برنامه غیر متمرکز (DApp) انقلابی در صنعت بلاکچین و ارزهای دیجیتال ایجاد کرده است. این برنامهها که بر بستر بلاکچین (عمدتا بلاکچین اتریوم) و از طریق سیستمهای همتابههمتا کار میکنند، «آزادی دیجیتال» را برای انسانهای مدرن به ارمغان آوردهاند و مزایای زیادی بههمراه دارند.
برنامه غیرمتمرکز چیست؟ dAppها برنامههایی هستند که روی یک شبکه غیرمتمرکز ایجاد میشوند و ترکیبی از قرارداد هوشمند و فرانتاند رابط کاربری هستند. این تعریفی است که در وبسایت رسمی اتریوم آمده و شاید برای برخی چندان ملموس نباشد.
DApp چیست و چگونه کار میکند؟ برنامههای غیر متمرکز چه مزایایی دارند؟ ارتباط آنها با خرید ارز دیجیتال چیست؟ آینده این برنامهها چگونه خواهد بود؟ برای پاسخ به این سوالها و آشنایی بیشتر با اپلیکیشنهای غیر متمرکز، تا انتهای مقاله حاضر همراه ما باشید.
فهرست محتوا
برنامه غیر متمرکز چیست؟
اپلیکیشن غیر متمرکز (DApp)، یک اپلیکیشن یا برنامهایست که در یک بلاک چین یا شبکه همتا به همتا از رایانهها اجرا میشود و مستقل از کنترل یک شخص یا سازمان واحد است. این برنامهها نقشی حیاتی در دنیای بلاک چین ایفا میکنند و در محیطی عمومی، منبع باز و غیر متمرکز که فاقد کنترل و نفوذ مرکزی است، کار میکند.
نام برنامههای غیرمتمرکز که میآید، یاد اتریوم میافتیم. این برنامهها روی بلاکچین اجرا میشوند و اتریوم اولین مرجعی بود که این برنامهها را ایجاد کرد. تفاوت این برنامهها با برنامههای متمرکز در این است که dAppها روی یک شبکه همتا به همتای غیرمتمرکز اجرا میشوند و دیگر خبری از یک سرور متمرکز در آنها نیست. البته محیط گرافیکی و رابط کاربری برنامههای غیرمتمرکز تفاوتی با برنامههای معمولی ندارد.
برنامههای غیرمتمرکز | dAppها برنامههایی هستند که به کمک قرارداد هوشمند روی شبکههای همتا به همتای غیرمتمرکز پیادهسازی میشوند. |
از جمله ویژگیهای dAppها میتوان Permissionless بودن آنها اشاره کرد؛ به این معنا که هرکسی آزاد است از این برنامهها استفاده کند. از میان شبکههای همتابههمتا، اتریوم رایجترین انتخاب توسعهدهندگان برای ساخت Dappهاست. میتوان گفت هر برنامهای که قابلیت اجرا روی اتریوم و سایر شبکههای قرارداد هوشمند را داشته باشد، به عنوان برنامه غیرمتمرکز در نظر گرفته میشود.
در واقع در ابتدا dAppها فقط روی اتریوم اجرا میشدند؛ اما اکنون برنامههای غیرمتمرکز فراوانی روی شبکههای دیگر هم توسعه یافتهاند و توانستهاند به موفقیتهای خوبی دست پیدا کنند. این مسئله خبر از آینده درخشان این برنامهها میدهد.
از پرکاربردترین DAPPهای فعال روی اتریوم میتوان به یونی سواپ، کامپوند، آوه و پنکیک سواپ اشاره کرد. در زیر میتوانید نام برخی از برنامههای غیرمتمرکز فعال روی سایر شبکهها را مشاهده کنید:
- برنامههای Honor World و Upland در دسته بازیها روی شبکه ایاس (EOS)
- برنامه SunSwap در گروه صرافی و JustLend در حوزه دیفای (DeFi) روی شبکه ترون
- Trader Joe در حوزه دیفای روی شبکه آوالانچ
- Magic Eden در گروه مارکت پلیس روی شبکه سولانا
DAppها در چند سال اخیر محبوبیت زیادی پیدا کردهاند. برای مثال، تعداد این اپلیکیشنها از ۲۵ عدد در سال ۲۰۱۵، اکنون به بیش از ۳۶۰۰ برنامه در حوزههای مختلفی مانندی بازی، خدمات مالی غیر متمرکز، پلتفرمهای رسانههای اجتماعی و سایر موارد افزایش پیدا کرده است.
