TVL ارزش کل قفل شده دارایی‌ها در یک پروتکل دیفای (Defi) است، که اغلب به عنوان معیاری برای منابع مختلف دیفای عمل می‌کند. همچنین TVL معیاری مرجع برای میزان کاربرد و ارزش و اعتبار یک پروتکل دیفای است؛ ولی جای سوال است که آیا TVL میزان سود و بهره در بازار دیفای را به درستی و دقیقی اندازه گیری می‌کند؟
افرادی که به طور حرفه‌ای در بازار ارز دیجیتال فعالیت می‌کنند به خوبی می‌دانند که اولین گام برای موفق شدن در این بازار، شناخت اصطلاحات آن است. یکی از اصطلاحات پر کاربرد در دنیای ارزهای دیجیتال ارزش کل قفل شده یا TVL است.
سرمایه قفل شده یکی از معیارهای مهم برای بررسی وضعیت و اعتبار یک پروژه به ویژه در حوزه دیفای است. اما دیفای چیست؟ TVLچیست؟ اهمیت سرمایه قفل شده در بررسی پروژههای دیفای چیست؟
در این مطلب از بلاگ هلدینگ سیمیا قصد داریم تا به تمام این سوالات پاسخ دهیم در ادامه با ما همراه باشید.
فهرست محتوا
ارزش کل قفل شده یا TVL چیست؟
ارزش کل قفل شده (TVL) در حوزه رمزارز‌ها نشان‌دهنده مجموع دارایی‌های سپرده‌گذاری (Stake) شده در پروتکل‌های دریافت پاداش، سود، کوین‌های جدید و توکن‌ها، درآمد ثابت و غیره در عرصه امور مالی غیرمتمرکز (DeFi) است. با توجه به اینکه خدمات بلاک چین بر روی شبکه‌های همتا‌به‌همتا توسعه داده می‌شوند، مرجع مرکزی برای حاکمیت، ساخت یا بهبود این اکوسیستم وجود ندارد. بنابراین، خود سرمایه‌گذاران ارزهای دیجیتال برای ساخت بنیاد تا سطوح بالاتر این شبکه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
این معیار یک مولفه مهم از بازار کلی دیفای محسوب می‌شود. به گزارش سایت دیفای لیما در حال حاضر، کل ارزش قفل شده در این عرصه به صورت جهانی به میزان شگفت‌آور ۱۹۶ میلیارد دلار رسیده است و سپرده‌های اتریوم بیشترین سهم را به خود اختصاص داده‌اند. این در حالیست که ارزش کل قفل شده این حوزه در طول دو سال گذشته تنها به میزان ۴۰۰ میلیون دلار بوده است. با وجود تمام این تفاسیر، این پروتکل‌های دیفای دقیقا چه چیزی هستند و ارزش کل قفل شده چه مواردی را شامل می‌شود و سرمایه‌گذاران چگونه می‌توانند از آنها بهره ببرند؟
اگر از سایت‌های ردیابی امور مالی غیرمتمرکز استفاده کرده باشید، احتمالا با عبارت ارزش کل قفل شده به عنوان یک مرجع برای سنجش پروژههای دیفای مواجه شده‌اید. به بیان ساده، ارزش کل قفل شده نشان‌دهنده تعداد دارایی‌هایی است که در آن لحظه در حال استیک شدن در یک پروتکل خاص هستند. این میزان ارزش به منظور نشان دادن تعداد وام‌های معوقه نیست، بلکه کل ذخایر عرضه بنیادینی را نشان می‌دهد که امنیت آن توسط یک برنامه خاص ارائه شده توسط دیفای به صورت کامل پشتیبانی می‌شود.
ارزش کل قفل شده معیاری است که برای اندازه‌گیری کردن سلامت کلی امور مالی غیرمتمرکز و ییلد فارمینگ‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. شما می‌توانید میزان TVL را در بسیاری از خدمات ارائه شده در این عرصه مورد بررسی قرار دهید.
