استاپ لاس یا حد ضرر (Stop Loss) در واقع سوپاپ‌ اطمینانی برای جلوگیری از ضرر به‌ حساب می‌آید. این سرویس (Feature) معمولاً برای تعیین زمان مناسب خروج از معاملات توسط معامله‌گرانی که در بازارهای مالی با دیدگاه کوتاه‌مدت و میان‌مدت فعالیت می‌کنند، کاربرد دارد.

این افراد برای توقف معاملات ضرر ده یا تعیین محدوده میزان سود و زیان خود از Stop loss استفاده می‌کنند. البته گاهی اوقات دستور حد ضرر می‌تواند در سود یا حتی در نقطه صفر به صفر نیز عمل کند. در ادامه این مقاله از هلدینگ سیمیا به بررسی بیشتر حد ضرر و نحوه استفاده از آن در استراتژی‌های معاملاتی می‌پردازیم.

وقتی که صحبت از بازار پرنوسانی مانند بازار ارز دیجیتال می‌شود، سخت‌ترین قسمت کار، سبک کردن ضررهایتان است. این قضیه باعث می‌شود تا اهمیت گذاشتن حد ضرر (Stop Loss) را بیش از پیش درک کنیم. اما استاپ لاس چیست ؟

استاپ لاس دستوری برای بستن یک پوزیشن در یک قیمت و یا درصد خاص است تا بدین وسیله ضرر را محدود و کنترل کرد؛ همچنان که از نام آن بر می‌آید، حد ضرر برای محدود کردن و کنترل ضرر در مواردی است که یک ایده ترید موفق از آب در نمی‌آید. استفاده از Stop Loss یکی از پایه‌های مهم مدیریت ریسک است؛ به همین دلیل است که هر کتاب، وبینار و مربی، بر اهمیت استفاده از آن در ترید تاکید می کند. اما استفاده و مدیریت ضعیف حد ضرر ، می‌تواند هزینه زیادی برای شما داشته باشد.

استاپ لاس چیست ؟

خوشبختانه راه حلی وجود دارد که می‌توانید به یک صرافی مانند بایننس اعلام کنید که به طور خودکار در قیمت خاصی و یا زیر آن قیمت اقدام به فروش کند. برای آنهایی که با ترید آشنا نیستند، به این مکانیزم، گذاشتن استاپ لاس گفته می‌شود. اما اگر مایل به یک تعریف فنی‌تر هستید، و می‌خواهید بدانید که استاپ لاس چیست باید به طور خلاصه و مفید آن را چنین تعریف کنیم:

استاپ لاس سفارشی است که در آن، به یک بروکر گفته می‌شود تا یک دارایی را زمانی که به قیمت معینی رسید، به فروش برساند. سفارش‌های حد ضرر برای محدود کردن زیان یک سرمایه‌گذار در یک پوزیشن طراحی شده‌اند. اگرچه بسیاری از سرمایه‌گذاران سفارش حد ضرر را برای موقعیت‌هایی که دارایی‌هایی را خریده‌اند و انتظار بالا رفتن قیمت را دارند، مورد استفاده قرار می‌دهند، اما از آن می‌توان برای محافظت در موقعیت فروش استقراضی نیز استفاده کرد که در آن صورت اگر قیمت به بالای حد خاصی برسد، اقدام به خرید دارایی مورد نظر می‌شود. اما تعیین استاپ لاس چه کمکی به ما می‌کند؟

حد ضرر مکانیزمی عالی است و می‌تواند به روش‌های مختلفی به ما کمک کند:

حفظ پول ما: با نقد کردن خودکار دارایی‌های ما در زمانی که قیمت به قیمت خرید ما افت می‌کند و یا به سطح خاصی نزول می‌کند، از ضرر کردن کل سرمایه ما جلوگیری می‌کند. می‌توانیم استاپ لاس را قیمت خرید خود در نظر بگیریم و حتی کارمزد تراکنش‌ها را نیز به این قیمت اضافه کرده و حد ضرر را بالاتر در نظر بگیریم.

جلوگیری از این که یک موقعیت بد، بدتر شود: باعث می‌شود که شما بیش از آنچه که مایلید، پول از دست ندهید و این یعنی در حالی که امیدوارید سرمایه‌گذاری شما رشد کند، به خودتان یک محدوده عملکرد می‌دهید.