علاوه بر این، حجم تراکنشهایی که کاربران در سال با استفاده از برنامههای غیر متمرکز انجام میدهند، نزدیک به ۱۸۲.۵ دلار است. از این رو، بهوضوح میتوان به اهمیت روزافزون این برنامهها در دنیای بلاک چین پی برد.
تاریخچه dAppها
در سال ۲۰۱۳ ویتالیک بوترین (Vitalik Buterin) به همراه شخصی دیگر پیشنهاد ایجاد شبکه اتریوم را ارائه داد. هدف از ایجاد این بلاکچین، فقط انجام یک تراکنش مالی ساده نبود؛ بلکه ویتالیک به دنبال یافتن راهی برای غیرمتمرکز کردن زندگی انسانها بود و به همین خاطر اتریوم را خلق کرد.
رویایی که در سر بوترین بود، یک اینترنت بر مبنای بلاکچین بود. جایی که به جای نهادهای کنترلگر، فقط کاربران حضور داشتند. همینجا بود که مفهوم تازهای با نام قرارداد هوشمند به دنیا معرفی شد. قرارداد هوشمند کاری میکرد که طرفین بتوانند بدون اعتماد به شخص ثالث، با هم تراکنش انجام دهند. این یک قدم بزرگ به سمت تمرکززدایی بود. یک سال بعد و در سال ۲۰۱۴، dAppها در مقالهای با این عنوان معرفی شدند: «تئوری عمومی برنامههای غیرمتمرکز، Dappها». نویسندگان مختلفی این مقاله را نوشته بودند که از میان آنها میتوان به نامهای دیوید جانستون (David Johnston) و شاون ویلکینسون (Shawn Wilkinson) اشاره کرد. در این مطلب، چند شرط برای برنامههای غیرمتمرکز معرفی شده بود:
- استفاده از کدهای متن باز و تحت کنترل کاربر
- نگهداری اطلاعات در شبکه بلاکچین به صورت غیرمتمرکز و با دسترسی عمومی
- وجود توکنهای رمزنگاریشده برای دستیابی به dAppها و ایجاد مشوق و پاداش از این طریق
- بهکارگیری الگوریتم اجماع برای تولید توکنها
به این ترتیب Dappها معرفی شدند و دریچهای تازه به روی کاربران گشودند.
ایده و هدف برنامه غیر متمرکز چیست؟
اگر به نام dAppها توجه کنیم، میتوانیم هدف این برنامهها را بهتر درک کنیم. کاهش تمرکز و حذف دخالت واسطهها، دلیلی است که باعث ایجاد این برنامهها شد. اکنون برنامههای غیرمتمرکز مختلفی در زمینه امور مالی، بازی، شبکههای اجتماعی و غیره با هدف غیرمتمرکزسازی توسعه یافتهاند. همچنین دسترسی عمومی به بلاکچین نیز از جمله سایر اهداف برنامههای غیرمتمرکز است که تاکنون با همین هدف شاهد ایجاد dAppهای زیادی بودهایم.
کاربردهای برنامه غیر متمرکز در دنیای کنونی چیست؟
فضای بلاکچین بهدلیل ظرفیت خود در ایجاد نوآوری و توسعه فناوریهای نوین، قبلا به خانه انواع مختلفی از برنامههای غیر متمرکز تبدیل شده است و توسعهدهندگان دائما در حال بررسی راههای جدید برای استفاده از این فناوری برای خرید ارز دیجیتال یا کاربردهای دیگر هستند. اصلیترین کاربردهای برنامه غیر متمرکز در دنیای فعلی عبارت است از:
امور مالی غیر متمرکز (DeFi)
یکی از مهمترین و کاربردیترین موارد استفاده از Dappها، امور مالی غیر متمرکز یا دیفای (DeFi) است. دیفای توجه سرمایهگذاران زیادی را به خود جلب کرده و بازاری را ایجاد کرده است که در حال حاضر بیش از ۴۰ میلیارد دلار ارزش دارد. DeFi خیلی سریع در حال رشد است و هدف آن حل چالشهای امور مالی سنتی و معرفی راههای جدید برای وامدادن و قرضگرفتن پول و ایجاد خدمات مالی نوآورانه مانند استخرام نقدینگی است.
