بیشتر افراد جامعه در گذشته برای سرمایهگذاری و به دست آوردن سود، به بازار بورس و سهام گرایش داشتند. اما اخیراً با روی کار آمدن ارزهای دیجیتال کریپتوکارنسی، شاهد آن هستیم که این نوع سرمایهگذاری توجه افراد زیادی را در سراسر دنیا به خود جلب کرده است. اغلب افراد بیت کوین را تنها رمزارز رایج دنیا میدانند، ولی باید بگوییم بیت کوین اگرچه اولین و مهمترین رمزارز در جهان است، اما تنها رمزارز معروف و مهم نیست.
در این مقاله از صرافی سیمیا زیرمجموعه هلدینگ سیمیا، قصد داریم به سوال ارز دیجیتال چیست پاسخ دهیم و با انواع ارز دیجیتال آشنا شویم تا بتوانید بهترین رمزارز را برای شروع سرمایهگذاری خود انتخاب کنید.
فهرست محتوا
مفهوم ارز به چه معناست؟
مفهوم ارز به معنای واحد پولی است که در یک کشور یا منطقه برای تبادل کالا و خدمات استفاده میشود. این واحد پولی معمولاً توسط دولت یا بانک مرکزی صادر میشود و قدرت قانونی دارد. در اصطلاحات مالی، ارز به طور کلی به پول نقد اشاره دارد. اما این مفهوم در دنیای ارز دیجیتال کمی متفاوت است. ارزهای دیجیتال به ارزهایی گفته میشود که معمولا توسط نهادها یا اشخاصی جدا از دولتها ساخته میشوند و حکومتها نقشی در اداره آن ندارند. در واقع ارز دولتی متمرکز است و ارز دیجیتال غیرمتمرکز. حال ارزهای دیجیتال به دو دسته کلی تقسیم میشوند که شامل کوین و توکن است. در ادامه با کوین، توکن و ارز فیات بیشتر آشنا میشویم.
کوین
کوین چیست؟ کوین پولی دیجیتال و یکی از انواع ارز دیجیتال است که با استفاده از الگوریتمهای رمزنگاری شده ایجاد شده است. کوینها پول دیجیتال هستند که روی بلاکچین پیاده سازی شدهاند و موجودیت فیزیک ندارند. تمام تراکنشها توسط کامپیوترها تایید میشوند. برخی از کوینها قابل استخراج هستند.
در واقع به ارزهایی کوین اطلاق میشوند که دارای بلاکچین اختصاصی هستند و بر بستر بلاکچین دیگری پیاده سازی نشدهاند.
توکن
توکن چیست؟ یکی از اصطلاحات ارز دیجیتال است که به یک رمزارز منحصربه فرد یا ارزهای دیجیتال اشاره دارد. توکنها نوعی دارایی دیجیتال و یکی از انواع ارز دیجیتال هستند که میتوان آنها را در بازارهای مالی معاوضه و مبادله کرد. توکنها معمولا در عرضههای اولیه به بازار ارایه میشوند و بر بستر بلاکچینهای دیگر پیادهسازی میشوند.
ارز فیات
ارز فیات یا همان پول بدون پشتوانه (Fiat Currency)، واحد پولی کشورهاست. این ارز برخلاف باورهای رایج مردم که تصور میکنند پشتوانهی آن طلا و نقره موجود در خزانهداری هر کشور است؛ پشتوانهای ندارد. اعتبار ارز فیات نیز به وضعیت اقتصادی آن کشور گره خورده است و میزان عرضه و تقاضا، ارزش آن را مشخص میکند.
انواع ارزهای دیجیتال
همانطور که در ابتدای مقاله نیز عنوان شد، ارزهای دیجیتال را در گروهها و دستهبندیهای مختلفی قرار میدهند. این دستهبندیها معمولا بر اساس تکنولوژی به کار رفته و کارکرد ارزهای دیجیتال انجام میشود. در ادامه این دستهبندیها را بررسی میکنیم.