کسب حداقل مقداری سود: در حالی که شما منتظرید که کندل استیک سبز رنگ بزرگ‌تر شود، حد ضرر ، مقداری سود را برای شما تضمین خواهد کرد.

استراتژی به کار بردن یک حد ضرر خوب باعث می‌شود که حال خوبی پیدا کنید. بله در واقع در پشت حد ضرر ، یک استراتژی نهفته است. تازه واردها کورکورانه معامله می‌کنند و امیدوارند که پولشان از دست نرود. اما شما نباید این‌طور باشید؛ شما باید از نمودارها کمک بگیرید و با آنها ارتباط برقرار کنید.

استاپ لاس کامل (The Full Stop Loss)

این عمومی‌ترین نوع حد ضرر است. این چیزی است که وقتی افراد کلمه حد ضرر را می‌بینند، فورا به آن فکر می‌کنند. این استراتژی سیاه یا سفید است؛ یعنی این که وقتی که بیدار می‌شوید، بیت کوین‌ها یا آلتکوین‌های خود را دارید یا ندارید. حد وسطی وجود ندارد.

به عنوان مثال، شما یک بیت کوین دارید و نگران هستید که فردا که از خواب بیدار می‌شود، قیمت آن به زیر مقدار کنونی آن برسد. پس شما حد ضرر را تنظیم می‌کند و به صرافی می‌گویید که زمانی که قیمت بیت کوین به زیر مقدار معین شما رسید، به طور خودکار بیت کوین شما را بفروشد. مزیت این مکانیزم این است که اگر قیمت به کمتر از مقدار تعیین شده شما برسد، شما دارایی خود را نقد کردید و بیشتر از آنچه که مایل هستید، متحمل ضرر نشده‌اید و بعدا که قیمت پایین‌تر رفت، شما می‌توانید اقدام به خرید مجدد کنید.

عیب این کار این است که ممکن است قبل از این که شما از خواب بیدار شوید، قیمت بیت کوین دوباره به بالای مقدار تعیین شده شما برسد؛ در نتیجه شما مجبور هستید که در بالای مقدار تعیین شده خود دوباره اقدام به خرید کند و این یعنی ضرر!

حالا شما فکر می‌کند که چگونه به مقابله با عیبی که گفته شد بپردازید. در حالی که جواب بی عیب و نقصی برای آن وجود ندارد، اما حد ضرر ناقص می‌تواند مناسب باشد. باز هم این راه حل سیاه و سفید است، در این حالت شما تصمیم می‌گیرید که اگر قیمت زیر حد تعیین شده برود، تنها ۵۰ درصد از دارایی شما فروخته شود.

اگر بعدا قیمت به بالای حد تعیین شده شما رسید، شما حداقل می‌توانید با نصف بیت کوینی که برایتان مانده، از افزایش قیمت استفاده کنید. در این حالت، شما انعطاف بیشتری برای حرکت بعدی خود خواهید داشت.

یک احتمال دیگر نیز این است که شما فورا بتواند خرید دوباره انجام دهید که این منجر به ضرر کمتری نسبت به باز خرید فوری در استراتژی حد ضرر کامل می‌شود؛ شما می‌تواند نصف بیت کوین باقی مانده را در صورتی که فکر می‌کنید که قیمت پایین‌تر می‌رود، به فروش برسانید و سپس دوباره آن را در قیمت پایین‌تری بخرید. به هر حال، اگر شما از استراتژی حد ضرر ناقص استفاده کنید و قیمت دوباره بالا برود، باز به نسبت حد ضرر کامل مزیت خواهد داشت.

عیب این کار این است که اگر بیت کوین به زیر حد تعیین شده برسد و در آنجا بماند، شما تنها نصف دارایی خود را نقد کرده است. اگر شما بقیه دارایی خود را زیر حد تعیین شده بفروشید، در مقایسه با حد ضرر کامل زیان بیشتری متحمل شده‌اید.

