اگر جزو افرادی هستید که در حوزه ارز دیجیتال فعالند حتما اصطلاح توکن سوزی ارز دیجیتال (Token Burn) را بارها شنیده‌اید. سوزاندن توکن ارز دیجیتال یک عمل رایج در دنیای رمزارزها است که برای فعالان و سرمایه گذاران مزایای زیادی را به همراه دارد. عرضه‌کنندگان ارزهای دیجیتال این کار را را با اهداف مختلفی انجام می‌دهند. در این مقاله درباره پدیده توکن سوزی رمز ارزها و علت‌های آن بیشتر صحبت خواهیم کرد.

تفاوت کوین با توکن

برای این‌که بتوانیم به تفاوت کوین با توکن بپردازیم، ابتدا باید به دو سوال زیر پاسخ دهیم.

کوین چیست؟

در پاسخ به پرسش کوین چیست باید گفت: کوین یک دارایی دیجیتال است که با استفاده از تکنیک‌های رمزگذاری ایجاد شده است. کوین‌ها بلاکچین مستقل و پایدار دارند. بیت کوین و اتریوم از نمونه‎های مشهور آن هستند. از کوین می‌توان برای پرداخت هزینه خرید کالا یا دریافت خدمات، مانند پول عادی استفاده کرد.

توکن چیست؟

در پاسخ به پرسش توکن چیست باید گفت: توکن یک دارایی دیجیتال فاقد بلاکچین مستقل است و روی شبکه‌های بلاکچین دیگر ساخته می‌شوند. مهم‌ترین کاربرد توکن‌ها در اپلیکیشن‌های غیر متمرکز یا همان دی اپ‌ها است. بلاکچین اتریوم یکی از معروف‌ترین بلاکچین‌هایی است که برای پشتیبانی از توکن‌های مختلف ساخته شده است.

بنابراین توکن و کوین هر دو یک دارایی دیجیتال هستند، اما مهم‌ترین تفاوت آن‌ها در این است که کوین‌ها برخلاف توکن‌ها دارای بلاکچین مستقل نیستند. از طرف دیگر کوین‌ها، فقط شیوه‌ای از پرداخت هستند، اما توکن‌ها کاربردهای دیگری نیز دارند. به عنوان مثال می‌توانند بیانگر سهم یک شرکت باشند.

توکن سوزی Token Burn چیست؟

معنی توکن سوزی Token Burn یا سوزاندن ارز دیجیتال بسیار ساده است. در واقع به فرآیند از بین بردن دائمی توکن‌های در گردش درون یک شبکه ارز دیجیتال گفته می‌شود. حذف کوین‌ها به معنی ارسال ارزهای دیجیتال به یک آدرس عمومی است که دسترسی به آن برای هیچ کسی امکان‌پذیر نیست. در واقع می‌توان گفت که توکن‌ها از گردش خارج شده و به اصطلاح سوزانده می‌شوند. این فرایند برای تمام رمز ارزهای دیجیتال از جمله کوین یا توکن، قابل اجرا است.

منظور از توکن سوزی (Token Burn)، از بین بردن و نابود کردن رمزارزها توسط شرکت صادر کننده آن ارز دیجیتال است که شرکت‌های ذکر شده این کار را برای جلوگیری از افت ارزش ارز مربوطه انجام می‌دهند.

در توکن سوزی، توکن‌ها از گردش خارج می‌شوند تا تعداد توکن‌های در حال استفاده کاهش پیدا کند. در این فرایند توکن‌ها به آدرس کیف پولی ارسال می‌شوند که برای تراکنش‌های دیگری به غیر از دریافت توکن‌ها قابل استفاده نیست. در این صورت کیف پول خارج از شبکه بوده و دیگر نمی‌توان از توکن‌ها استفاده کرد.

