در سال‌های اخیر افراد زیادی با هدف کسب سود وارد بازار ارز دیجیتال شدند. این بازار پرنوسان هرچند با سودهای زیادی همراه است، اما برخی نیز متحمل ضررهای مالی زیادی می‌شوند. یکی از مهم‌ترین دلایل عدم موفقیت در این بازار، عدم داشتن دانش کافی در این حوزه است. بازار رمزارزها نیز مانند سایر بازارها دارای اصطلاحات مخصوص به خود است.

با افزایش نجومی قیمت بسیاری از ارزهای دیجیتال، افراد زیادی به سرمایه‌گذاری در آن علاقمند شده‌اند. همانند سایر بازارهای مالی، بازار رمزارزها نیز مفاهیم و اصطلاحات مخصوص به خود را دارد. یکی از پرکاربردترین مفاهیم این حوزه، عبارت توکن است. توکن برای اشاره به بسیاری از ارزهای دیجیتال بازار استفاده می‌شود اما این به معنی معادل بودن آن با رمزارز نیست. با یادگیری مفهوم توکن، طرح جامع و کاملی از بازار رمزارزها در ذهن ایجاد می‌شود.

توکن یک نوع دارایی دیجیتال است که قابلیت انتقال به دیگران و ذخیره ارزش در خود را دارد. توکن‌ها پیش از این‌که در ارزهای دیجیتال مطرح شوند در سیستم‌های کامپیوتری به عنوان یک نوع مجوز رمزنگاری شده مطرح بودند. توکن‌ها توسط شرکت‌های مختلف بر بستر تکنولوژی بلاک چین ایجاد می‌شوند. هر توکنی کاربرد مخصوص به خود را دارد و بسته به این‌که کاربرد مورد نظر چقدر برای بشریت مهم است و توکن چه اندازه در رسیدن به آن کاربرد موفق است، می‌تواند ارزش متفاوتی داشته باشد.

در فضای رمزارزها، توکن به آن دسته از ارزهای دیجیتال گفته می‌شود که بلاک چین مخصوص به خود را ندارند و از بلاک چین‌های به اصطلاح پلتفرمی برای ثبت تراکنش‌های خود استفاده می‌کنند. البته در نگاه کلان، به هر نوع دارایی در فضای رمزارزها نیز ممکن است توکن گفته شود. بلاک چین‌های پلتفرمی مانند «اتریوم»، «بایننس» و «کاردانو» امکان ساخت برنامه‌های غیرمتمرکز از طریق قرارداد‌های هوشمند را دارند. افراد با استفاده از این امکانات، توکن‌های مورد نیاز خود را بدون این‌که مجبور به طراحی شبکه بلاک چین باشند، ایجاد و استفاده می‌کنند. برای این‌که بتوانید به خوبی پاسخ سوال توکن چیست را درک کنید بهتر است کمی با قراردادهای هوشمند آشنا شوید.

متاسفانه افراد زیادی هستند که با این اصطلاحات چندان آشنا نیستند و به درستی کاربرد آن‌ها را نمی‌دانند. یکی از اصطلاحات دنیای ارزهای دیجیتال، توکن Token است که گاهی به اشتباه به جای کوین یا اشاره به برخی از انواع ارز دیجیتال استفاده می‌شود. در این مطلب به این سوال پاسخ خواهیم داد که توکن چیست و کاربردهای آن صحبت خواهیم کرد.

آشنایی با توکن (Token) و عرضه اولیه آن

Token توکن یکی از اصطلاحات ارز دیجیتال است که به یک رمزارز منحصربه فرد یا ارزهای دیجیتال اشاره دارد. توکن‌ها دارایی‌ها یا ابزارهای قابل تعویض و قابل مبادله‌ای هستند که بلاکچین‌ مخصوص به خود را ندارند. توکن Tokenها معمولاً از طریق فرآیند استاندارد عرضه اولیه کوین (ICO) ایجاد می‌شوند و می‌توانند برای مقاصد سرمایه‌گذاری، ذخیره ارزش یا خرید از آن‌ها استفاده کرد.