استاپ لاس دنبال کننده (Trailing Stop Loss)

تا حالا شما باید خلاقیت زیادی کسب کرده باشید و با توجه به این که احتمال دارد بیت کوین به زودی سقوط کند، شما باید فکر کنید. یکی از مشکلات استاپ لاس ناقص، تشخیص این است که شروع حد ضرر را در کجا تنظیم کنیم؛ به عنوان مثال فرض می‌کنیم که قیمت حال حاضر بیت کوین ۵۰۰۰۰ دلار باشد. شما فکر می‌کنید که قیمت به ۴۵۰۰۰ دلار خواهد رسید. شما تصمیم می‌گیرید که یک حد ضرر در ۴۸۰۰۰ دلار تنظیم کنید. به این ترتیب، اگر صبح قیمت به ۴۵۰۰۰ دلار برسد، شما می‌توانید با ۴۵۰۰۰ دلار دوباره یک بیت کوین را بخرید و ۳۰۰۰ دلار باقی مانده را به جیب بزنید و یا با آن بیت کوین اضافی بخرید.

اما اگر قیمت تا ۴۷۵۰۰ دلار پایین برود، پس تنظیم استاپ لاس در ۴۸۰۰۰ دلار کمی پایین بوده و شما از مزیت تفاوت بین قیمت فروش و قیمت لحظه‌ای بیت کوین زیاد استفاده نخواهید کرد. پس برای کنترل این مشکل، شما باید تصمیم بگیرید که از استراتژی حد ضرر ناقص استفاده کنید و آن را در گستره‌ای از قیمت‌های مختلف بین قیمت فعلی و پایین‌ترین قیمت حد ضرر ، توزیع کنید. این استراتژی به نظر جامع‌تر از استراتژی‌های قبلی است.

به این ترتیب، شما کم کم پول خود را بیرون می‌آورید و با برخورد قیمت به حد ضررها، در نهایت با ریسک کمتری از معاملات خارج شده‌اید.

هر یک از این سه استراتژی استاپ لاس مزایا و معایب خود را دارند که در سناریوهای بالا توضیح داده شدند. در واقع برای هر استراتژی می‌توان در مورد نقاط قوت و ضعف آن صحبت کرد. در واقع باید گفت که استراتژی مورد استفاده شما برای ترید کوتاه مدت یا فروش استقراضی در بازار خرسی، بستگی به اعتماد شما به قیمت احتمالی بیت کوین در آینده‌ای نزدیک خواهد داشت.

نکات مهم درباره حد ضرر و چگونگی استفاده از آن؟

دستورات محدود‌کردن ضرر یا سود در ترید به‌صورت کلی به دو بخش، تیک پروفیت (Take profit) و استاپ لاس (Stop loss) دسته‌بندی می‌شود. این دوبرای کنترل موقعیت‌های باز کاربرد دارد و اهمیت زیادی در مدیریت سرمایه و ریسک دارد.

• Stop loss یا حد ضرر (SL): حداکثر زیان در یک معامله
• Take profit یا حد سود (TP): حداکثر سود در یک معامله

زمانی که ارزش ارزهای دیجیتال شما رو به کاهش است، می‌توانید مشخص کنید که دقیقاً تا کجا می‌خواهید آن‌ها را حفظ کنید! تعیین حد ضرر به معامله‌گران کمک می‌کند تا قبل از ورود به یک بازار، شرایط مساعد برای مبادله در آن را بسنجند. هرچند حد ضرر بیشتر در معاملات کوتاه یا میان‌مدت کاربرد دارد، با این‌حال سرمایه‌گذاران و افرادی که هودل می‌کنند نیز می‌توانند از این ابزار به نفع خود استفاده کنند.

این سرویس قادر است به طور خودکار در قیمت مشخص شده از سوی تریدر و یا زیر آن قیمت اقدام به فروش کند. زمانی که حد ضرر را در معامله‌ای تعیین می‌کنیم، در حقیقت مشخص می‌کنیم که چه زمانی برای خروج از سهم مناسب است. توجه داشته باشید که تعیین حد ضرر به‌صورت دستی کار سنجیده‌ای نیست؛ به‌ویژه در بازار رمز ارز ممکن است قابل‌اجرا نباشد.