سه عامل اصلی در هنگام محاسبه کردن و بررسی تناسب ارزش کل قفل شده ارزش بازار خدمات DeFi در نظر گرفته می‌شوند:
- محاسبه ذخایر عرضه.
- حداکثر ذخایر عرضه.
- قیمت فعلی.
برای به دست آوردن میزان ارزش بازار فعلی، لازم است تا ذخایر عرضه در گردش را در قیمت فعلی ضرب کنید. برای به دست آوردن میزان تناسب ارزش کل قفل شده نیز لازم است تا عدد ارزش بازار به دست آمده را بر میزان ارزش کل قفل شده سرویس مورد نظر تقسیم کنید.
یکی از ساده‌ترین راه‌ها برای پیاده‌سازی نسبت TVL، در راستای تخمین زدن پایین بودن میزان ارزش دارایی دیفای مورد نظر یا بالاتر از حد واقعی بودن ارزش آن است. چنین امری به واسطه بررسی کردن نسبتی که مطرح کردیم به انجام می‌رسد. اگر این نسبت مقداری کمتر از ۱ داشته باشد، دارایی مورد نظر جای رشد داشته و ارزشی کمتر از حد واقعی دارد. در ادامه به طور کامل این موضوع را تشریح می‌کنیم.
دیفای چیست؟
دیفای به معنای امور مالی غیرمتمرکز است. نهادهای سنتی متمرکز به وجود واسطه‌هایی مانند بانک نیاز دارند، اما پلتفرم‌های غیرمتمرکز عملا نیازی به این واسطه‌ها ندارند. دیفای بر بستر بلاک چین پیاده‌سازی می‌شود و تمام داده‌های مربوط به این اکوسیستم برای هزاران گره روی شبکه ارسال می‌شود. به همین دلیل است که می‌توان گفت دیفای مشکلات مربوط به امنیت پلتفرم‌های متمرکز را ندارند و احتمال هرگونه دستکاری یا سانسور برای این اکوسیستم به صفر می‌رسد. دیفای در حال حاضر کاربردهای زیادی دارد، اما بدون تردید در آینده نقش بیشتری را در زندگی مردم بازی خواهد کرد.
نگاهی عمیق به سرمایه قفل شده یا TVL
سرمایه قفل شده یک معیار برای ارزیابی پروژههای دیفای است. سرمایه‌گذاران قبل از خرید توکن و اختصاص دادن بخشی از سرمایه خود به یک پروژه، شاخص TVL و تاریخچه آن را بررسی می‌کنند. اگر بخواهیم شاخص سرمایه قفل شده را به زبان ساده تعریف کنیم باید بگوییم که نشان دهنده رغبت افراد به یک پروژه است.
پیدایش شاخص سرمایه قفل شده
این شاخص برای اولین بار در سال ۲۰۱۷ همراه با ظهور اولین پروژههای دیفای مورد استفاده قرار گرفت. در همان سال ارزش کل قفل شده صنعت دیجیتالی فقط ۱۲۰ میلیون دلار بود که نسبت به ارزش کل قفل شده در سال ۲۰۲۲ رقم ناچیزی به نظر می‌آید. رشد بازار مالی ارز دیجیتال در ابتدای سال ۲۰۱۸ مهم‌ترین عامل رشد شاخص سرمایه قفل شده بود.
اهمیت TVL در بررسی پروژههای دیفای
سرمایه‌گذاران حوزه دیفای روی توکن‌هایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که امیدوار هستند در آینده با فروش آنها به سود برسند. اما در بیشتر موارد چنین اتفاقی نمی‌افتد و متحمل ضررهای مالی سنگین می‌شوند. یکی از اساسی‌ترین ابزار برای سنجش قدرت یک پروژه محاسبه معیار سرمایه قفل شده است. هر چقدر معیار TVL یک پروژه بالاتر باشد نشان می‌دهد که افراد بیشتری روی این پروژه سرمایه‌گذاری کرده‌اند. به همین دلیل می‌توان به پروژه به عنوان یک گزینه سرمایه‌گذاری اعتماد کرد.