هدف از ساخت توکن Token

یکی از مهمترین دلایل ساخت این ارز توسط پروژه‌ها، کاهش هزینه‌ها است. زیرا ساخت توکن Token در بستر ارزهای دیجیتال نیازمند صرف هزینه‌های زیادی نیست. از طرف دیگر با استفاده از عرضه اولیه می‌توان سرمایه مورد نیاز برای فعالیت شرکت را جمع کرد.

یکی دیگر از دلایلی که شرکت‌ها به جای ساخت بلاکچین مخصوص خود، توکن Token ایجاد می‌کنند این است که ساخت آن، راحت است. شرکت‌ها با به کار گرفتن افرادی که دانش برنامه‌نویسی دارند و با قراردادهای هوشمند به طور نسبی آشنا هستند می‌توانند توکن خود را ایجاد کنند.

از طرف دیگر کار کردن بر بستر ارزهای دیجیتال امن و بزرگ مانند اتریوم، امنیت لازم را برای بسیاری از شرکت‌ها فراهم می‌کند. زیرا با افزایش تعداد کاربران یک شبکه بلاکچینی، امنیت آن نیز افزایش پیدا می‌کند.

کاربردهای توکن

Tokenها بر پایه خصوصیات و عملکردهایشان کاربردهای مختلفی دارند. مهم‌ترین کاربرد Token جذب سرمایه و برگزاری ICO است. توکن‌ها به روش‌های مختلفی مانند مالکیت دارایی دیجیتال، حسابداری برای اقدامات دیجیتالی، اطمینان از امنیت شبکه و … می‌توانند مورد استفاده قرار بگیرند.

توکن‌ها، ارزهای دیجیتال و آلت کوین‌ها

اصطلاح توکن Token اغلب به اشتباه به جای دو کلمه رمزارز و آلت کوین استفاده می‌شود. اما این اصطلاحات از یکدیگر متمایز هستند.

آلت کوین‌ها ارزهای رمزنگاری شده جایگزینی هستند که پس از موفقیت عظیمی که بیت کوین به دست آورد راه اندازی شد. آلت کوین‌ها به عنوان جایگزین‌های پیشرفته بیت کوین راه اندازی شدند که ادعا می‌کنند در برخی از موارد به بیت کوین برتری دارند و نقاط ضعف آن را پوشش می‌دهند.

لایت کوین (LTC)، بیت کوین کش (BCH) و دوج کوین (DOGE) از نمونه‌های رایج آلت‌کوین‌ها هستند. اگر چه هر کدام از این آلت کوین‌ها توانسته‌اند تا حدی به موفقیت برسند،اما هیچ‌کدام نتوانسته‌اند محبوبیتی شبیه به بیت‌کوین کسب کنند. آلت کوین‌ها برخلاف توکن‌ها دارای بلاکچین اختصاصی خود هستند و در درجه اول به عنوان یک بستر برای پرداخت‌های دیجیتال استفاده می‌شوند.

توکن مثلی و غیر مثلی

Tokenها را در حالت کلی می‌توان به دو دسته توکن‌های «مثلی» و «غیرمثلی» تقسیم کرد. به توکن‌های مثلی توکن «تعویض‌پذیر» (Fungibile) و به توکن‌های غیر مثلی توکن «تعویض‌ناپذیر» (None-Fungible Token) نیز گفته می‌شود. تعویض‌پذیری یکی از ویژگی‌های توکن‌ها است که به بیان ساده به این معنی است که یک واحد مشخص از آن نوع توکن Token، هیچ تفاوتی با واحدی دیگر از آن ندارد.