انواع مدل‌های تعیین حد ضرر

با به‌کارگیری روش مناسب تنظیم استاپ لاس می‌توانید تا حد زیادی مانع شکار دارایی خود شوید. Stop loss از جمله موضوعاتی در معامله‌گری است که تعیین مقدار دقیق آن کاملاً وابسته به استراتژی معاملاتی هر تریدر است. اما روش‌های اصلی این سرویس کدام است؟ در ادامه به ۴ روش کاربردی ‌Stop loss در تحلیل تکنیکال اشاره می‌کنیم.

استاتیک استاپ یا استاپ لاس ثابت

نام این روش بیان‌گر ماهیت آن است. تنظیم Stop loss در یک قیمت ثابت و مشخص را استاتیک استاپ (static stop) می‌گویند. در این روش تا زمانی که معامله به قیمت توقف یا محدوده مشخص شده نرسیده است، دستور اجرا نمی‌شود و معامله‌گر فارغ از ابزارهای تحلیل تکنیکال، باتوجه‌به شناختی که از دارایی و روحیات شخصی خود دارد، یک عدد از پیش تعیین شده را به‌عنوان حد ضرر در معاملات تعیین می‌کند.

استاتیک استاپ لاس با اندیکاتور

اندیکاتور Average True Range، ابزار کارآمدِ معامله‌گران برای  تعیین حد ضرر در تمامی معاملات است. اندیکاتور به مجموعه توابع و الگوریتم‌های ریاضی گفته می‌شود که به کمک آن‌ها می‌توان تخمین‌های نسبتاً خوبی از روند حرکت قیمت یک دارایی ارائه داد. استفاده از شاخصی مانند میانگین محدوده واقعی، این امکان را به معامله‌گران می‌دهد تا از داده‌های تازه به‌دست‌آمده در بازار برای کاهش ریسک معاملات کمک بگیرند.

توقف دنباله‌دار یا Trailing Stops

شاید بتوان ادعا کرد که توقف‌های استاتیک برای معامله‌گران مبتدی مفیدتر است، اما سایر تریدرها برای به حداکثر رساندن تسلط و مدیریت معامله خود از توقف به روش‌های دیگری را امتحان می‌کنند. تریلینگ استاپ، توقفی است که با حرکت معاملات به نفع معامله‌گر تنظیم می‌شود تا بتوانند خطر ریسک در معاملات را بیشتر کاهش دهد. این نوع Stop loss به معامله‌گر اجازه می‌دهد تا ریسک اولیه خود را در معاملات حذف کند.

توقف دنباله‌دار به‌صورت دستی یا Manual Trailing Stops

آن دسته از تریدرهایی که به دنبال بیشترین سطح کنترل روی معامله خود هستند، روش تغییر حد ضرر به‌صورت دستی پیشنهاد می‌شود. در این روش، موقعیت طبق برنامه پیش می‌رود و حد ضرر نیز مطابق با آن تغییر پیدا می‌کند. با حرکت بیشتر موقعیت به نفع معامله (پایین‌تر)، به دنبال آن معامله‌گر سطح توقف را پایین می‌آورد.

استفاده از استاپ لاس چقدر مهم است؟

آینده قابل پیش‌بینی نیست! ریسک به طور دائمی در تمام معاملات باز وجود دارد و نمی‌توان آن را نادیده گرفت. اینکه تعیین کنید تا کجا می‌توانید ضرر کنید کاملاً به نگرش شما نسبت به بازار بستگی دارد. هر تریدری باید برای خودش یک استراتژی مشخص داشته باشد و بر آن اساس حد ضرر خود را مشخص کند. اجازه دهید اهمیت این سرویس را با یک مثال توضیح دهیم.

در نظر بگیرید که سهمی را در قیمت ۱۲۰۰ تومان خریداری کرده و حد ضرر خود را روی مبلغ ۱۰۰۰ تومان تعریف کرده‌اید. فرض کنید سهم تا ۱۷۰۰ تومان رشد می‌کند. در این صورت مشخص است که شما سود زیادی به دست آورده‌اید. اما ناگهان روند سهم تغییر کرده و قیمت آن کاهش پیدا می‌کند. اگر شما همچنان حد ضرر خود را روی مبلغ ۱۰۰۰ تومان نگه‌داشته باشید، نه‌تنها سودهای خود را از دست می‌دهید، بلکه متضرر هم می‌شوید. پس این موضوع بسیار مهم است که با حرکت سهم، میزان حد ضرر را تغییر دهید.