توکن سوزی چه زمان‌هایی انجام می‌شود؟

زمان انجام یک مراسم کوین برن معمولا توسط وایت پیپر یا با رای‌گیری از اعضای جامعه کاربری مشخص می‌شود. البته در شرایطی که با یک توکن متمرکز مانند BNB مواجه باشیم، شرکت مالک آن (برای مثال بایننس) می‌تواند توکن سوزی را در هر زمان شروع یا متوقف کند. برخی دیگر یک مکانیزم پیاده‌سازی کرده‌اند تا مثلا بخشی از کارمزدهای تراکنش‌ها به صورت خودکار سوزانده شوند. پروژه‌هایی مثل شیبا اینو حتی به روش‌های خلاقانه‌ای نظیر توکن سوزی شیبا با گوش دادن به آهنگ رو آورده‌اند. این موضوع نشان می‌دهد رویداد کوین برن می‌تواند به بهانه‌های مختلفی اجرا شود.

هدف ازسوزاندن توکن ارزهای دیجیتال

سازندگان کریپتو، توکن‌ها را می سوزانند تا ارزش توکن‌هایی را که در گردش باقی می‌مانند افزایش دهند. در واقع این خیلی بی‌شباهت به‌آنچه در حوزه نفت اتفاق می‌افتد نیست. اگر قیمت هر بشکه نفت خام به دلیل اشباع در عرضه کاهش پیدا کند و تقاضا به نسبت بالا نباشد، کشورهای تولیدکننده نفت عرضه را کاهش می‌دهند تا قیمت‌ها دوباره بالا برود. همان پویایی عرضه و تقاضا در پشت این فرآیند نقش دارد.

البته باید توجه داشت که ممکن است حتی قبل از راه‌اندازی یک شبکه، توکن سوزی ارزهای دیجیتال اجرا شود. برخی از توسعه‌دهندگان ترجیح می‌دهند که در پایان عرضه اولیه سکه رمزارزهای باقی مانده و فروخته نشده را از بین ببرند.

انواع روش‌های سوزاندن توکن

برای سوزاندن توکن دو روش رایج وجود دارد که در ادامه در مورد آن‌ها صحبت می‌کنیم:

۱- الگوریتم‎‌های اثبات سوزاندن (PoB)

پروژه‌های ارزهای دیجیتال برای دستیابی به اجماع و توافق از الگوریتم اثبات سوزاندن استفاده می‌کنند. در اثبات سوزاندن ماینرها به نحوه دیگری عمل می‌کنند و باید در نابود کردن قسمتی از کوین یا توکن‌هایی که در اختیار آنها قرار دارد به اثبات برسانند.

با توجه به اینکه این روش سختی‌هایی را با خود به همراه دارد توسعه‌دهندگان ترجیح می‌دهند از اثبات سوزاندن به‌عنوان الگوریتم اثبات کار (Proof Of Work) استفاده کنند. یکی از مزایای الگوریتم اثبات سوزاندن نسبت به اثبات کار این است که به ماینرهای زیاد و سخت‌افزارهای فراوان برای تأیید و بررسی تراکنش‌ها نیازی نیست و الگوریتم اجماع، فقط به سوزاندن کوین نیازمند است.

در شبکه بلاکچین برای سوزاندن توکن از روش‌های مختلف PoB استفاده می‌شود که در ادامه به اختصار توضیح می‌دهیم:

• سوزاندن کوین‌ برای پاداش ماینر

قبل از اینکه هر کاربر بتواند به عنوان یک استخراج کننده در شبکه ایفای نقش کند باید بخشی از توکن‌ها را از بین ببرد و به اصطلاح بسوزاند.

•  سوزاندن بیت کوین برای ایجاد سکه‌های بومی جدید

بلاکچین‌هایی  وجود دارند که برای به دست آوردن مقدار متناظر سکه دیجیتال، باید تعدادی بیت کوین را از بین ببرند. در این روش ارزش بالاتری به  ارز دیجیتال جدید می‌دهد.

• تعادل در ماینینگ و سوزاندن

در این روش سکه‌های بومی از بین می‌روند تا برای ماینرها پاداش ایجاد شود. این روش توکن سوزی، بیشتر در شبکه‌های مبتنی بر اثبات سهام  استفاده می‌شود که  از سیستم استیکینگ برای رسیدن به اجماع کمک می‌گیرند.