به عبارت ساده، یک دلار همیشه یک دلار است و بیت کوین همیشه بیت کوین است. شما می‌توانید اسکناس‌های ۱۰ دلاری را با فرد دیگری مبادله کنید و هر کدام از شما همچنان همان ارزش را در کیف پول خود خواهید داشت. قابلیت تعویض‌پذیری به این معنی است که یک ارز دیجیتال و دارایی خاص ارزشمندتر یا کمیاب‌تر از بقیه نیستند. در صورتی که این چنین باشد، کل اکوسیستم را مختل می‌کند و معاملات روزمره را با مشکلات بزرگی مواجه خواهد کرد.

Tokenهای مثلی را می‌توان برای خرید، فروش و معاملاتی که در آن‌ها به واحدهای مثل هم توکن‌ها نیاز است، استفاده کرد. در مقابل از Tokenهای غیر مثلی در مواردی استفاده می‌شود که نیاز است هر واحد از توکن Token منحصر‌به‌ فرد باشد مانند بازی‌های بلاک چینی جدید و آثار هنری دیجیتال.

انواع توکن Token

توکن‌ها بر حسب نوع به چند دسته گوناگون تقسیم می‌شوند. دسته‌بندی‌های مختلفی برای توکن‌ها وجود دارد، اما در حالت کلی توکن Tokenها را می‌توان به چهار دسته زیر تقسیم‌بندی کرد:

توکن‌ های کاربردی (Utility Token) 

Tokenهای کاربردی نوع محبوبی از نمونه‌های قابل تعویض هستند که به تعداد محدودی عرضه می‌شوند و از آن‌ها می‌توان برای پرداخت هزینه‌ها، خرید کالا و دریافت خدمات در یک یا چند پروژه خاص استفاده کرد.

 معروف‌ترین نمونه توکن Token کاربردی اتر است که تمام تراکنش‌ها و قراردادهای هوشمند را در شبکه اتریوم تامین می‌کند. همانطور که قبلاً گفتیم اتریوم را می‌توان به عنوان وسیله پرداخت استفاده کرد، با این حال، هدف اصلی آن استفاده در بلاک چین است.

توکن‌ های اجتماعی (Social Tokens)

Tokenهای اجتماعی نوع بسیار جالبی از دارایی هستند که اخیراً در فضای رمزنگاری محبوبیت زیادی به دست آورده‌اند. همچنین باعث شده‌اند تا مردم با مفهوم توکن Token بیشتر آشنا شوند. توکن‌های اجتماعی توسط اعتبار یک فرد، برند، باشگاه ورزشی یا هر جامعه‌ای پشتیبانی می‌شود. از آنها می‌توان به‌عنوان توکن‌های طرفداری (Fan Token) برای خرید محتوای اضافی، کالاها یا فقط برای حمایت از جامعه مورد علاقه استفاده کرد.

وقتی کاربر روی سکه‌های اجتماعی سرمایه‌گذاری می‌کند در واقع، در یک جامعه سرمایه‌گذاری می‌کند، با این انتظار که این جامعه در طول زمان رشد کرده و ارزشمندتر خواهد شد.

توکن‌های اوراق بهادار (Security token)

در مقابل جمع‌آوری پول با توکن Tokenهای کاربردی، سایر ICOها تصمیم گرفتند که کمپین‌های جمع‌آوری سرمایه را به صورت آشکار اعلام کنند و از مقررات پیروی کنند. اینگونه بود که توکن‌های امنیتی متولد شدند. در اصل یک گواهی سهام دیجیتال است که مالکیت دارنده آن را روی بلاکچین ثبت می‌کند.

توکن حاکمیتی (Governance token)

توکن حاکمیتی نوعی دارایی رمزنگاری است که به دارندگان آن حق تصمیم‌گیری در مورد پروتکل پروژه، محصول و ویژگی‌های آن را اعطا می‌کند. دارندگان می‌توانند بر تصمیم‌گیری‌های درون پروژه مانند پیشنهاد یا تصمیم‌گیری در مورد ویژگی‌های جدید، تغییر مدل‌های توزیع توکن Token و حتی بازسازی خود سیستم حاکمیتی تأثیر بگذارند. 