چگونگی ارزیابی پروژههای دیفای به کمک سرمایه قفل شده
در سال ۲۰۲۲، به نزدیک به ۲ میلیارد دلار در سطح جهانی رسیده است که نسبت به دو سال گذشته ۴۰۰ میلیون دلار افزایش یافته است. در واقع می‌توان گفت که هرچه شاخص ارزش کل قفل‌شده در پروژه بیشتر از دو میلیارد دلار باشد، می‌توان به پایداری آن امیدوار بود و در نتیجه به عنوان یک گزینه مناسب برای سرمایه‌گذاری به آن فکر کرد.
با افزایش محبوبیت و ارزش DeFi در فضای ارزهای دیجیتال، شاخص ارز کل قفل شده به معیاری ضروری برای سرمایه‌گذارانی تبدیل شده است که می‌خواهند ارزیابی کنند که آیا کل اکوسیستم سالم است و ارزش سرمایه‌گذاری را دارد یا خیر؟
یکی از نشانه‌های مهم کلاهبرداری در پروژههای دیفای این است که قیمت توکن در یک پروژه دیفای با TVL کم، با افزایش شدیدی همراه باشد. در این صورت باید در مورد آن پروژه تحقیق بیشتری کرد و از ورود به آن اجتناب کرد، زیرا در اغلب موارد افرادی که سرمایه خود را وارد این پروژه‌ها می‌کنند در نهایت متحمل خسارت‌های مالی سنگین می‌شوند.
اکثر پلتفرم‌های دیفای مانند آوه (Aave)، پنکیک سواپ و یونی سواپ توکن‌هایی همسان با نام خود را صادر کرده‌اند تا کاربران بتوانند از خدماتی که تا به اینجا مطرح کردیم استفاده کنند. از همین رو، می‌توانیم با استفاده از TVL به عنوان یک معیار سنجش ارزش بنیادین و سپس تقسیم کردن آن به ارزش بازار در مورد بیشینه بودن و یا کمینه بودن ارزش توکن‌های مورد نظرمان به نتیجه برسیم. این درست شبیه به روند محاسبه نسبت قیمت به ارزش دفتری (P/B) در سهام است.
در زمینه سهام هرچقدر میزان نسبت P/B بیشتر باشد، خرید آن سهام خطرناک‌تر است زیرا ارزش کمی از دید سرمایه‌گذاران در آن بستر دیده می‌شود و احتمال رجوع آنها به آن سهام بسیار کم است. ارزش بازار شرکت‌ها نیز می‌تواند از ارزش دفتری آنها فراتر برود، درست همانطور که ارزش بازار ارزهای دیجیتال می‌تواند از ارزش کل قفل شده آنها بیشتر شود.
همین فرایند ارزش‌گذاری در مثال ما نیز صادق است. هرچقدر نسبت به دست آمده ما کمتر باشد بهتر است. به عنوان مثال، نسبت ارزش بازار به TVL آوه معادل ۰.۲۹ است، این در حالیست که این عدد برای یونی سواپ به میزان ۲.۴۰ و برای پنکیک سواپ به میزان ۰.۸۵ است. بنابر همین سنجش، توکن‌های آوه ارزان قیمت‌ترین توکن‌ها از میان این سه پلتفرم هستند و جای رشد بیشتری دارند.
علاوه بر این، می‌توان از نسبت ارزش بازار به TVL برای ارزیابی وضعیت فعلی روانشناسی سرمایه‌گذاران در بازار دیفای استفاده کرد. با تقسیم کردن مجموع ارزش بازار DeFi به ارزش کل قفل شده ۱۱۸.۰۱ میلیارد دلاری آن عدد ۰.۷۰ حاصل می‌شود و این امر نشان می‌دهد که این بستر در شرایط آرمانی به سر نمی‌برد و جای هیچ نگرانی نیست. تنها زمانی لازم است نگران این موضوع باشیم که عدد حاصل شده از نسبت ما، به ۳ یا ۴ برسد.