آلت کوین
آلت کوین ها، رمزارزهایی هستند که از تکنولوژی بلاکچین استفاده میکنند تا امکان انجام معاملات همتا به همتا را فراهم کنند. آلت کوین که یکی از انواع ارز دیجیتال هستند، به پشتوانه موفقیت بیت کوین به وجود آمدهاند و تلاش میکنند با ایجاد تغییر در قوانین بیت کوین و بهبود آن، توجه کاربران را جلب کنند. در واقع به ارزهایی بغیر از بیت کوین آلت کوین میگویند.
آلتکوینها تلاش میکنند محدودیتهای ارز دیجیتال و بلاکچین را بهبود بخشند. اولین آلت کوین لایت کوین بود که از بلاکچین بیت کوین در سال ۲۰۱۱ فورک شد. لایت کوین از مکانیزم اجماع اثبات کار (PoW) متفاوتی نسبت به بیت کوین استفاده میکند که Scrypt (es-crypt) نامیده میشود. لایت کوین انرژی کمتری مصرف میکند و سریعتر از بیت کوین است.
اتریوم یک آلت کوین دیگر است. کوین اتر توسط Vitalik Buterin، دکتر Gavin Wood و چند نفر دیگر برای پشتیبانی از اتریوم، بزرگترین ماشین مجازی مقیاسپذیر مبتنی بر بلاکچین طراحی شده است. اتر (ETH) برای پرداخت به مشارکتکنندگان شبکه در اعتبارسنجی تراکنش استفاده میشود.
استیبل کوین
ارز دیجیتال باثبات یا Stablecoin یکی از انواع ارز دیجیتال است که نوسان قیمت رمزارزها را ندارد. این نوع از ارزهای دیجیتال راهکاری ساده و امن برای انجام تراکنشهای مالی هستند. ارزش استیبل کوین به یک دارایی یا کالای پایدار وابسته است و ارزش این کوین همواره به پشتوانه آن گره خورده است.
ارزش استیبل کوینها به یک دارایی دیگر (دلار، طلا و …) متصل است. به عنوان مثال تتر یک استیبل کوین متصل به دلار آمریکاست که از ان با عنوان دلار دیجیتال هم یاد میشود.
همچنین از یک ارز دیجیتال به ارزش ۲ میلیون دلار ممکن است بهعنوان پشتوانه برای انتشار یک میلیون دلار استیبل کوین استفاده شود. با این کار بهای استیبل کوین در مقابل کاهش ۵۰ درصدی قیمت ارز پشتوانه خود، تضمین میشود.
میم کوین
میم کوین همانطور که از نامش پیداست، یکی از انواع ارز دیجیتال است که از یک میم یا شوخی اینترنتی سرچشمه میگیرند و دارای ویژگیهای طنز هستند. اغلب آنها با الهام از جوکهای اینترنتی و رویدادهای پرسروصدا ایجاد میشوند. ماهیت این نوع ارزهای دیجیتال باعث میشود تا تاثیر اینفلوئنسرها در ایجاد و افزایش یا کاهش ارزش آنها، نسبت به ارزهای دیجیتال دیگر بسیار پررنگتر باشد.
وب سایت CoinMarketCap بیش از ۳۰۰ ارز را در بخش Meme Coin فهرست کرده است. با این حال، بسیاری از آنها به طور فعال معامله نمیشوند و بی ارزش هستند. Dogecoin، Shiba Inu، Dogelon Mars و Baby Dogecoin تنها ارزهای موجود در دسته میم کوین هستند که بیش از ۱ میلیون دلار حجم معاملات روزانه دارند.
شت کوین
این اصطلاح معمولاْ به کوینهایی گفته میشود که ارزش چندانی در بازار ندارند. اعتبار این کوینها معمولاْ مشخص نیست و صرفاْ بر اساس هیجانات بازار خرید و فروش میشوند. شت کوین روند توسعه مشخصی ندارد و در برخی موارد حتی بنیانگذاران آن نیز نامشخص است.
ارز دیجیتال ایرانی
ایران نیز مشابه بسیاری از کشورهای پیشرو در حوزه کریپتوکارنسی، به صورت جدی بهدنبال تولید و عرضه رمزارز ملی است. پروژه رمزریال مهمترین ارز دیجیتال ایرانی و یکی از انواع ارز دیجیتال است که به زودی وارد بازار خواهد شد و کشور روسیه نیز از ارایه این رمز ارز و تبادلات با آن ابراز خوشبینی کرده است.