راه حلهای سازمانی
راه حلهای مبتنی بر بلاکچین این پتانسیل را دارند که با ایجاد صنایع جدید، به کسبوکارها کمک کنند که به رشد و کارایی عملیاتی بهتری دست یابند. تا اینجای کار، برنامههای غیر متمرکز اثرگذاری خیلی خوبی در صنایع مختلفی همچون مدیریت زنجیره تامین، مراقبتهای بهداشتی و دارو داشتهاند.
بازیها و کلکسیونهای دیجیتال
اولین برنامه غیر متمرکزی که محبوبیت قابل توجهی پیدا کرد، یک بازی بهنام کریپتو کیتیز (CryptoKitties) بود. محبوبیت و موفقیتآمیزبودن این بازی، پروژههای مشابهی روی کار آمدند که سعی داشتند موفقیت اولیه Dappها را تکرار کنند. اگر چه هیچکدام از اینها نتوانستهاند محبوبیت مشابهی کسب کنند، بازیهایی مثل Gods Unchained و Decentraland ثابت میکنند که همچنان تقاضای قابل توجهی برای برنامههای متمرکز وجود دارد. علاوه بر این، رونق اخیر توکنهای غیر قابل تعویض، لزوم توسعه مجموعههای دیجیتالی مبتنی بر بلاک چین را بیش از پیش کرده است.
برنامه غیر متمرکز چگونه کار میکنند؟
تقریبا تمامی برنامههای غیر متمرکز روی بلاک چین اتریوم اجرا میشوند؛ چون این شبکه، اولین اکوسیستم همهمنظورهای بود که بهراحتی میتوان از آن برای توسعه و پشتیبانی از انواع اپلیکیشنها استفاده کرد. حتی با وجود رقبای نوظهوری همچون سولانا (Solana)، پالیگان (Polygon) و سایرین، برای توسعه برنامه غیر متمرکز از این اکوسیستم استفاده میشود.
همه اپلیکیشنها بر اساس سیستم قرارداد هوشمند که هسته حیاتی آنها است، ساخته شدهاند. توسعهدهندگان، شبکه ERC-20 را با رابط کاربری و توانایی برقراری تماس ترکیب میکنند تا افراد بتوانند اپلیکیشنی بسازند که هرکسی که به حوزه ارزهای دیجیتال علاقهمند است، بتواند از آن استفاده کند. در صورت لزوم، توسعهدهندگان میتوانند قراردادهای هوشمند جدیدی ببندند تا بتوانند عملکردهای منحصربهفردی را به اپلیکیشن اضافه کنند.
اصلیترین مشخصههای DApp چیست؟
اگر چه اپلیکیشنهای مبتنی بر فناوریهای بلاکچین از نظر ساختاری تقریبا مشابه یکدیگر هستند، اما هر کدام از آنها ویژگیهای منحصربهفردی دارند. برای آنکه بدانید یک برنامه غیر متمرکز چگونه کار میکند، باید با ویژگیهای DAppها آشنا شوید. در ادامه، اصلیترین ویژگیهای برنامههای غیر متمرکز معرفی شدهاند:
موافقت با پروتکل
همه افرادی که در طول فرایند تصمیمگیری حق رای دارند، باید با استفاده از الگوریتم رمزنگاری موافقت کنند. این مسئله، بخشی ضروری برای اعتبارسنجی تایید اثبات ارزش (proof of value) است.
منبعبازبودن
یکی از ویژگیها و مزایای اصلی DAppها، شفافیت کامل آنها بهدلیل منبعبازبودن است. یعنی هر شخصی میتواند دادههای کد را مشاهده کند و از شفافبودن تمام فرایندها اطمینان حاصل کند. علاوه بر این، سیستم بهطور مستقل کار میکند و در نتیجه، نیازی به دخالت توسعهدهندگان نیست.
متمرکز نبودن
همانطور که از نام آن پیداست، DAppها روی یک اکوسیستم غیر متمرکز اجرا میشود و متمرکز نیست. از این رو، یک سازمان یا شخص واحد آن را اداره نمیکند و تمام سوابق عملیاتی برنامه در یک بلاکچین ذخیره میشود.
پاداشدادن
هر برنامه غیر متمرکز میتواند توکن تولید کند و این داراییهای دیجیتال را بین افراد علاقهمند توزیع کند. این کار برای نشاندادن ارزش محصول شما ضروریست. علاوه بر این، آنها باید به سرمایهگذاران خود هم پاداش دهند.