۲- شرایط عمومی اقتصادی

زمانی از این روش برای سوزاندن توکن استفاده می‌شود که توسعه دهندگان میزان فروشی را تعیین می‌کنند؛ اما میزان توکن‌های در نظر گرفته شده به فروش نمی‌رسد. در این شرایط سوزاندن توکن‌های باقی مانده به آن‌ها کمک می‌کند تا ارزش دارایی اختصاصی سیستم یا پلتفرم خود را حفظ کنند.

بنابراین تیم توسعه‌دهنده توکن‌ها یا کوین‌ها را برای آینده ذخیره نمی‌کنند و آن‌ها را از بین می‌برند. در پروژه‌هایی که چنین اتفاقی می‌افتد، سرمایه گذاران  به وارد کردن سرمایه بیشتر داخل پروژه تشویق می‌شوند.

یکی از انواع توکن‌ها که بسیار هم محبوب هستند، توکن حاکمیتی است. با خواندن مقاله توکن حاکمیتی چیست اطلاعات خود را در این زمینه افزایش دهید.

سوزاندن توکن چطور انجام می‌شود؟

این فرآیند به ترتیب، به شکل زیر رخ می‌دهد:

• یک هولدر ارز دیجیتال، تابع سوزاندن را فرا خوانده و تمایلش برای از بین بردن تعدادی توکن را اعلام می‌کند.
• قرارداد هوشمند سپس موجودی کیف پول ارز دیجیتال کاربر را بررسی کرده و از معتبر بودن تعداد وارد شده اطمینان پیدا می‌کند. تنها اعداد مثبت قابل قبول هستند.
• در صورتی که کاربر فاقد موجودی کافی در والت خود باشد، یا این که اعدادی غیر قابل قبول نظیر ۰ و -۵ وارد کرده باشد، عملیات سوزاندن توکن اجرایی نخواهد شد.
• اگر موجودی کافی باشد، تعداد Tokenهای اعلام شده از سوی کاربر از موجودی کیف پول کسر می‌شود. در ادامه، تعداد کل توکن‌های در گردش داخل رمز ارز مورد نظر به‌روزرسانی خواهد شد. به این ترتیب، تعداد مشخصی از چرخه خارج شده‌اند.

در نظر داشته باشید این فرآیند برگشت ناپذیر است. هرگز نمی‌توان ارزهای دیجیتالی که برای سوزاندن به یک قرارداد هوشمند ارسال شده‌اند را بازیابی کرد؛ کلید خصوصی آدرسی که کوین‌ها برای سوزاندن به آن‌ها ارسال می‌شوند، در دسترس نیست.

توکن سوزی بایننس

فرآیند سوزاندن توکن بیش از هر بلاکچین دیگری در بلاکچین بایننس معروف است. زیرا سوزاندن توکن بایننس روی قیمت رمزارزها تاثیر بسزایی دارد. Binance coin burn توسط پلتفرم بایننس و هر سه ماه یک بار انجام می‌گیرد. این فرآیند در بایننس به ترتیب زیر رخ می‌دهد:

• یک دارنده ارز دیجیتال، تابع سوزاندن را فراخوانی کرده و تمایلش را برای از برای از بین بردن مقدار مشخصی توکن، اعلام می‌کند.
• سپس قرارداد هوشمند بررسی می‌کند که آیا کاربر سکه‌ها را در کیف پول خود دارد و تعداد سکه های اعلام شده معتبر است یا خیر.
• در صورتی که کاربر فاقد موجودی کافی در کیف پول خود باشد، یا این که اعداد وارد شده مانند ۰ و -۵ غیرقابل قبول باشد، تابع سوزاندن توکن اجرا نخواهد شد.
• در صورتی که موجودی کافی باشد، تعداد Tokenهای اعلام شده از موجودی کیف پول کم می‌شود. سپس، تعداد کل توکن‌های در گردش به روزرسانی خواهد شد. به این ترتیب، تعداد مشخصی از چرخه خارج شده‌اند.

توجه به این نکته حائز اهمیت است که این فرآیند برگشت ناپذیر است و ارزهای دیجیتال که برای سوزاندن به یک قرارداد هوشمند ارسال می‌شوند را نمی‌توان بازیابی کرد. به عبارت دیگر، قرارداد BNB دارای تابعی به نام «سوزاندن» است که که در هر زمان در دسترس تمام کاربران است.