ارزهای دیجیتال پرداختی
بخش بزرگی از دنیای کریپتوکارنسی را ارزهای داد و ستدی تشکیل میدهد. یکی از مشکلات رایج خرید و فروش سهام در بازارهای مالی، وجود واسطهها و سختی نقد و انتقال مالی بود.
ارز دیجیتال پرداخت در واقع پلتفرمهای پرداخت از طریق کریپتوکارنسی هستند. مکانیزم این پلتفرمها به این شکل است که کاربران از طریق کیف پولهای تعبیه شده درون پلتفرم، اقدام به خرید و فروش و یا جا به جایی ارز دیجیتال خود میکنند در این پلتفرمها با حذف واسطهها، خرید و فروش ارزهای دیجیتال به آسانی انجام میشود. بخش بزرگی از دنیای کریپتوکارنسی را ارزهای داد و ستدی تشکیل میدهد. یکی از مشکلات رایج خرید و فروش سهام در بازارهای مالی، وجود واسطهها و سختی معامله بود.
همانطور که از نام این نوع از ارزهای دیجیتال مشخص است، توکنهای پرداخت برای خرید و فروش کالاها و خدمات در پلتفرمهای دیجیتال بدون واسطه استفاده میشوند؛ می توان گفت اکثر ارزهای رمزنگاری شده و توکنها در این دسته قرار می گیرند. با این حال، همهی توکنها نمیتوانند توکنهای پرداخت باشند.
برخی درگاههای پرداخت مانند BitPay ،Coingate و NOWPayments به افراد این امکان را میدهند تا از ارزهای دیجیتال برای پرداخت استفاده کنند.
نمونههایی از توکن پرداخت:
- Bitcoin
- Litecoin
- Monero
- Ethereum
پرایوسی کوین
بنا بر ادعای توسعهدهندگان پرایوسی کوین قرار است امنیت کاربر و معاملاتش را در دنیای کریپتوکارنسی حفظ کنند. مثلاً وضعیتی را در نظر بگیرید که بهراحتی متوجه نشوید کدام کاربر چه چیزی را برای چه کسی فرستاده است، یعنی همه فعالیت مالی او با درجه بالایی ناشناس باقی بماند. چنین چیزی هرچقدر هم دربارهاش نشنیده باشید، کاری است که پرایوسی کوین انجام میدهد.
لازم یه ذکر است که پرایوسی کوینها از پیشرفتهترین انواع ارز دیجیتال هستند که به واسطه امکانات امنیتی و خصوصی که دارند، معمولا توسط دولتها تحت فشار قرار میگیرند.
ارز دیجیتال کاربردی
ارز دیجیتال کاربردی یا توکن کاربردی، یکی از انواع ارز دیجیتال است که بر روی پلتفرمها و برنامههای خاص ساخته میشود و برای دسترسی به خدمات و استفاده از قابلیتهای موجود درون آن پلتفرم استفاده میشود. این توکنها میتوانند به عنوان واحدهای پولی داخلی درون پلتفرم عمل کنند و به عنوان ابزاری برای تراکنشها، پرداختها، خرید محصولات و خدمات، عضویت در برنامههای ویژه و تعامل با اجزای دیگر پلتفرم استفاده شوند. رمزارزهایی مانند اتریوم، فانتوم و پولکادات از این نوع هستند.
مزیت اصلی ارزهای دیجیتال کاربردی، تحقق اقتصاد اکوسیستم داخلی پلتفرم است. با استفاده از این توکنها، کاربران میتوانند به صورت سریع، امن و شفاف با دیگر کاربران درون پلتفرم تعامل کنند و از خدمات و قابلیتهای موجود در آن استفاده کنند. علاوه بر این، ارزهای دیجیتال کاربردی معمولاً با راهکارهای توسعهدهندگان پلتفرمها (API) یکپارچه شدهاند که امکان ساخت اپلیکیشنها و برنامههای جدید را برای توسعهدهندگان فراهم میکند و این ارزها را به یک بستر مناسب برای نوآوری و توسعه فناوری تبدیل میکند.
این نوع توکنها، ارزهای رمزنگاری شدهای هستند که برای فعال کردن عملکردهای خاص در یک برنامه طراحی شدند. توکنهای کاربردی معمولا در برنامههای DeFi برای پردازش تراکنشها یا تامین نقدینگی استفاده میشوند.
