از مهم‌ترین ویژگی‌‌های بازار خرید و فروش ارز دیجیتال، غیر‌متمرکز شدن این بازار‌ها و فعالیت آزادانه‌‌تر کاربران آن است. مسئله‌ای که از ابتدای پیدایش رمز ارزها، همواره مورد بحث و تغییر در دنیای کریپتو بوده است. غیر‌‌متمرکز بودن به این معنی است که دخالت هیچ نهادی در آن نباشد و بدون محدودیت قابل‌استفاده باشد.

امروزه دیدگاه ویژه‌تری به غیر متمرکز شدن بازار رمز ارزها وجود دارد. یکی از تاثیرگذارترین فاکتورها دراین‌خصوص، توکن حاکمیتی است. در این مقاله به توکن چیست؟ و بررسی دلایل پیدایش، اهمیت این توکن‌ها و معرفی مهم‌ترین آنها می‌پردازیم.

برای درک بهتر این مقاله در مورد توکن حاکمیتی ، ابتدا نیاز است تعریفی از توکن ارائه دهیم.

همه چیز درباره توکن | تفاوت توکن و ارز دیجیتال

برای پاسخ به این پرسش که توکن چیست ،اگر بخواهیم از نظر فنی بررسی کنیم، توکن همان کریپتوکارنسی است. تمامی ارزهای پایه بازار به غیر از بیت کوین و اتریوم، یک توکن هستند. اما تفاوت اصلی توکن با ارز دیجیتال این است که توکن‌ها روی بلاک چین‌های غیر متمرکز اجرا می‌شوند. از توکن‌ها می‌توان برای تسهیل در پرداخت، بهبود عملکرد بلاک چین و استفاده از آن در مبادلات غیر متمرکز استفاده کرد.

بلاک چین‌های بیت کوین و اتریوم دارای توکن اختصاصی یا بومی خود هستند اما توکن‌ها معمولاً روی سایر بلاک چین‌ها فعالیت می‌کنند. به عنوان مثال توکن بومی شبکه اتریوم، اتر است با این حال چندین توکن دیگر مانند BAT و Loopring روی این بلاک چین کار می‌کنند. تفاوت دیگر در انجام تراکنش است. تراکنش‌های کریپتو توسط blockchin انجام می‌شود در حالی که توکن‌ها برای تجارت به قراردادهای هوشمند متکی هستند.

تعریف توکن حاکمیتی (Governance Token) 

با نگاهی به لغت حاکمیت تا حدودی می‌توان به ماهیت و تعریف این توکن پی برد. کاربری که توکن حاکمیتی را در اختیار دارد، توانایی نظر دادن در خصوص تصمیمات کلی یک پروژه و دقیقاً مشابه اسم آن، حکم دادن در خصوص موضوعات مختلف آن را دارد. آن‌ها می‌توانند در پروژه‌های بلاکچین، روند پیشرفت این پروژه‌ها و حتی در خصوص سیاست‌های کلی آنها اظهار نظر کنند.

علاوه بر کمک به فرآیند غیر متمرکز سازی، دارندگان این توکن‌ها ممکن است از کارمزدهای پرداختی درون شبکه به درآمد برسند. در برخی از انواع این توکن‌ها، کارمزدهای پرداختی در شبکه بین کاربران و دارندگان توکن‌های حاکمیتی به اشتراک گذاشته می‌شود.

دلیل پیدایش توکن‌ حاکمیتی

غیر‌متمرکز بودن فعالیت‌های مالی به ویژگی مهمی تبدیل شده است. توکن‌ حاکمیتی نقشی بسیار پر رنگ در این زمینه ایفا می‌کنند چرا که قدرت تاثیرگذاری در روند پروژه را دارند. قدرت تصمیم‌گیری و تاثیر‌گذاری افراد در روند حرکتی یک پروژه قطعاً به غیر‌متمرکز شدن آن فعالیت کمک بسزایی می‌کند.

هرچه قدرت تصمیم‌گیری افراد حقیقی در زمینه قانون‌گذاری و تصمیم‌گیری در حوزه بلاکچین بیشتر باشد، غیرمتمرکز شدن بازار رمز ارزها روند بهتری را تجربه خواهد کرد و آزادی عمل بیشتری به توسعه دهندگان این حوزه خواهد داد. بنابراین توکن‌های حاکمیتی از اهمیت ویژه‌ای در میان توسعه دهندگان این حوزه برخوردار هستند.