این تابع در هر زمان، در دسترس همه کاربران قرار دارد و با فراخوانی تابع سوزاندن، توکن‌ها را برای همیشه از گردش خارج می‌کند. تمام توکن‌های سوزانده شده به عنوان یک تراکنش در بلاکچین ثبت می‌شوند. به این معنی که فرآیند کاملا شفاف است و تمام کاربران می‌توانند تایید کنند که توکن‌ها از چرخه خارج شده‌اند. 

بلافاصله بعد از فرآیند توکن سوزی، بایننس به وسیله انتشار یک اعلامیه رسمی، تعداد BNB سوزانده شده را به اطلاع همه می‌رساند. (بر اساس حجم معاملات در آن سه ماهه). تراکنش‌های مربوط به coin burn، عمومی (شفاف و قابل مشاهده و اعتبارسنجی برای همه) و غیر قابل بازگشت هستند و به طور دائم در بلاکچین ثبت می‌شوند.

مزایای توکن سوزی برای سرمایه‌گذاران

سوزاندن توکن مزایای قابل توجهی برای سرمایه‌گذاران دارد اما این شامل معامله‌گران نمی‌شود. زیرا ارزش رمزارزهایی که فرآیند توکن‌سوزی برای آن‌ها انجام می‌شود در طول زمان افزایش پیدا می‌کند اما معلوم نیست که قیمت در کوتاه مدت چه تغییری خواهد کرد. سوزاندن توکن در واقع باعث افزایش ارزش سبد سهام سرمایه گذارانی با اهداف بلند مدن خواهد شد.

اگر شما نیز به سرمایه‌گذاری بلند مدت در حوزه رمزارزها علاقه‌مند هستید و قصد خرید ارزهای دیجیتال را دارید، می‌‌توانید به  سرمایه گذاری روی رمزارزهایی که از مکانیزم coin burn استفاده می‌کند به صورت جدی‌تری فکر کنید.

افزایش ارزش ارز دیجیتال در توکن سوزی

در نظر داشته باشید رمز ارزها، از اصول اقتصاد بازار تبعیت کرده و قیمت را بر اساس عرضه و تقاضا مشخص می‌کنند. کمیاب شدن یک منبع، یک مفهوم اقتصادی مرکزی به منظور تعیین قیمت یک دارایی مشخص است. ماهیت ضد تورمی آن‌ها، ارزهای دیجیتال را مخصوصا در مقایسه با انواع ارز فیات توصیف می‌کند. بنابر این، برای بیشتر کریپتوکارنسی‌ها، یک مقدار به عنوان حداکثر تعیین شده و نمی‌توان از آن فراتر رفت.

به عنوان مثال بیت کوین را در نظر بگیرید که قرار است در نهایت، فقط ۲۱ میلیون سکه BTC در شبکه آن عرضه شود. در اینجا نیازی به توکن سوزی نیست؛ افزایش تقاضا برای خرید بیت کوین با در نظر گرفتن محدود بودن عرضه، به طور طبیعی سبب افزایش قیمت خواهد شد. نباید اهمیت سکه‌های از بین رفته یا گیر افتاده در والت‌های با کلیدهای خصوصی فراموش شده در بالا رفتن قیمت بیت کوین را دست کم گرفت، چرا که به کمیاب‌تر شدن دارایی مورد نظر دامن می‌زنند.

سوزاندن توکن اثری مشابه را در شبکه بلاک چین رمز ارزهای فاقد حداکثر مقدار عرضه مشخص تقویت کرده و کاهش مقدار ارز در گردش را تضمین می‌کند. در نتیجه، این یک روش موثر برای بهبود یا تثبیت ارزش کل تمام ارزها است.

