آربیتراژ یکی از راه‌های کسب درآمد از در بازارهای مالی از جمله ارز دیجیتال است. زمانی که یک رمزارز در دو صرافی مختلف دارای اختلاف قیمتی است، استراتژی Arbitrage به منظور کسب سود از این گپ قیمتی مورد استفاده قرار می‌گیرد. با این توضیحات شاید کسب سود از این روش کاری ساده به نظر برسد، اما این‌طور نیست.
استراتژی‌های مختلفی برای کسب سود از بازار ارز دیجیتال وجود دارد که از آربیتراژ به عنوان یکی از روش‌های نسبتا رایج می‌توان نام برد. آربیتراژ در علم اقتصاد به معنی کسب سود از تفاوت قیمت یک دارایی بین دو یا چند بازار در زمان مشخص است. در واقع این روش فرصتی برای بدست آوردن سود با ریسک کم است.
آربیتراژ در تمام بازارهای مالی قابل استفاده است و بازار ارز دیجیتال هم به دلیل نوسان‌هایی که دارد بستر مناسبی برای پیاده‌سازی استراتژی آربیتراژ و درآمد زایی است. در این مقاله قرار است به این سوال پاسخ دهیم که اربیتراژ ارز چیست و انواع آن را با ذکر مثال توضیح دهیم.
فهرست محتوا
آربیتراژ ارز دیجیتال
آربیتراژ ارز دیجیتال به کسب سود از اختلاف جزئی قیمت یک رمزارز در صرافی‌های مختلف گفته میشود. این استراتژی معاملاتی برای معامله‌گرانی بسیار مناسب است که به‌دنبال انجام معاملاتی با فرکانس بالا و ریسک پایین هستند. از طرف دیگر آربیتراژ بهترین استراتژی معاملاتی برای افراد مبتدی است، زیرا کافی است که بازار را رصد کنند و با خرید و فروش ارز دیجیتال در زمان مناسب، از اختلاف قیمت‌ها به سود برسند. به تریدری که از این روش برای انجام معاملات خود کمک می‌گیرد، آربیتراژگر ارز دیجیتال گفته میشود.
آربیتراژ به زبان ساده به معنی خرید یک دارایی در یک مکان و فروش آن با قیمت بالاتر در مکانی دیگر است. در بازار ارزهای دیجیتال می‌توان تعریف Arbitrage را این‌گونه بیان کرد: خرید رمزارزها با قیمت پایین‌تر از صرافی الف و فروش آن با قیمتی بالاتر در صرافی ب. این تمام کاری است که در روش آربیتراژ مورد استفاده قرار می‌گیرد. اما این روش ظرافت‌ها و ریزه‌کاری‌هایی دارد و به سادگی قابل انجام نیست.
| آربیتراژ | Arbitrage به معنای خرید رمزارز از یک صرافی و فروش آن با قیمت بالاتر در یک صرافی دیگر است. |
نکته اساسی در آربیتراژ، وجود اختلاف قیمت یک دارایی واحد در دو صرافی متفاوت است. اگر در کل جهان فقط یک صرافی مثل بایننس وجود داشت، در آن صورت اختلاف قیمتی هم به وجود نمی‌آمد؛ اما با وجود تعداد زیادی صرافی ارز دیجیتال در سراسر دنیا، امکان آربیتراژ فراهم است. همین گستردگی باعث وجود اختلاف قیمت میشود. به‌علاوه عرضه و تقاضا نیز دلیل دیگری است که در پشت گپ قیمتی نهفته است. بنابراین نمی‌توان سازوکاری را برای یکسان‌سازی قیمت پیاده کرد. به سادگی با مقایسه قیمت صرافی‌های ایرانی نیز می‌توانید به این مسئله پی ببرید.