اهمیت توکن حاکمیتی

اهمیت خاص Governance token توکن حاکمیتی چیست؟ یکی از توکن‌های حاکمیتی معروف، توکن MKR است. این توکن به دارندگان آن این امتیاز را می‌دهد که در خصوص غیر‌متمرکز کردن فعالیت مالی پروتکل Maker تصمیم‌گیری کنند.

به طور مثال، نگهدارندگان توکن MKR می‌توانند رای به تغییر قوانین پیچیده حاکم بر پروتکل Maker را بدهند. همان قوانینی که قیمت رمزارزی مانند DAI را تقریباً ثابت نگه داشته و آن را به استیبل کوین تغییر داده است.

مزایا و معایب توکن‌ حاکمیتی 

توکن‌ حاکمیتی تاثیر بسزایی در شرایط بازارها دارند. این توکن‌ها گاهی می‌توانند سودمند و گاهی کاملا به ضرر معامله‌گران باشند. اجازه بدهید مزایا و معایب این توکن‌ها را بررسی کنیم.

مزایای توکن حاکمیتی

• معاملات غیر متمرکز مهم‌ترین ویژگی توکن‌ حاکمیتی است. از ابتدای پیدایش بلاک چین، همواره تاکید روی غیر متمرکز سازی فعالیت‌ها بوده است. این امر بدون توکن‌های حاکمیتی ممکن نیست.
•  امکان رای دادن و تصمیم‌گیری در توسعه پروتکل‌ها، از مزایای توکن حاکمیتی است. این امر باعث تشویق سایر اعضای پروتکل و همکاری آنها می‌شود.

معایب توکن‌ حاکمیتی

•  سیستم رای دادن همیشه سودمند نیست. ممکن است شخصی کاملا بر خلاف اکثریت جامعه یک پروتکل، نظر خود را به ثبت برساند. هر فردی می‌تواند بر اساس منافع شخصی خود، رای خود را اعلام کند که آسیب زیادی به پروتکل وارد خواهد کرد.
•  نهنگ‌ها بازیگران اصلی جوامع توکن‌های حاکمیتی هستند. یک نهنگ در حالی که تعداد بسیار زیادی از توکن حاکمیتی را دارد، می‌تواند با تغییر و دستکاری در سیستم رای گیری، نتیجه را به نفع خود تغییر دهد.
• توکن‌های حاکمیتی می‌توانند نوسانات بسیاری را در شبکه ایجاد کنند. هر رای گیری و یا تغییری که در شبکه ایجاد می‌شود، روی نرخ آن توکن تاثیر مستقیم دارد. این تاثیرگذاری ممکن است به ضرر پلتفرم مورد نظر باشد و قیمت آن را به طور محسوسی کاهش دهد.

تاثیرگذاری در بازار

با آغاز بیماری کوید-۱۹ بازار‌های مالی دچار نوسانات شدیدی در ابتدای راه خود شدند. سیگنال‌های متعدد مثبت و منفی بیشترین تاثیر را روی بازار‌های غیر متمرکز بر جای گذاشتند که از جمله آنها می‌توان به استیبل کوین DAI اشاره کرد که تغییرات زیادی را تجربه کرد.

این نوسانات تا حدی تاثیرگذار بود که قیمت رمز ارز DAI در مقطعی کمتر از هر دلار آمریکا محاسبه و معامله می‌شد. به همین دلیل بود که توسعه‌دهندگان DAI دست به تغییراتی در قراردادهای هوشمند موجود در شبکه زدند و توکن MKR را عرضه کردند. از جمله این تغییرات کارمزد ثابت این رمز ارز بر پایه اتریوم بود که باعث شد عرضه و تقاضا در این رمزارز بیشتر شده و نرخ آن ثابت باقی بماند.

نحوه ارزش‌گذاری توکن‌ حاکمیتی

در سال جاری ارزش توکن‌ حاکمیتی روندی صعودی را طی کرده است. ارزش تقریبی شش نوع از بزرگترین این توکن‌ها به مبلغی نزدیک به ارزش کلی رمز ارز بیت کوین کش رسیده است.