محافظت در برابر اسپم در توکن سوزی

یکی دیگر از مزیت‌های سوزاندن توکن Token Burn یا کوین در یک شبکه کریپتوکارنسی، ایجاد محافظتی طبیعی در برابر حملات DDoS و تراکنش‌های اسپم است. به طور طبیعی، کاربران یک شبکه به منظور انجام تراکنش‌های خود، کارمزدی مشخص پرداخت می‌کنند. همچنین در پلتفرم اتریوم، اجرای یک قرارداد هوشمند به یک کارمزد گس اتریوم نیاز دارد. از بین بردن Tokenها یا Coinهای در گردش داخل یک شبکه، رویکرد مشابهی را دنبال می‌کند.

در برخی پروژه‌ها به جای پرداخت کارمزدها به ماینرها، روالی خودکار به منظور از بین بردن ارزهای دیجیتال نتورک پیاده‌سازی می‌شود. در نتیجه، درصد کمی از تراکنش به طور خودکار نابود خواهد شد. به عنوان بهترین مثال باید به ریپل اشاره کنیم که چنین مدلی در شبکه‌اش اجرا شده است؛ حداقل کمیسیون معاملات داخلی را در شبکه Ripple پرداخت خواهید کرد؛ ۰.۰۰۰۰۱ دلار رقمی واقعا قابل چشم‌پوشی و نزدیک به صفر است! دلیل صفر نکردن کارمزد، جلوگیری از حملات سایبری از نوع DDoS محسوب می‌شود.

تعهد طولانی مدت نسبت به پروژه

در نهایت، سرمایه گذاران می‌توانند چنین عملکردی را به عنوان یک سیگنال مثبت از طرف توسعه‌دهندگان تفسیر کنند. همه پروژه‌ها سعی در ایجاد حداکثر ارزش افزوده برای سرمایه گذاران و کاربران دارند. به وسیله سوزاندن کوین و توکن در یک شبکه به شکلی پایدار، بسیاری از مشکلات را می‌توان در کنار بالا بردن ارزش، حل کرد. تعدادی از پروژه‌ها، قسمتی از دارایی‌های در گردش را با هدف خارج کردن پایدار آن‌ها از بازار خریداری می‌کنند. آن‌ها در نتیجه، ارزش تولید شده را افزایش خواهند داد.

شرایط عمومی اقتصادی

این دسته‌بندی از مکانیزم سوزاندن کوین و توکن رمز ارزی، به طور کلاسیک یک فریم ورک یا برنامه اقتصادی از پروژه است. این به طور مستقیم در کد یکپارچه نشده و فقط می‌تواند یک مرتبه رخ بدهد، یا به طور مستمر اجرا شود. به طور نمونه این کار شامل از بین بردن توکن‌های فروخته نشده در جریان یک عرضه اولیه سکه (ICO) است.

در چنین شرایطی، از آنجایی که مجریان برخی پروژه‌ها به آمار برنامه‌ریزی شده دست پیدا نمی‌کنند، سوزاندن توکن‌های مازاد به آن‌ها کمک می‌کند ارزش دارایی اختصاصی سیستم یا پلتفرم خود را حفظ کنند. به این ترتیب تیم توسعه، سکه‌ها را برای آینده ذخیره نکرده و با هدف فراهم کردن ارزش افزوده برای سرمایه گذاران، آن‌ها را از بین می‌برند. در پروژه‌هایی با چنین رویکرد، سرمایه گذاران دید مثبتی پیدا کرده و به وارد کردن سرمایه بیشتر داخل طرح تشویق می‌شوند.

بازگشت سود به سرمایه گذاران یکی دیگر از دلایل سوزاندن کوین یا توکن کریپتوکارنسی Token Burn از یک شبکه بلاک چینی است. در اینجا، شرکت توسعه‌دهنده از سود به دست آمده از تراکنش‌ها به منظور خرید سکه‌ها استفاده می‌کند. دارایی خریداری شده سپس از بین برده خواهد شد. به این ترتیب، ارزش رمز ارز اختصاصی نتورک افزایش پیدا می‌کند.

کوین یا توکن برن همچنین راهی برای دور زدن مقررات امنیتی است. در نظر داشته باشید به وسیله برگرداندن سود سرمایه به سرمایه گذاران، رمز ارزها تبدیل به ابزار سرمایه گذاری می‌شوند. در نتیجه احتیاج به نظارت رگولاتوری‌ها بروز می‌کند.