انواع برنامههای غیر متمرکز
برنامههای غیر متمرکز با اهداف گوناگونی توسعه پیدا کردهاند و با توجه به حوزه کارکردشان میتوان آنها را به ۳ بخش عمده تقسیم کرد:
- برنامههای مدیریت پول: با استفاده از این نوع برنامهها، کاربران میتوانند مقداری ارز را برای انقعاد قرارداد در بلاک چین اتریوم ارسال یا دریافت کنند.
- مدیریت دادههای پولی و سایر دادهها: وظیفه این برنامهها، مدیریت عملیاتیست که برای سازماندهی دادههای پولی و غیر پولی مورد استفاده قرار میگیرند.
- برنامههای مربوط به سازوکارهای رایگیری و حاکمیتی: این برنامهها، سازوکارهای امن و واضحی را برای رایگیری فراهم میکنند.
کاربرد برنامه غیر متمرکز
برنامههای غیرمتمرکز را میتوان در هر صنعتی به کار گرفت؛ نه فقط در استخراج ارز دیجیتال که در موارد پزشکی و یا حتی ذخیره فایل نیز از Dappها با هدف کاهش متمرکزسازی استفاده میشود.
برنامههای غیرمتمرکز در امور مالی جایگاه ویژهای دارند. در فرایند وام دهی و قرض دهی، به کمک برنامههای غیرمتمرکز تمام سود وام به قرضدهنده تعلق میگیرد و نیاز نیست درصدی به شخص یا نهاد واسط برسد. همچنین قرضگیرنده نیز دستش برای انتخاب زمان بازپرداخت بازتر است. از جمله دیگر کاربردهای برنامههای غیرمتمرکز میتوان به شبکههای اجتماعی، صنعت بازی، رایدهی و حاکمیت، تبلیغات و جمعآوری کمکهای مالی اشاره کرد.
انواع برنامههای غیرمتمرکز
در همان مقالهای که بالاتر به آن اشاره کردیم، دستهبندی زیر برای dAppها معرفی شد:
- dAppهای نوع اول: این برنامهها بلاکچین مختص خودشان را دارند؛ مثل بیت کوین.
- dAppهای نوع دوم: این برنامهها از بلاکچین برنامههای نوع اول استفاده میکنند و برای کار کردن به توکنهای کاربردی نیاز دارند. به عنوان مثال پروتکل اومنی (Omni) که روی بلاکچین بیت کوین ساخته شده است، در این دسته قرار میگیرد.
- dAppهای نوع سوم: این برنامهها از پروتکلهای نوع دوم استفاده میکنند و برای اجرا، تمام موارد لازم را روی لایه یک و دو ذخیره میکنند. شبکه SAFE که یک شبکه ذخیرهسازی غیرمتمرکز داده است، روی پروتکل امنی ایجاد شده و جزو نوع سوم dAppها دستهبندی میشود.
مزایای برنامه غیر متمرکز چیست؟
احتمالا بعد از آشنایی با برنامه غیر متمرکز، این سوال به ذهنتان خطور کرده باشد که DAppها چه مزیتها و ارزشی را برای کاربران بهارمغان میآورند؟ از جمله مهمترین مزایای یک برنامه غیر متمرکز میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
عدم خرابی و آسیب
اصلیترین مزیت برنامههای غیر متمرکز است که هرگز دچار خرابی و ازکارافتادگی نمیشوند. پس از قرارگیری قرارداد هوشمند روی بلاک چین، شبکه همواره میتواند به نیازهای مشتریانی که درصدد تعامل با قرارداد هستند، پاسخ دهد. از آنجایی که این برنامهها روی یک سیستم همتابههمتا اجرا میشوند، حتی اگر بخشی از معماری شبکه غیرکاربردی شود، همچنان به فعالیت خود ادامه خواهد داد.
شفافیت و عدم سانسور
از آنجایی که برنامههای غیر متمرکز تحت کنترل و نظارت اشخاص یا سازمانها قرار ندارد، هیچ دولت یا نهادی نمیتواند کاربران را از پیادهسازی Dappها، انجام تراکنش و خواندن اطلاعات دفتر کل توزیعشده منع کند. در نتیجه کاربران از آزادی عملی بالایی برخوردار هستند و تراکنشها با شفافیت بالا و بدون هیچ سانسوری انجام میشوند.