توکن پرداخت (Payment token)

هدف از ایجاد این نوع ، پرداخت هزینه خدمات و کالا است. دارندگان این ارزها می‌توانند با استفاده از توکن پرداخت در فضای اینترنت محصولات مورد نظر خود را بخرند و یا هزینه لازم را برای دریافت خدمات خاص را با پرداخت کنند.

نکته ای که باید به آن توجه ویژه داشته باشید این است که در انتخاب توکن‌ها گرفتار دام شت کوین نشوید.

روش ساخت توکن

برای ساخت Token قبل از هرچیز باید کاربرد و نوع توکن مشخص شود. سپس باید بلاکچین مناسب برای ساختن آن شناسایی شود. بلاک‌ چین‌هایی که برای ساخت Token انتخاب می‌شوند با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند. این تفاوت‌ها به دلیل زبان برنامه‌نویسی، استانداردهای ساخت Token و نحوه تعامل توکن با شبکه است.

اغلب Tokenهای قدیمی در بلاکچین اتریوم به وجود آمده‌اند. اما در یک سال اخیر با ظهور بلاکچین‌های جدید، برای ساخت Tokenها از آن‌ها استفاده می‌شود. برخی از میم کوین های محبوب نیز بر بستر اتریوم متولد شده‌اند.

تفاوت توکن (Token) و کوین (Coin)

برخی از افراد دو اصطلاح Token و کوین (COIN) را به جای یکدیگر به کار می‌برند در حالی که با یکدیگر دارای تفاوت‌های مهم هستند. مهم ترین و اصلی ترین تفاوت توکن با کوین این است که کوین‌ها بلاکچین مخصوص به خود را دارند، اما توکن‌ها بلاکچین مستقل ندارند و روی بلاکچین‌های دیگر پیاده سازی شوند.

از دیگر تفاوت‌های Token و کوین می‌توان به کاربردهای آن‌ها اشاره کرد. کوین‌ها بیشتر برای خرید و فروش مورد استفاده قرار می‌گیرند، اما توکن‌ها به عنوان ارز برای اکوسیستم‌های خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در بخش‌های قبلی، پاسخ سوال توکن چیست به همراه دلایل و اهداف ساخت آن ارائه شد. در این بخش، به دنبال مقایسه کوین و توکن هستیم. کوین به ارز دیجیتال اصلی هر شبکه بلاک چینی گفته می‌شود که به عنوان سوخت اصلی آن استفاده می‌شود. به عنوان مثال ارز دیجیتال بیت‌کوین در شبکه بیت‌کوین و رمزارز اتریوم در شبکه اتریوم، به عنوان کوین شبکه فعالیت می‌کنند. هر فعالیتی در شبکه، نیازمند استفاده از کوین اصلی آن است. در مقابل ارزهای دیجیتالی مانند رمزارز تتر که به عنوان یک ارز دیجیتال لایه دوم در بستر شبکه‌‌های مختلفی مانند ترون، بایننس، اتریوم و بیت کوین استفاده می‌شوند، توکن هستند.

برای تشخیص کوین یا توکن بودن ارزهای دیجیتال، می‌توانید به سایت رسمی هر رمزارز یا سایر سایت‌های فعال در حوزه ارزهای دیجیتال مراجعه کنید. یک سایت معتبر در این حوزه، سایت «کوین‌مارکت‌کپ» (Coinmarketcap) است. با مراجعه به این سایت و جستجوی اسم رمزارز مورد نظر، صفحه مربوط به آن نمایش داده می‌شود. در صفحه مربوط به هر رمزارز، زیر اسم آن، «کوین» (Coin) یا «توکن» (Token) بودن آن رمزارز با عبارت انگلیسی آن‌ها مشخص می‌شود.