علت اختلاف قیمت ارزهای دیجیتال
بازار ارزهای دیجیتال یک بازار جهانی است و صرافی‌های ارز دیجیتال بیشماری در سراسر جهان وجود دارند. به همین دلیل است که ارزهای دیجیتال با یک قیمت در کل جهان معامله نمی‌شوند. حتی جالب است بدانید که این اختلاف قیمت در ابعاد یک کشور نیز وجود دارد. گاهی اوقات اتفاقاتی در بازار ارزهای دیجیتال رخ می‌دهد که باعث میشود تفاوت قیمت ارزهای دیجیتال در صرافی‌های ارزدیجیتال مختلف، بیشتر از حالت عادی باشد. تریدرهای حرفه‌ای و با تجربه که منتظر چنین فرصت‌های طلایی هستند، دارایی خود را آربیتراژ می‌کنند.
انواع آربیتراژ ارزهای دیجیتال
برای کسب سود از Arbitrage روش‌های مختلفی وجود دارد که آنها را می‌توان در تمام بازارهای مالی مانند بازار ارز دیجیتال استفاده کرد. در ادامه به چند مورد از معروف‌ترین انواع آربیتراژ می‌پردازیم.
آربیتراژ بین صرافی (Cross-Exchange Arbitrage)
در این روش آربیتراژگرها از تفاوت قیمت یک ارز دیجیتال در دو صرافی مختلف استفاده می‌کنند. به عنوان مثال قیمت بیت کوین در یک صرافی ۹۵۰۰ دلار و در یک صرافی دیگر برابر با ۹۸۵۰ دلار است. در اینجا می‌توان با خرید بیت کوین از صرافی اول و فروش آن به صرافی دوم از تفاوت قیمت ۳۵۰ دلاری بیت کوین در صرافی‌ها بهره‌مند شد.
آربیتراژ فضایی یا فرامرزی (Spatial Arbitrage)
این روش همانند آربیتراژ فاصله‌ای است، تنها با این تفاوت که صرافی‌ها در کشورهای مختلفی مستقر هستند. به عنوان مثال می‌توان از تفاوت عرضه و تقاضای یک ارز دیجیتال در آمریکا و کره جنوبی برای کسب سود استفاده کرد.
آربیتراژ آماری (Statistical Arbitrage)
یکی از روش‌های رایج کسب سود از بازار سرمایه توسط سرمایه‌گذاران حرفه‌ای آربیتراژ آماری است که در دهه اخیر وارد بازار ارزهای دیجیتال نیز شده است. این روش از یک مدل‌سازی ریاضی استفاده می‌کند و به انجام محاسبات زیادی نیاز دارد. ریسک شیوه آماری نسبت به دو روش قبلی بیشتر است و تریدر باید مسلط به یک استراتژی تحلیلی باشد. در این روش معمولا از ربات‌های هوشمند برای انجام تعداد زیادی تراکنش در کسری از ثانیه استفاده میشود.
آربیتراژ مثلثی (Triangular Arbitrage)
آربیتراژ مثلثی به استراتژی کسب سود از اختلاف قیمت میان سه جفت ارز در یک صرافی واحد گفته میشود. برای مثال، یک آربیتراژگر ارز دیجیتال بین بیت کوین، اتریوم و ریپل یک فرصت مناسب برای بدست آوردن سود را تشخیص می‌دهد، او با فروش بیت کوین، اتریوم می‌خرد و سپس اتریوم را با ریپل مبادله می‌کند و در نهایت ریپل را با بیت کوین مبادله می‌کند. در صورتی که استراتژی معاملاتی آربیتراژگر درست عمل کند، در پایان این معاملات بیت کوین بیشتری نسبت به آغاز آربیتراژ خواهد داشت.
آربیتراژ غیر متمرکز (Decentralized Arbitrage)
یکی از انواع Arbitrage که با بیشتر شدن تعداد صرافی‌های غیرمتمرکز، به یک فرصت مناسب برای سودآوری تبدیل شده است، Decentralized Arbitrage است. در این روش اگر قیمت در یک صرافی غیرمتمرکز با قیمت اسپات آن در صرافی‌های متمرکز تفاوت فاحشی داشته باشد، معامله‌گران می‌توانند از این فرصت برای ترید کردن استفاده کنند.