کدام ارزهای دیجیتال قابل سوزاندن هستند؟

به طور کلی هر پروژه‌ای که در وایت پیپر خود برنامه‌ای برای توکن سوزی Token Burn در بازه‌های زمانی مشخص تعیین کرده باشد، جامعه کاربری آن برای انجام چنین فرآیندی توافق کند یا چنین مکانیزمی در تراکنش‌های خود در نظر بگیرد، یک ارز دیجیتال قابل سوزاندن دارد. از طرفی با توجه به روش‌های در دسترس برای این کار حتی با گوشی دادن به موسیقی یا تماشای ویدیو، به هر بهانه می‌توان توکن سوزی انجام داد؛ هر مقدار از هر ارز دیجیتال را می‌توان به یک آدرس بدون کلید خصوصی در دسترس ارسال کرد، پس در عمل توکن سوزی را می‌توان برای تمامی دارایی‌ها انجام داد.

برای مثال در شبکه ریپل، کارمزدها در قالب ارز بومی XRP دریافت می‌شوند و بخش مشخصی از هر کارمزد نیز سوزانده می‌شود. این یعنی XRP خاصیت ضدتوررمی داشته و به مرور زمان موجودی آن کمتر و کمتر خواهد شد. این وضعیت در شبکه اتریوم و برای ارز ETH نیز وجود دارد. حالا اگر محبوبیت شبکه نیز به مرور زمان افزایش پیدا کند یا تفریبا ثابت بماند، احتمالا شاهد افزایش ارزش هر واحد از این ارز دیجیتال نیز خواهیم بود.

سخن پایانی

توکن سوزی یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های ضدتورمی ارزهای دیجیتال است که می‌تواند افزایش قیمت و کاهش اسپم در شبکه به همراه داشته باشد. در همین راستا، اکثر توسعه‌دهندگان و کاربران دنیای کریپتو از برگزاری این نوع مراسم حمایت می‌کنند. در پایان باید افزود که توکن سوزی تنها زمانی به افزایش قیمت منجر خواهد شد که تقاضا ثابت بماند یا افزایش پیدا کند. پس به یاد داشته باشید که برگزاری توکن برن توسط یک پروژه لزوما به معنای افزایش سرمایه کاربران نیست.

سوالات متداول:

+توکن سوزی چیست؟

توکن سوزی ارزهای دیجیتال به معنای از بین بردن تعدادی از کوین‌‌ها یا توکن‌‌های در گردش درون یک شبکه کریپتو با هدف جلوگیری از کاهش ارزش هر واحد آن ارز رمزنگاری است.

+هدف از توکن سوزی چیست؟

افزایش قیمت و محافظت در برابر اسپم از جمله اهداف اصلی هر توکن سوزی هر نوع کریپتوکارنسی هستند.

+توکن سوزی چه زمانی اتفاق می افتد؟

سوزاندن توکن ممکن است پس از مدتی که شبکه فعالیت می‌کند یا در شرایط خاص پیش از راه ‌اندازی یک ارز اتفاق بیفتد. البته تیم توسعه‌دهنده یک ارز دیجیتال ممکن است که پس از پایان برگزاری مراسم عرضه اولیه کوین، ارزهایی که به فروش نرفته را از طریق سوزاندن از بین ببرند. برخی از پلتفرم‌‌های معامله‌گری مانند بایننس عملیات سوزاندن روی توکن‌های در گردش به صورت دوره‌‎ای انجام می‌دهند.

+آیا توکن سوزی ارزهای دیجیتال روی موجودی کاربران تاثیر دارد؟

خیر. سوزاندن کوین‌ها یا توکن‌های شبکه روی موجودی کاربران تاثیر نخواهد گذاشت. هدف از این رویداد حفظ ارزش یک رمز ارز و ایجاد ارزش بیشتر برای سرمایه‌گذاران است.

+آیا دسترسی به توکن های سوزانده شده امکان پذیر است؟

خیر. قابلیت دسترسی به توکن‌های سوزانده شده وجود ندارد.