کوین‌ها معمولا ارزهای دیجیتال معتبری هستند، چرا که برای ایجاد آن‌‌ها هزینه و دانش بیشتری نیاز است. اما این به معنی بی‌ارزش بودن توکن نیست. قیمت توکن‌های کاربردی و بنیادی مانند «ییرن‌فایننس» (Yearn.Finance) و «چین‌لینک» این موضوع را به خوبی نشان می‌دهد. نمودار تغییرات قیمتی رمزارزها را  می‌توانید در سایت‌هایی مانند سایت تریدینگ ویو مشاهده و تحلیل کنید.

ذخیره و نگهداری توکن

برای ذخیره و نگهداری توکن‌ها شما به کیف پول ارز دیجیتال نیاز دارید. Tokenها کیف پول اختصاصی خود را ندارند و روی کیف پول و آدرس‌های بلاکچین میزبان خود ذخیره می‌شوند. برای مثال یک توکن مانند چین لینک که روی بلاکچین اتریوم ایجاد شده است می‌تواند روی تمام کیف پول‌هایی که از اتریوم پشتیبانی می‌کنند ذخیره شود. در برخی پلتفرم‌های جدید این امکان وجود دارد که Tokenها روی کیف پول‌های اختصاصی ذخیره شوند. مانند پولکادات

توکن‌های برتر بازار

Tokenهای زیادی در سال‌های اخیر به بازار معرفی شده‌اند. اما تمام آن‌ها نتوانسته‌اند که به اهداف خود برسند و در لیست پروژه‌های شکست خورده قرار گرفته‌اند. البته در مقابل تعدادی از توکن Tokenها نیز مانند: استیبل کوین ها مانند تتر، یو‌اس‌دی کوین، بایننس یو‌اس‌دی و پالیگان موفق شده‌اند تا جایگاه خوبی را در بازار پر رقابت ارزهای دیجیتال بدست آوردند.

قرارداد هوشمند چیست ؟

تکنولوژی بلاک چین توسط ساتوشی خالق بیت‌کوین به دنیا معرفی شد. با استفاده از بلاک چین، امکان انتقال دارایی بین افراد در یک شبکه غیرمتمرکز ایجاد شد. اگرچه این اتفاق انقلابی در صنعت مالی به حساب می‌آمد، اما امکانات کافی برای درگیر شدن در سایر مسائل روزمره مثل انتقال فایل، ایجاد صرافی غیرمتمرکز و اینترنت اشیا را نداشت. توسعه قراردادهای هوشمند در شبکه بلاک چین اتریوم، استفاده از تکنولوژی بلاک چین را وارد سایر حوزه‌های زندگی کرد.

قرارداد هوشمند به عنوان یک برنامه قطعی عمل می‌کند به این معنا که وقتی شرایط خاصی برآورده شود، فعالیت خاصی در شبکه به طور خودکار انجام می‌شود. قرارداد هوشمند یک قطعه کد در یک سیستم توزیع شده است که با استفاده از قوانین «اگر … آنگاه …» کار می‌کند. با این توضیحات، عمده ویژگی‌های یک قرارداد هوشمند به صورت زیر هستند.

• فعالیت بر روی سیستم‌های غیرمتمرکز انجام می‌شود.
• شرایط و خروجی شرایط، قطعی و غیرقابل تغییر است.
• اجرای برنامه‌ها به صورت خودکار انجام می‌شود.
• کدها‌ی آن غیر قابل دستکاری است.
• قابلیت شخصی‌سازی برای ساخت انواع برنامه‌های غیرمتمرکز قبل از اجرا وجود دارد.
• افراد در فعالیت با استفاده از قراردادهای هوشمند، نیازی به شناخت هم یا اعتماد به یکدیگر ندارند.
• تمامی تراکنش‌ها در قراردادهای شفاف و در دسترس همه است.