در پایان لازم به ذکر است که می‌توان از TVLبرای اندازه‌گیری یکپارچگی خود پلتفرم‌های امور مالی غیرمتمرکز استفاده کرد. بدون شک، همه ما دوست داریم تا با سپرده‌گذاری کردن توکن‌های خود در پروتکل‌های دیفای به بازده و سود بالایی دست پیدا کنیم، اما پیشنهاد چنین سود‌هایی از جانب پلتفرم‌های ناشناس و شناخته نشده می‌تواند کلاهبرداری باشد. بنابراین، بهتر است تنها از پلتفرم‌هایی استفاده کنیم که ارزش کل قفل شده بیش از ۱ میلیارد دلار دارند و توسط شرکت‌های امنیت سایبری بلاک چین مانند CertiK حسابرسی می‌شوند. این فرایند درست شبیه به این است که هرچقدر صورت‌های مالی شرکت‌ها توسط حسابرسان بیشتری بررسی شود، معتبر‌تر و قابل اعتماد‌تر خواهند بود.
هرچقدر ترازنامه‌های پروتکل‌ها بهتر باشد، سرمایه‌گذاران بیشتری نیز به آنها اعتماد می‌کنند. به صورت کلی، این معیار مهمی برای سرمایه‌گذاران محسوب می‌شود که بدانند آیا می‌خواهند بر روی توکن‌های دیفای سرمایه‌گذاری کنند و یا اینکه قصد دارند تا از خدمات سود‌آور مختلف این اکوسیستم در حال تکامل بهره ببرند.
محاسبه ارزش کل قفل‌شده
بسیاری از افراد به دلیل اینکه فکر می‌کنند کار با شاخص‌ها می‌تواند پیچیده باشد هرگز از آنها استفاده نمی‌کنند. این در حالی است که کار با اغلب شاخص‌ها مانند سرمایه قفل شده بسیار آسان است. برای محاسبه ارزش کل قفل شده کافی است که قیمت توکن پروژه را در تعداد توکن‌های در گردش ضرب کرد.
بعد از آنکه ارزش بازار توکن به دست آمد، آن را بر حداکثر عرضه توکن‌ها تقسیم کنید. با این فرمول شما به سادگی TVL را محاسبه کرده‌اید. یکی دیگر از شاخص‌هایی که می‌تواند در ارزیابی پروژههای دیفای به شما کمک کند، نسبت سرمایه قفل شده است. این شاخص از تقسیم ارزش کل بازار به TVL به دست می‌آید.
در صورتی که مقدار این نسبت کمتر از عدد ۱ باشد نشان دهنده این است که شما می‌توانید روی توکن به عنوان یک گزینه سرمایه‌گذاری جذاب فکر کنید، در صورتی که بالاتر باشد سرمایه‌گذاری در آن چندان هوشمندانه نخواهد بود.
محاسبه این عدد بسیار ساده است. فرض کنید یک سرمایه‌گذار کیف پول خود را به یک پلتفرم DeFi متصل کرده و به میزان ۱۰۰۰ دلار رمزارز را به یک استخر پول واریز می‌کند تا به عنوان اعتبار‌سنج در یک شبکه بلاکچینی فعالیت داشته باشد و در ازای آن پاداش دریافت کند.
در ادامه، او ۱۰۰۰ دلار ارز دیجیتال دیگر را در ازای دریافت سود در همان پلتفرم وام می‌دهد. سپس ۱۰۰۰ دلار کوین را در یک استخر نقدینگی سپرده‌گذاری می‌کند تا نقدینگی معاملاتی مورد نیاز برای مبادله بین آلتکوین‌های فرضی ناشناس را تامین کرده و کمیسیون این معاملات را دریافت کند. اگر این تنها کسب و کاری بود که پلتفرم فرضی دیفای کسب کرده بود، میزان ارزش کل قفل شده آن ۳۰۰۰ دلار بود. این تمام مفاهیمی است که برای محاسبه این عدد باید بدانیم.