با توجه به تمرکز ویژه‌ای که بر روی غیر متمرکز کردن فعالیت‌های مالی بازار رمز ارزها وجود دارد، به طبع روند محبوبیت این توکن‌ها نیز صعودی خواهد بود. به طور مثال پروتکل compound به استخراج کنندگان رمز ارزها در این پروتکل توکن comp را ارایه می‌دهد. تقاضا برای توکن Comp رو به رشد خواهد بود و نگرانی بابت کاهش عرضه وجود نخواهد داشت.

معرفی بهترین توکن‌های حاکمیتی

روزانه انواع بسیاری از توکن‌ها در شبکه بلاکچین در حال ایجاد و توسعه هستند اما برخی از آنها از محبوبیت بیشتری میان کاربران برخوردارند. در بخش زیر به معرفی چند مورد از برترین و محبوب‌ترین توکن‌ حاکمیتی موجود در بازار می‌پردازیم.

توکن COMP

توکن موجود در بازار compound را می‌توان بزرگترین توکن حاکمیتی قلمداد کرد. سیستم Compound حتی قبل از معرفی توکن خود بسیار محبوب بود اما با ارائه توکن حاکمیتی comp در سال ۲۰۲۰ روند آن به طور کل تغییر پیدا کرد. اکنون توکن comp، پروتکل compound را به سمت بزرگترین پروتکل غیر‌متمرکز دنیا سوق داده است.

شبکه compound، به کاربرانی که رمز ارزها را بر پایه شبکه compound استخراج کنند، توکن comp اهدا می‌کند. این عمل نشان دهنده تصمیمات کلی توسعه دهندگان compound برای ارائه هرچه بیشتر توکن‌های حاکمیتی است.

توکن LEND

LEND توکن حاکمیتی پروتکل غیر متمرکز AAVE است، پروتکلی که روی شبکه رمزارز محبوب اتریوم قرار دارد. عملکرد این توکن مشابه توکن comp است و در تصمیم گیری‌های کلی پروتکل و همچنین روند غیرمتمرکز بودن آن تاثیر شایانی دارد.

دارندگان LEND قابلیت رای دادن برای تغییر سیاست‌های کلی AAVE را خواهند داشت. در برخی از موارد کارمزدهای دریافتی درون این شبکه بین کاربرانی به اشتراک گذاشته می‌شود که توکن LEND را استیک کرده باشند .

توکن KNC

توکن KNC توکن اصلی سیستم KYBER NETWORK محسوب می‌شود. پروتکلی که به کاربران خود اجازه معاملات غیر‌متمرکز را می‌دهد. در حال حاضر KYBER را می‌توان یکی از پروتکل‌های محبوب غیر متمرکز در شبکه اتریوم به شمار آورد.

توکن SNX

این توکن حاکمیتی در واقع دارایی خام پروتکل Synthetix محسوب می‌شود. پروتکلی که در شبکه اتریوم قرار دارد و به غیر‌متمرکز شدن فعالیت‌های مالی آن کمک می‌کند.

قابلیت رهگیری کالاها و دارایی‌ها از جمله ویژگی‌های پروتکل Synthetix است. توکن snx در حال حاضر زیر مجموعه توکن‌های حاکمیتی نیست.

توکن MKR

به جرات می‌توان گفت MKR پیشرو در زمینه توکن‌های حاکمیتی است. توکنی  روی پروتکل غیر‌متمرکز و محبوب Maker قرار دارد که از جمله رمز ارزهای موجود در آن می‌توان از DAI نام برد.

رمز ارزی که اکنون با قیمتی نزدیک به یک دلار آمریکا در صرافی‌ها در حال معامله است. تاثیر‌گذاری این توکن به رشد و حتی ایجاد توکن‌ حاکمیتی جدیدی منجر شد که این اثر بخشی در نهایت به روند غیر‌متمرکز شدن پروتکل‌ها در حوزه رمز ارزها کمک بسیاری خواهد کرد.

توکن حاکمیتی و تاثیر آن در آینده بلاک چین

توکن‌ حاکمیتی از ابتدای پیدایش رمز ارزها وجود داشته‌اند اما امروزه نفوذ بیشتری در این حوزه پیدا کرده‌اند و آزادی عمل بیشتری به توسعه‌دهندگان بلاک‌چین‌های مختلف می‌دهند. باتوجه‌ به محبوبیت روزافزون بازار رمزارزها در بین فعالان مالی سراسر دنیا، تمرکز خاصی روی غیرمتمرکز کردن این بازار وجود دارد و توکن‌ حاکمیتی نقشی کلیدی در آن ایفا می‌کنند.