عوامل تأثیرگذار در تعیین حد ضرر

از عوامل تأثیرگذار در تعیین stop loss می‌توان به ویژگی‌های سرمایه‌گذار از نظر ریسک‌پذیری و دیدگاه زمانی او در سرمایه‌گذاری اشاره کرد. عمده عوامل تأثیرگذار عبارت است از:

• تغییر موقعیت حد ضرر به نقطه‌ای بالاتر یا پایین‌تر (جابه‌جایی حد ضرر)
• خط روند حمایت مهم یا کف قیمتی سهم
• فیبوناچی
• کف دوقلو
• امواج الیوت
• الگوی سروشانه

اصولی که برای تعیین حد ضرر باید در نظر داشته باشیم

هرچند قانون کلی برای تعیین استاپ لاس وجود ندارد، ولی نکته‌های اصولی وجود دارد که همواره نیاز است به آن‌ها در خرید بیت کوین و به‌طور کلی تمام ارزهای دیجیتال توجه کنید:

• کاهش سود هم به منزله نوعی ضرر است، بنابراین زمانی که قیمت دارایی بالا رفت حد ضرر را نیز باید متناسب با قیمت افزایش داد.
• اهمیت دیدگاه زمانی را دست‌کم نگیرید! مثلاً تعیین حد برای ترید‌های کوتاه‌مدت با تعیین حد برای ترید‌های بلندمدت متفاوت است.
• در خریدهای میان‌مدت و بلندمدت، حد ضرر را روی محدوده حمایتی معتبر انتخاب کنید. (بین ۱۰ تا ۲۰ درصد پایین‌تر از قیمت خرید).
• حد ضرر نباید از ۱۰ درصد مبلغ خرید تجاوز کند و این یعنی بیش از ۱۰ درصد مبلغ خریدتان را نباید از دست دهید.
• در خریدهای میان‌مدت و بلندمدت، حد ضرر را روی محدوده حمایتی معتبر مشخص کنید. (بین ۱۰ تا ۲۰ درصد پایین‌تر از قیمت خرید).‌‌
• تغییر حد ضرر بدون دلیل فنی و منطقی، اشتباهی رایج است! گاهی معامله‌گر با نزدیک شدن قیمت به حد ضرر اقدام به تغییر یا حذف آن می‌کند و منتظر کمتر شدن یا ازبین‌رفتن زیان می‌ماند. گرچه شاید این عمل در ابتدا باعث جبران یا کمتر شدن زیان شود، اما در بلندمدت نتیجه‌ای جز ازبین‌رفتن برنامه و استراتژی سرمایه‌گذاری نخواهد داشت.
• اگر در ابتدای کار سرمایه اندکی دارید، بهتر است تریدهای خود را در حجم و ابعاد کوچک انجام دهید. با رعایت این نکته، Stop loss شما منطقی‌تر خواهد بود و دیگر به دلیل عدم هم‌خوانی اندازه و موجودی حساب، متضرر نمی‌شوید. مطابقت این دو عامل با یکدیگر، منجر به معقول شدن میزان ریسک می‌شود و به قیمت‌ها فضای نوسان بیشتری می‌دهد.

چگونه حد ضرر خود را مشخص کنیم تا در دام استاپ هانتینگ گرفتار نشویم؟

اهمیت Stop loss در بازار متلاطمی همچون بازار رمز ارزها که تغییر ده‌ها درصدی قیمت یک دارایی در روز در آن طبیعی تلقی می‌شود، دوچندان است.به همین دلیل انتخاب استاپ لاس در نقطه درست، یکی از مواردی است که هر تریدر باید به آن دقت کند تا بتواند از ضررهای مالی کلان جلوگیری کند. به عنوان مثال در شرایطی ممکن است در یک معامله، قیمت به حد ضرر تعیین شده شما برسد و شما از آن خارج شوید، سپس سریعا حرکت قیمت معکوس شده و در جهتی که مد نظر شما بوده حرکت کند. به این رخداد، استراتژی استاپ هانت (Stop hunt) گفته می‌شود.