ایجاد قراردادهای هوشمند با ویژگی‌های ذکر شده، این امکان را برای شرکت‌ها و اشخاص ایجاد کرد که بتوانند بدون ساخت بلاک چین، برنامه کاربردی خود را با استفاده از قراردادهای هوشمند ایجاد کنند و توکن‌‌های آن‌ها را به منظور مدیریت فعالیت‌ها در شبکه استفاده کنند. با توجه به این که اتریوم برای اولین بار امکان ساخت توکن‌ها و قراردادهای هوشمند را ایجاد کرد، بیشتر توکن‌ها بر بستر شبکه اتریوم ایجاد شده‌اند.

امروزه در بلاک چین‌های دیگری مثل ارز دیجیتال سولانا، آوالانچ و کاردانو، امکان ساخت توکن‌ وجود دارد و بسیاری از ارزهای جدید بر بستر این شبکه‌ها ایجاد شده‌اند. ارزهای دیجیتال قدیمی‌تر مثل «بیت‌کوین» و «لایت‌کوین» از ساخت توکن پشتیبانی نمی‌کنند.

خرید و فروش توکن

اولین راه برای به دست آوردن توکن Tokenها مراجعه به صرافی‌های ارزهای دیجیتال است. با توجه به این که خرید و فروش ارزهای دیجیتال در صرافی‌های خارجی برای کاربران ایرانی با محدودیت‌های زیادی همراه است و امکان بلوکه شدن دارایی وجود دارد؛ بنابراین بهترین راه، انجام معاملات توکن Tokenها در صرافی‌های ایرانی است.شما می‌توانید در صرافی ارز دیجیتال سیمیا Tokenهای مختلف را معامله کنید، کیف پول خود را مدیریت کنید و قیمت لحظه‌ای ارزهای دیجیتال را مشاهده کنید. صرافی سیمیا معتبرترین بازار خرید و فروش ارزهای دیجیتال است.

سخن پایانی

توکن‌ها از مفاهیم اصلی و مهم در بحث فناوری ارزهای دیجیتال و بلاک چین هستند که گاهی به اشتباه تعریف می‌شوند. توکن‌ها ابزاری هستند که برای مبادله و انتقال ارزش بین شبکه‌ها، اپلیکیشن‌ها و کاربران به کار می‌روند. توکن‌ها به صورت دیجیتالی در شبکه‌های بلاک چین ذخیره می‌شوند.

همچنین توکن‌ها انواع مختلفی دارند که هر یک برای کارکرد خاصی طراحی شده‌اند. برای اینکه در بازار ارزهای دیجیتال فعالیت موفقی داشته باشید، لازم است با مفاهیم و اصول آن به خوبی آشنا شوید. برای این منظور سعی کردیم در این مقاله مفهوم توکن و انواع آن را به زبان ساده توضیح دهیم.

سوالات متداول:

قیمت توکن چگونه تعیین میشود؟

قیمت توکن Token با توجه به کاربرد و میزان استفاده از آن‌ها توسط اعضای جامعه آن پروژه تعیین می‌شود. هر چقدر کاربرد یک توکن در پروژه خود بیشتر باشد به همان اندازه قیمت آن نیز افزایش پیدا خواهد کرد.

منظور از قابل برنامه نویسی بودن توکن چیست؟

قابل برنامه‌نویسی بودن توکن به این معنی است که روی پروتکل‌های نرم‌افزاری قابل اجرا است. این پروتکل‌ها ویژگی‌ها، عملکرد و نحوه تعامل توکن را مشخص می‌کنند.

نحوه ساخت توکن چگونه است؟

بلاکچین‌هایی که برای ساخت توکن Token انتخاب می‌شوند با یکدیگر تفاوت‌هایی دارند. این تفاوت‌ها به دلیل زبان برنامه‌نویسی، استانداردهای ساخت Token و نحوه تعامل توکن با شبکه است.