نکته قابل توجه این است که توکن کاربردی به عنوان یک ارز دیجیتال برای پرداخت هزینه کالا و خدمات از خردهفروشان طراحی نشده است. علاوه بر اینها توکنهای کاربردی میتوانند به عنوان بخشی از سیستم حاکمیت پروژه استفاده شوند؛ دارندگان این توکنها حق رای دادن به پیشنهادات برای آینده پروژه و اجرای بهروزرسانیهای پروتکل را دارند.
به عنوان مثال، توکن BAT، یک توکن کاربردی است که به طور خاص برای کاربران مرورگر Brave طراحی شده است تا به تولیدکنندگان محتوا کمک کند.
نمونههایی از توکن کاربردی:
- Funfair
- Basic Attention Token
- Brick Block
- Timicoin
- Sirin Labs Token
- Golem
ارز دیجیتال بانک مرکزی
ارز دیجیتال بانک مرکزی یا ارز دیجیتال ملی (Central Bank Digital Currency – CBDC) یک نوع ارز دیجیتال است که توسط بانک مرکزی یک کشور صادر میشود. این نوع ارز دیجیتال به عنوان واحد پولی رسمی کشور عمل میکند و هدف اصلی آن جایگزینی ارزهای فیات سنتی است. CBDC با استفاده از فناوری بلاکچین یا فناوریهای دیگر توسعه داده میشود.
مزایای ارزهای دیجیتال بانک مرکزی شامل سهولت در انتقال و معامله، کاهش هزینهها، افزایش شفافیت و امنیت بیشتر در تراکنشها میشود. با استفاده از CBDC، افراد میتوانند به راحتی و با سرعت بالا ارزش یک پول دیجیتال را به دیگر افراد انتقال داده و در خرید و فروش کالاها و خدمات مشارکت کنند. همچنین، از طریق این ارز دیجیتال، بانک مرکزی میتواند به صورت مستقیم تأثیرگذاری در سیاستهای پولی و اقتصادی داشته باشد و اطلاعات دقیقتری از جریان مالی دریافت کند.
نکته: از ارزهای دیجیتال بانک مرکزی که در حال حاضر منتشر شدهاند میتوان به یوان دیجیتال اشاره کرد.
توکن اوراق بهادار
توکن اوراق بهادار (Asset-backed Token) یکی از انواع ارز دیجیتال است که ارتباط مستقیمی با داراییهای فیزیکی یا سایر داراییها دارد. هر واحد از این توکنها با یک دارایی واقعی مانند طلا، نفت، ملک، مواد معدنی یا دیگر داراییهای قابل قیمتگذاری پشتوانهبندی میشود. به عبارت دیگر، هر واحد از توکن بهادار معادلی واقعی و ملموس دارد که میتوان آن را به آن دارایی تبدیل کرد.
توکنهای بهادار معمولاً با استفاده از فناوری بلاکچین یا فناوریهای مشابه توسعه داده میشوند. این توکنها قابلیت انتقال و معامله را به صورت آنلاین و با سرعت بالا فراهم میکنند. از طریق توکنهای بهادار، افراد میتوانند به صورت مستقیم در داراییهای فیزیکی سرمایهگذاری کنند و از قابلیتهایی مانند تقسیم بندی داراییها، بهرهبرداری از سود حاصل از آنها و شرکت در امور مالی مرتبط با داراییها بهرهمند شوند. از توکنهای بهادار موجود در بازار رمزارزها میتوان به پلتفرم میرور Mirror اشاره کرد که بیشتر سهامهای شرکتهای آمریکایی و بازار کالای آمریکا را توکنیزه کرده است.
توکنهای وامدهی
توکنهای وامدهی نوعی ارز دیجیتال است که برای فعالیتهای مرتبط با اعطای وام و قرض به کاربران کاربرد دارد. این نوع ارز دیجیتال میتواند در قالب توکنها یا سیستمهای دیگری تعریف شود و برای فرآیندهای اعطای وام، تسویه و بازپرداخت استفاده میشود.