برای محاسبه ارزش فعلی بازار لازم است تا ذخایر در گردش را در قیمت فعلی ضرب کنیم. این در حالیست که میزان TVL به واسطه ضرب کردن میزان منابع مالی که به عنوان وثیقه در یک اکوسیتسم قفل شده‌اند در قیمت فعلی دارایی‌ها محاسبه می‌شود. به بیان ساده می‌توان گفت:
ارزش بازار = ذخایر در گردش × قیمت توکن
ارزش کل قفل شده = منابع مالی استیک یا سپرده‌گذاری شده × قیمت دارایی‌ها
کدام ارز دیجیتال بالا ترین TVL را دارد؟
با توجه به رشد بی سابقه پروژههای دیفای در سال ۲۰۲۰ شاخص ارزش کل قفل شده ترکیبی تمام پروتکل‌های دیفای به سرعت و به طور قابل توجهی افزایش یافت.
طبق گفته DefiLlama، در ابتدای سال ۲۰۲۰، مجموع TVL در تمام پلتفرم‌های DeFi حدود ۶۳۰ میلیون دلار بود. در سه ماهه اول سال ۲۰۲۲، ارزش آن به بیش از ۱۷۲ میلیارد دلار رسیده بود. (دیفای لاما یک سایت داده محور است که پروژههای دیفای در آن رتبه‌بندی می‌شوند.)
پروژه‌هایی که بیشترین سهم از این شاخص TVL را به خود اختصاص دادند میکر دائو (MakerDAO) به همراه کرو (Curve) و آوه (Aave) است.
تغییرات شاخص TVL
یکی از نکات مهمی که در ارتباط با شاخص سرمایه قفل شده وجود دارد و باید هنگام تجزیه و تحلیل پلتفرم‌های مختلف دیفای در نظر گرفت این است که حجم قفل شده بازار ثابت نیست. در واقع عدد TVL می‌تواند حتی در عرض چند ساعت تغییر کند. به همین دلیل باید هنگام آنالیز عملکرد پروژههای دیفای، شاخص سرمایه قفل شده را در همان روز مورد بررسی قرار دهید.
کاربرد شاخص TVL در تامین نقدینگی صرافی‌های غیر متمرکز
برای صرافی‌های غیر متمرکز شاخص سرمایه قفل شده تنها یک پارامتر برای تخمین زدن قدرت یک پروژه نیست بلکه به طور مستقیم با تأمین نقدینگی این صرافی‌ها ارتباط دارد. به این صورت که با بالا رفتن شاخص TVL سرمایه‌گذاران توکن‌های بیشتری را برای تامین نقدینگی این صرافی‌ها سرمایه‌گذاری می‌کنند.
در واقع سرمایه‌گذاران با قفل کردن سرمایه خود به صرافی‌ها کمک می‌کنند تا عملکرد بهتری داشته باشند. صرافی‌ها هم در ازای این کار به عنوان پاداش، مقداری از کارمزد‌های صرافی را به آنها می‌دهند. استیکینگ رمزارز از راه‌های کسب سود و درآمد است.
آیا شاخص سرمایه قفل شده واقعا کاربردی است؟
هر چند برخی از فعالان بازار ارزهای دیجیتال معتقد هستند که شاخص سرمایه قفل شده چندان کاربردی نیست اما باید بگوییم TVL یک شاخص حیاتی برای تجزیه و تحلیل پروژههای دیفای است. بدون آن عملا شما نمی‌توانید در مورد اینکه یک توکن چقدر برای سرمایه‌گذاری مناسب است تصمیم بگیرید.
در کنار TVL شما می‌توانید از سایر پارامترهای فاندامنتال نیز برای بررسی وضعیت بازار کمک بگیرید. توجه داشته باشید که هر چقدر مهارت خود را در استفاده از این شاخص‌ها تقویت کنید به همان اندازه در معاملات خود هوشمندانه عمل خواهید کرد. متاسفانه در سال‌های اخیر افراد زیادی بعد از وارد کردن سرمایه‌های خود به پروژههای مختلف، متحمل خسارت‌های مالی سنگین شده‌اند. این موضوع در حوزه دیفای که روزانه پروژههای جدید در آن معرفی می‌شود اهمیت بیشتری پیدا می‌کند.