حذف واسطهها
برای انجام تراکنشهای مالی آنلاین به روش متمرکز و سنتی، مجبور هستید به موسسات مالی واسطه اعتماد کنید و تصور کنید که هرگز از اطلاعات مالی یا شخصی شما سواستفاده نخواهد شد. اما در برنامههای غیر متمرکز، پای هیچ مرجع ناظری در میان نیست و لازم نیست به واسطه شخص ثالث اعتماد کنید.
حریم خصوصی
مهمترین مزیت برنامه غیر متمرکز، ناشناسماندن هویت کاربران است. در این برنامهها، کاربران بهجای گذراندن یک فرایند ثبت نام پیچیده و طولانی، با اعتبارنامه ورود اتریوم و کیف پول دیجیتالی، میتوانند به آنها دسترسی داشته باشند.
یکپارچگی دادهها
از طریق رمزنگاری، DApp ذخیرهسازی امن دادهها در شبکههای انواع بلاکچین را تضمین میکند. همچنین، دسترسی به بلاکچین عمومی برای تایید تراکنشها، مهر تایید دیگری بر اعتبار دادههای ثبتشده است.
آینده برنامههای غیر متمرکز چگونه پیشبینی میشود؟
پیشبینی میشود که برنامه غیر متمرکز همچنان به رشد تصاعدی خود در آینده ادامه خواهند داد؛ اگر چه تا تحقق آرمانشهری که برای این فناوری تصور شده است، راه درازی در پیش است. دلیل این امر آن است که هنوز آن اندازه که باید در بین کاربران مورد قبول واقع نشده است و عظمت چیزی که DApp در صدد جایگزینی آن است، زمان زیادی میطلبد.
برای آنکه برنامههای غیر متمرکز بهاندازه برنامههای متمرکز رایج و متداول شوند، باید الگویی که در حال حاضر شاهد آن هستیم، از ریشه تغییر پیدا کند و نقشآفرینانی که در حال حاضر در این زمینه فعالیت میکنند، انگیزه زیادی برای پشتیبانی از آن ندارند.
به هر حال، درست مثل زمانی که تلفنها جای نامه و تلگراف را گرفتند، برنامههای غیر متمرکز هم بهزودی جایگاه خود را پیدا کرده و به همان اندازه کاربران را از فواید خود بهرهمند خواهند کرد. اگر چه هنوز زیرساختهای لازم برای مهاجرت به DApp در مقیاس بزرگ وجود ندارد و دقیق نمیتوان گفت که دنیا چه زمانی آماده پذیرش این برنامهها خواهد شد، اما بهطور قطع آینده از آن برنامه غیر متمرکز خواهد بود.
مزایا و معایب برنامه غیر متمرکز
تا اینجا تقریبا از برنامه غیر متمرکز فقط تعریف کردهایم و از معایبشان چیزی نگفتهایم. بهتر است مروری بر مزایای Dappها داشته باشیم و بعد به معایب آن نیز بپردازیم تا بهتر با این برنامهها آشنا شویم.
مزایا:
- غیرمتمرکز بودن و عدم کنترل توسط نهادهای واسطه
- منبعباز بودن
- شفافیت
- انعطافپذیری بالا
- مقاومت در برابر سانسور
- قابلیت اعتماد بیشتر نسبت به برنامههای متمرکز
- کاهش احتمال خطا و از دست رفتن دادهها
- دسترسی عموم به کدهای منبع که مانع از انجام امور و فعالیتهای مخرب و اجرای ویروسها از طریق واسطهها میشود
- امکان دسترسی به برنامههای غیرمتمرکز از طریق توکنهای کاربردی و افزایش مقیاسپذیری
- عدم نیاز به احراز هویت برای اجرا یا تعامل با dappها
- تایید هر تراکنش توسط کل شبکه و افزایش امنیت
- عدم نیاز به استفاده از ارزهای فیات برای انجام تراکنش
معایب:
- متاسفانه تعداد شرکتها و افرادی که از شبکههای مبتنی بر بلاکچین استفاده میکنند زیاد نیست. به همین خاطر برنامههای غیرمتمرکز مخاطبان خاص خود را دارند و هنوز برای عده زیادی شناخته شده نیستند.
- به دلیل نیاز به اجماع و عدم وجود نهاد متمرکز، بهروزرسانیها، تغییرات و رفع خطا زمانبر خواهد بود.
- برنامههای غیرمتمرکز با استفاده از منابع فراوان از تمام شبکه نسخه پشتیبان تهیه میکنند که این امر میتواند منجر به ازدحام شبکه شود.