مزیت اصلی استفاده از ارزهای دیجیتال وامدهی، تسهیل و سرعت بخشیدن به فرآیندهای مرتبط با اعطای وام و قرض است. با استفاده از این نوع ارز دیجیتال، امکان انتقال سریع و بینالمللی وام به صورت آنلاین وجود دارد. همچنین، امنیت بالا و شفافیت در تراکنشها، کاهش هزینههای مربوط به واسطهگری و بهرهبرداری از خدمات تکنولوژی بلاکچین، دیگر مزایای استفاده از ارزهای دیجیتال وامدهی میباشند.
ارز دیجیتال بیمه
با گسترش فناوری بلاکچین شرکتهای بیمه سعی کردند قراردادهای هوشمند برای ردیابی مطالبات بیمه، خودکارسازی فرایندهای اسناد قدیمی و حفاظت از اطلاعات حساس ایجاد کند. اگرچه هنوز در بخش بازار بیمه DeFi (امور مالی غیرمتمرکز) کارهای زیادی برای انجامدادن وجود دارد و ممکن است مانند هر فناوری جدید در ابتدا مشکلاتی داشته باشد، اما این بازار هم شروع به رونق کرده است.
در حال حاضر تعداد کمی از مردم از بیمه غیر متمرکز استفاده میکنند، که با مشخصشدن وجود پروژههای بیمه DeFi و بیان مزایا، افراد بیشتری به آن جذب خواهند شد. از ارزهای دیجیتال مطرح این حوزه میتوان به NXM و InsurAce اشاره کرد.
ارزهای دیجیتال صرافی
ارزهای دیجیتال صرافی به رمزارزهایی گفته میشود که مختص پلتفرمهای معاملاتی ساخته میشوند. این رمزارزها معمولا در خدماتی که صرافیها ارائه میدهند نقش پررنگی دارند. به عنوان مثال با این ارزها میتوان در رویدادهای وامدهی یا پیش فروش توکنها شرکت کرد و از تخفیفات ویژه بهرهمند شد. این رمزارزها یکی از کاربردیترین انواع ارز دیجیتال هستند.
از نمونههای این نوع ارز دیجیتال میتوان به BNB که مربوط به صرافی بایننس و UNI که مربوط به صرافی یونیسواپ است اشاره کرد.
توکنهای صرافی، ارزهای دیجیتال بومی صرافیها هستند؛ اگرچه میتوان آنها را در خارج از محیطهای بومی خود استفاده کرد، اما عمدتا برای تسهیل مبادله بین سایر توکنها یا به عنوان پرداخت خدمات گس در صرافی، پاداش دادن به کاربران، افزایش نقدینگی، ارائه تخفیفها، مدیریت بلاک چینها و… استفاده میشوند.
به عنوان مثال، بایننس کوین (BNB)، ارز دیجیتال بومی صرافی بایننس است. کاربران این صرافی که BNB در کیف پول خود دارند، برای کارمزد معاملات خود تخفیف دریافت میکنند.
نمونههایی از توکن صرافی:
- Binance Coin برای صرافی بایننس
- FTX Coin برای صرافی افتیایکس
- OKB برای صرافی اوکیایکس
- KuCoin Token برای صرافی کوکوین
- HT برای صرافی هوبی
ارزهای دیجیتال سرمایه گذاری
این نوع ارز دیجیتال برخلاف بسیاری از ارزهای دیگر، به عنوان یک کلاس دارایی استفاده میشود و قابلیت رشد و ارزشافزایی بیشتری را در طول زمان دارد.
ارز دیجیتال مناسب سرمایهگذاری میتواند شامل ارزهای دیجیتالی مانند بیت کوین، اتریوم، ریپل و دیگر ارزهای معروف باشد. این ارزها به دلیل وجود بازارهای پویا و جذاب، رونق تکنولوژی بلاکچین و امکانات منحصر به فرد، جذابیت بیشتری برای سرمایهگذاران ایجاد کردهاند.
توکنهای حریم خصوصی (Privacy Tokens)
این نوع از ارزهای دیجیتال، برای حفظ حریم خصوصی کاربران استفاده میشوند؛ زیرا نوع کدنویسی آنها نسبت به بیت کوین و سایر ارزهای دیجیتال، حریم شخصی و خصوصی بهتری را فراهم میکنند.