دابل کامپوند چیست؟
این عبارت نشان‌دهنده ایده بسیار مهمی است که ممکن است برای افراد تازه‌وارد به حوزه دیفای کمی گیج‌کننده باشد. این اصطلاح در رابطه با رپد توکن‌ها و توکن‌های مشتقه یا مصنوعی به کار می‌رود. به عنوان مثال به استفاده از ۵۰۰ دلار بیت کوین در شبکه اتریوم به عنوان وثیقه می‌توان اشاره کرد.
در کل اکوسیستم بازار رمزارز این مقدار به عنوان ۱۰۰۰ دلار ارزش محسوب می‌شود. بدین صورت که به میزان ارزش ۵۰۰ دلار بیت کوین در بلاک چین Bitcoin و ۵۰۰ دلار رپد BTC در اکوسیستم Ethereum در مجموع وجود خواهد داشت. در هنگام تبادل کردن استیبل کوین‌هایی مثل USDC و تبدیل آنها به CUSDC (استیبل کوین مشتقه کامپوند که نسبت ۱ به ۱ با USDC دارد) در Compound و یا هر پلتفرم وام‌دهی دیگری نیز فرایند یکسانی با مثال قبل شکل می‌گیرد.
لازم به ذکر است که گاهی از اوقات توکن‌ها دو بار شمارش می‌شوند. این امر هیچ مشکلی در روند بررسی TVL به وجود نمی‌آورد. تنها کافیست بدانید که گاهی ارزش کل قفل شده در چنین بستر‌هایی دو بار شمرده می‌شود. در هنگام محاسبه TVL هر دوی این مقادیر را در نظر می‌گیریم. شاید این رویکرد کامل و صحیحی نباشد، اما تا به امروز به عنوان تنها دست‌یافت و راهکار پیش روی ما محسوب می‌شود.
جمع بندی:
ارزش کل قفل شده (TVL) یکی از مهم‌ترین شاخص‌ها برای ارزیابی یک پروژه دیفای محسوب می‌شود. این شاخص نشان‌دهنده کارایی و میزان اعتماد کاربران به یک پروتکل دیفای است. همچنین TVL می‌تواند نشان‌دهنده میزان استفاده از یک شبکه بلاکچینی برای ساخت و توسعه برنامه‌های غیرمتمرکز باشد. توصیه می‌شود برای سرمایه‌گذاری در هر یک از پروتکل‌های دیفای، ابتدا میزان ارزش کل قفل شده آن را مورد بررسی قرار داده و سپس اقدام به سرمایه‌گذاری کنید. در این مقاله به این پرداختیم که TVL چیست و سپس ارزش کل قفل شده در شبکه‌های مختلف را مورد بررسی قرار دادیم.
سوالات متداول:
+ارزش کل قفل شده (TVL) چیست؟
شاخص TVL معیاری برای نشان دادن میزان کل نقدینگی در یک اکوسیستم در بلاک چین و در حوزه دیفای است. کاربران در پروتکل‌های دیفای دارایی‌های خود در استخرهای نقدینگی سپرده‌گذاری یا استیک می‌کنند. کل ارزش قفل شده در این پروتکل‌ها نشان‌دهنده شاخص TVL است.
+شاخص TVL چه کاربردی دارد؟
ارزش کل قفل شده هر پروژه نشان‌دهنده میزان اعتبار و استفاده کاربران از آن است. هر چه میزان TVL یک پروژه بالاتر باشد، امنیت آن نیز بالاتر خواهد بود. به طور کلی یکی از مواردی که کاربران برای سرمایه‌گذاری در پروتکل‌های دیفای باید به آن توجه داشته باشند، میزان TVL پروژه و اطمینان از امنیت آن است.
+ارزش کل قفل شده یک پروتکل چگونه محاسبه می‌شود؟
TVL یک پروژه از ضرب میزان دارایی‌ها استیک شده در آن در قیمت دارایی‌ها محاسبه می‌شود.
