امور مالی غیرمتمرکز اطلاق می‌شود. به این ترتیب کاربران بهتر می‌توانند از نقدینگی و سرمایه خود برای کسب درآمد بهره ببرند. 

از جمله کارکردهای دیفای ۲ می‌توان به بیمه قراردادهای هوشمند اشاره کرد که موجب حفظ سرمایه کاربران در برابر ضرر و زیان‌های احتمالی می‌شود. همچنین بیمه دارایی‌های استخر به منظور جلوگیری از ضرر ناپایدار نیز دیگر کاربردی است که می‌تواند موجب پذیرش بهتر دیفای در میان کاربران شود. تجربه کاربری بهتر، وام‌های خودپرداخت‌شونده به منظور جلوگیری از خطر لیکویید شدن، تمرکز بر دائوها برای کاهش و حذف مسائل مرتبط با متمرکز شدن، دیگر کاربردهای نسل جدید دیفای هستند که نشان از بهبود وضعیت امور مالی غیرمتمرکز دارند.

دیفای و استقلال در دنیای مالی

در این مقاله سعی داشتیم به معرفی دیفای (وثیقه مالی غیر متمرکز) بپردازیم. بدون شک بلاکچین اتریوم به‌عنوان پیشگام در قراردادهای هوشمند و تنوع داشتن در پلتفرم‌های معاملات رمز ارزها و NFT،  درصد بالایی از اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز را به خود اختصاص داده است. از طرفی زنجیره هوشمند بایننس به عنوان اصلی‌ترین رقیب اتریوم، از نظر سرعت و کارمز تراکنش، شرایط به مراتب بهتری را نسبت به شبکه بلاکچین اتریوم دارد.

جمع‌بندی

حوزه دیفای یا اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز امور مالی، یکی از ثمرات ورود قراردادهای هوشمند به دنیای بلاکچین است. پلتفرم‌های DeFi خدمات و محصولات مالی متنوعی همچون دریافت و اعطای وام، صرافی غیرمتمرکز، وام‌های سریع، استیکینگ و غیره را به روش غیرمتمرکز ارائه می‌دهند. عمده پروتکل‌های دیفای بر روی شبکه اتریوم راه اندازی شده‌اند، اما دیگر شبکه‌ها همچون پولکادات و بایننس نیز وارد این حوزه شده‌اند.

در این مقاله سعی کردیم به زبان ساده توضیح بدهیم که دیفای چیست و چه محصولاتی دارد. این حوزه همچنان در حال توسعه است و هر روز محصولات متنوعی در این فضا ایجاد می‌شود. سرمایه‌گذاری در این حوزه علاوه بر سود، ریسک بالایی نیز به همراه دارد و نیازمند دانش و تجربه است.

سوالات متداول:

+دیفای چیست؟

دیفای (DeFi) یا امور مالی غیرمتمرکز به‌معنای ارائه محصولات و خدمات مالی، بدون نیاز به نهادهای مرکزی و در بستر بلاکچین است.

+محصولات دیفای کدام‌اند؟

وام‌دهی و وام‌گیری، صرافی‌های غیرمتمرکز، خدمات پولی بانکی، وام سریع بدون وثیقه، استیکینگ و ییلد فارمینگ.

+محبوب‌ترین رمزارزهای امور مالی غیرمتمرکز کدامند؟

از معروف‌ترین ارزهای امور مالی غیرمتمرکز می‌توان به COMP ،Sushi ،BNB ،BUSD ،Matic و UNI اشاره کرد.

+چطور از فایننس غیرمتمرکز کسب درآمد کنیم؟

با سرمایه‌گذاری در محصولات دیفای، امکان کسب درآمد از این حوزه وجود دارد.

+مزیت اصلی فایننس غیرمتمرکز چیست؟

در یک جمله هدف DeFi، خلاص شدن از شر اشخاص ثالثی است که در تمام تراکنش‌های مالی دخیلند و موجب کندی و هزینه بر شدن معاملات می‌شوند.

+آیا فایننس غیرمتمرکز مشابه بیت کوین است؟

بیت کوین یک ارز دیجیتال است ولی DeFi برای استفاده از رمزارزها در اکوسیستم خود طراحی شده است. بنابراین بیت کوین می‌تواند به بخشی مهمی از این وثیقه مالی غیر متمرکز بدل شود.

+منظور از دارایی قفل شده در امور مالی غیرمتمرکز چیست؟

منظور از ارزش کل دارایی قفل شده (TVL) در دیفای، تمام رمزارزها اعم از وام‌ها و سپرده‌ها در استخرهای فایننس غیرمتمرکز است. در حال حاضر کل ارزش قفل شده در پلتفرم‌های امور مالی غیرمتمرکز برابر با ۱۷۸/۴۷۹ میلیارد دلار است.