میتوان گفت حفظ حریم خصوصی تراکنشهای کاربران دلایل زیادی دارد؛ به عنوان مثال، تراکنشهایی که مربوط به تحقیقات امینی یا تراکنشهای حساس هستند. البته خالی از لطف نیست که بدانید که برخی از این ارزها برای کلاهبرداری و جرایم در دنیای دارک وب استفاده میشود.
نمونههایی از توکن حریم خصوصی:
- Monero
- Zcash
- Dash
- Beam
- Verge
توکنهای غیرمثلی (NFTs یا Non-fungible tokens)
توکنهای غیرمثلی یا غیرقابل تعویض که به عنوان یکی دیگر از انواع ارزهای دیجیتال شناخته میشوند، داراییهایی رمزنگاری شده و منحصربهفردی در بلاک چین هستند. NFTها مانند سایر توکنها با همان فناوریها توسعه یافتهاند با این تفاوت که منحصربهفرد هستند و برای نشان دادن یک اثر هنری، ویدیو، عکس، فایل صوتی، کلکسیون خاص، دنیای مجازی و املاک و… استفاده میشوند.
از آنجا که NFTها ارزش بالایی دارند، امکان کپیبرداری و تکثیر آنها وجود ندارد؛ بهترین توکنهای غیرمثلی آنهایی هستند که تنها یک یا چند نسخه محدود در دسترس باشد. توکنهای غیرقابل تعویض را میتوانید از بازارهای خاص خود مانند OpenSea ،Rarible ،Foundation و Decentraland خریداری کنید و یا به فروش برسانید.
نمونههایی از توکن غیرمثلی:
- Bored Ape Yacht Club یا BAYC
- NFT اولین توییت جک دورسی
توکنهای امور مالی غیرمتمرکز (DeFi Tokens)
امور مالی غیر متمرکز، dAppهای ساخته شده بر بستر بلاک چین هستند و توکنهای DeFi نیز ارزهای دیجیتال بومی این پروتکلها محسوب میشوند. این توکنها از پلتفرمهای قرارداد هوشمند برای ارائه برنامهها و خدمات DeFi در بلاک چین استفاده میکنند.
افراد با استفاده از این توکنها میتوانند وام بدهد و وام بگیرند، کسب درآمد کنند، در صرافیهای غیرمتمرکز خرید و فروش داشته باشند و نیز بسیاری موارد دیگر.
مهمترین ویژگی درمورد توکنهای دیفای، قراردادهای هوشمند است که افراد میتوانند قرانین تراکنشها را بر اساس شرایط و ضوابط خاص تعیین کنند، کدنویسی کنند و در صورت برآورده شدن شرایط، تراکنشها را روی آن اجرا کنند.
نمونههایی از توکن DeFi:
- Stellar
- Polygon
- IOTA
- Tron
- Cardano
تنوع بالای انواع ارزهای دیجیتال و کاربرد متفاوت آنها
در این مقاله با انواع ارزهای دیجیتال آشنا شدیم و مزایا و معایب آنها را بررسی کردیم. هر کدام از این ارزها برای کاربردی متفاوت در اکوسیستم بلاکچین ایجاد شدهاند. به عنوان مثال استیبل کوینها برای حفظ ارزش بازار و البته تسهیل نقل و انتقال بینالمللی استفاده میشوند. از سوی دیگر پرایوسی کوینها برای ناشناس بودن تراکنشها در شبکه بلاکچین کاربرد دارند.
سوالات متداول:
+بهترین ارزهای دیجیتال برای سرمایه گذاری کدام است؟
بیت کوین (BTC)، اتریوم (ETH)، تتر (USDT)، بایننس کوین (BNB)، ریپل (XRP)، کاردانو (ADA) و سولانا از بهترین گزینهها برای سرمایهگذاری هستند.
+بهترین استیبل کوین بازار کدام است؟
در حال حاضر استیبل کوین تتر (USDT) به عنوان بهترین استیبل کوین بازار قلمداد میشود.
+آیا میم کوین ها برای سرمایه گذاری مناسب است؟
بسیاری از میم کوینها مانند شیبا اینو از این تعریف فاصله گرفته و اهداف مشخصی را دنبال میکنند که نشان میدهد برای سرمایهگذاری در آینده مناسب خواهند بود.