نباید پدید‌ه‌های این چنینی باعث ناامیدی شما در معامله شود. بلکه باید خود را تجهیز به ابزارهایی کنید که بتوانید از دارایی خود محافظت کنید. استفاده از اندیکاتور ATR، تشخیص بریک اوت‌های (Break Out) جعلی و استفاده از نقاط ورودی و خروجی متعدد و قرار ندادن حدضرر در ناحیه‌های آشکار برخی از راهکارهایی است که می‌تواند به شما در انتخاب حدد ضرر در نقطه درست کمک کند.

آیا تعیین حد ضرر، ضروری است؟

اگر می‌خواهید که از معاملات خود سود کنید و از ضررهای احتمالی تا حد ممکن اجتناب کنید، بله تعیین حد ضرر ضروری است. البته باید توجه داشته باشید که در کنار تعیین حد ضرر می‌توانید از ربات تریدر استفاده کنید. این ربات به شما در انجام معاملات سریع، هوشمند و خودکار کمک خواهد کرد. به خصوص اگر در حوزه ارزهای دیجیتال مبتدی هستید یا وقت کافی برای رصد بازار را ندارید ربات تریدر یک ابزار بسیار کاربری برای شما خواهد بود. از مهم‌ترین مزیت‌های ربات معامله‌گر این است که رایگان است و این ربات‌ها بعد از ارسال دستور اجرا توسط شما، نیازی به آنلاین بودن شما ندارند.

در نهایت توجه داشته باشید که حد ضرر برای تمام معامله‌گران یکسان نیست و کاملا به شما و میزان ریسکی که قبول می‌کنید بستگی دارد. اگر هنوز تجربه و مهارت کافی در تعیین استاپ لاس ندارید، با سرمایه کم معاملات خود را شروع کنید تا به مرور زمان و کسب تجربه بتوانید حجم و تعداد معاملات خود را افزایش دهید.

جمع بندی:

در این مقاله سعی کردیم به طور کامل توضیح دهیم که حد ضرر چیست و چرا باید در معاملات خود از آن استفاده کنید. حد ضرر ابزاری برای کمک به شما در کم شدن ریسک است و در زمان آشفتگی بازار بیت کوین و ارز دیجیتال، یقینا به شما کمک خواهد کرد. زمانی که  شما از لحاظ روانی خود را تضعیف می‌کنید، در نهایت با اشتباهات سنگینی مواجه خواهید شد.

این اشتباهات شامل فروش بسیار زود، بازخرید خیلی زود، بازخرید در ضرر و سپس پایین رفتن بیشتر قیمت و ضرر بیشتر و غیره می‌شوند. امیدواریم که در این مقاله چیزهای جدیدی را یاد بگیرید و در استفاده از حد ضرر اعتماد به نفس کافی را پیدا کنید. اگر در همه نقاط زمینه بازگشت قیمت وجود دارد، به این دلیل است که بازار چیزی به شما بدهکار نیست. باید در مدیریت ریسک محتاط بود و در استفاده از Stop Loss نیز عاقلانه عمل کرد. در این صورت شما می‌توانید به ترید سودآور برسید و لازم نیست که تریدهای شما بسیار دقیق باشند. موفق باشید!

سوالات متداول:

+آیا تعیین حد ضرر، ضروری است؟

چیزی که بیشتر مردم از ترید در بورس، فارکس یا بازار رمز ارزها از آن می‌ترسند، از دست دادن کل پول خود است. پس تعیین حد ضرر بسیاری ضروری است و می‌تواند این ترس را کاهش دهد.

+حد ضرر را در کجا باید قرار دهیم؟

در عمل، اینکار به آنچه معامله می‌کنید و سبک تجارت شما بستگی دارد. هیچ نقطه یکسانی برای تمامی افراد وجود ندارد و اینکار کاملا به شما و میزان ریسکی که قبول می‌کنید بستگی دارد.

+فرق حد ضرر با سفارش محدود چیست؟

سفارش محدود یک نوع از حد ضرر است اما در هنگام رسیدن به سطح توقف قیمت، سفارش شما تبدیل به یک سفارش محدود می‌شود و تنها در قیمت محدود شده یا بالاتر از آن اجرا می‌شود.