- اکنون برای دسترسی کاربران به برنامههای غیرمتمرکز، به یک مرورگر نیاز داریم که از این برنامهها پشتیبانی کند. اگر کاربر با فضای بلاکچین چندان آشنا نباشد، این مسئله موجب آزار و اذیت و دشواری دسترسی میشود.
- نگهداری و توسعه زیرساخت Dappها دشوار است.
- شیوههای سنتی پیادهسازی امنیت در این برنامهها جواب نمیدهد.
- ایجاد تجربه کاربرپسند برای توسعهدهندگان برنامههای غیرمتمرکز فرایند دشواری است. سادهترین مثال استفاده از کلید خصوصی به جای نام کاربری و رمز عبور است.
- به دلیل تازگی dAppها، مشکلات ناشناختهای در این برنامهها وجود دارد.
برنامههای غیر متمرکز و انقلاب در آزادی دیجیتال
DApp، اپلیکیشنهایی هستند که بر بستر بلاکچین شکل میگیرند و مستقل از هر نهاد، شخص ناظر یا صرافی ارز دیجیتال فعالیت میکنند. در این برنامهها، دادههای کاربران بهجای ذخیره در یک پایگاه داده، روی چند سرور و رایانه ذخیره میشوند تا امنیت دادهها افزایش پیدا کنند. از آنجایی که هیچ نهاد مرکزی بر برنامه غیر متمرکز سلطه ندارد ،«استقلال دیجیتال» کاربران افزایش پیدا میکند.
برنامههای غیرمتمرکز نسبتا جدید هستند و مسیر درازی پیش روی خود دارند. Dappها در آینده میتوانند محبوبیت بیشتری کسب کنند. مطابق گزارش سایت Dappradar رشد برنامههای غیرمتمرکز در سال ۲۰۲۲ نیز ادامه داشته است. این آمار را میتوان از بررسی تعداد کیف پولهای فعال منحصربهفرد دریافت. در سال ۲۰۲۱، میانگین روزانه تعداد کیف پولهای فعال منحصربهفرد ۱.۵۸ میلیون بود که این رقم در سال ۲۰۲۲، به میزان ۵۰ درصد رشد کرد و به ۲.۳۷ میلیون رسید. هرچند وقایع مختلفی در سال ۲۰۲۲ باعث کاهش این روند صعودی شد. میتوانید این گزارش را به صورت کامل از طریق این صفحه مطالعه کنید.
از سوی دیگر آینده برنامههای غیرمتمرکز با افزایش تعداد بیشتری استیبل کوین و صرافی غیرمتمرکز میتواند تحت تاثیر قرار بگیرد. پلتفرمهای وامدهی غیرمتمرکز نیز در کنار بازیهای NFTمحور بلاکچینی از جمله موارد دیگری هستند که میتوانند در آینده نه چندان دور، باعث رونق dAppها شوند.
جمعبندی:
برنامه های غیرمتمرکز یا DApp به لحاظ ظاهری مشابه برنامههای متمرکز هستند؛ اما در پسزمینه با قراردادهای هوشمند سروکار دارند که این مسئله باعث کاهش متمرکز بودن میشود. این برنامهها روی بلاکچین اجرا و دادههای آنها در بلاکها ذخیره میشوند. رایجترین بستر برای اجرای برنامههای متمرکز، شبکه اتریوم است اما از سایر شبکهها نیز میتوان به این منظور استفاده کرد.
سوالات متداول:
+برنامه غیر متمرکز چیست؟
برنامه غیر متمرکز یا DApp برنامهای است که با استفاده از قراردادهای هوشمند روی شبکههای غیرمتمرکز و همتابههمتایی مانند اتریوم اجرا میشود.
+آیا برنامههای غیرمتمرکز فقط روی اتریوم اجرا میشوند؟
اتریوم رایجترین بستر برای اجرای Dappهاست اما شبکههای دیگر مانند ایاس، ترون و غیره نیز بسترهایی هستند که امکان اجرای برنامههای غیرمتمرکز روی آنها وجود دارد.
+کاربرد DApp چیست؟
کاربردهای مختلفی برای برنامههای غیرمتمرکز وجود دارد و از این برنامهها برای کاهش متمرکز بودن و تسهیل تراکنشهای مالی، بازیها، شبکههای اجتماعی، تجارت الکترونیک و غیره استفاده میشود.