روش‌های کسب درآمد از آربیتراژ ارز دیجیتال
برای کسب درآمد از آربیتراژ در بازار ارزهای دیجیتال دو روش وجود دارد:
- انجام تراکنش در تعداد زیاد
- انجام تراکنش‌هایی با تعداد کمتر اما با مقادیر بیشتر
با توجه به این که تفاوت قیمت‌ها در Arbitrage می‌تواند ناچیز باشد، برای کسب سود از روش دوم به سرمایه اولیه بالایی نیاز است. بنابراین افرادی که سرمایه زیادی ندارند، بهتر است که از روش اول استفاده کنند؛ یعنی تراکنش‌های زیادی را انجام دهند و از هر کدام سود کمی به دست بیاورند که در مجموع رقم قابل توجهی شود.
چگونه از آربیتراژ کسب درآمد کنیم؟
معامله‌گران می‌توانند عمل آربیتراژ را به صورت دستی انجام دهند؛ اما در این روش، زمان فاکتور مهمی است. اختلاف قیمتی به صورت موقتی در بازار به وجود می‌آید. از طرف دیگر، رصد قیمت صدها ارز دیجیتال در ده‌ها صرافی مختلف عملا نشدنی است. این نکته را در نظر بگیرید که اختلاف قیمت یک توکن در دو صرافی ممکن است فقط برای چند دقیقه ادامه داشته باشد.
احتمال اینکه شما در همان لحظه، آن توکن را تحت نظر داشته باشید، بسیار کم است. هرچه فرآیند Arbitrage را سریع‌تر انجام دهید، سود شما در نهایت افزایش خواهد یافت. به همین دلیل تریدرها به پلتفرم‌هایی روی می‌آورند که با استفاده از ربات‌های تریدر و به صورت خودکار، معاملات آربیتراژ ارز دیجیتال را انجام می‌دهند.
مراحل انجام آربیتراژ در بازار ارزهای دیجیتال عبارتند از:
- اولین قدم برای انجام آربیتراژ در بازار رمزارزها، انتخاب صرافی‌هایی با حجم معاملاتی بالاست. بازار باید عمق کافی برای انجام معامله را داشته باشد. برای مشاهده این صرافی‌ها می‌توانید از اطلاعات سایت کوین مارکت کپ استفاده کنید.
- در مرحله بعد باید قیمت یک دارایی خاص را در همه یا تعدادی از این صرافی‌ها رصد کنید و در صورت وجود اختلاف قیمت مناسب، آن ارز دیجیتال را از صرافی با قیمت کمتر بخرید.
- پس از آن باید دارایی را در صرافی دیگر که قیمت بالاتری دارد، به فروش برسانید. مثلا، قیمت یک توکن در صرافی بایننس ۱۰۰ دلار است و قیمت همان توکن در صرافی هیوبی، ۱۰۵ دلار است. باید توکن را از صرافی بایننس بخرید و به صرافی هیوبی منتقل کنید.
- آخرین کار هم به فروش توکن و برداشت سود مربوط است. تا زمانی که این اختلاف قیمت مناسب وجود دارد، این کار را می‌توان بارها انجام داد و مقدار سود را افزایش داد.
آربیتراژ رمزارز در صرافی کوچک‌تر
در بازار رمزارزها، صرافی‌های بسیار زیادی حضور دارند که محبوبیت آنها یکسان نیست. برای مثال یک صرافی کوچک در ایران را با صرافی بایننس که بزرگترین صرافی جهان است، مقایسه کنید. بیت کوین در هر دو صرافی معامله میشود و طبیعتا قیمت یکسانی ندارد. اگر بیت کوین در صرافی بایننس در محدوده ۱۷,۰۰۰ دلار و در این صرافی ایرانی ۱۵,۰۰۰ دلار معامله شود، قیمت در کدام صرافی ملاک است؟ این اختلاف قیمتی باید برطرف شود و قیمت‌ها همگرا شوند.
طبیعتا قیمت بیت کوین در صرافی ایرانی ۲,۰۰۰ دلار افزایش می‌یابد، نه اینکه قیمت بیت کوین در صرافی بایننس ۲,۰۰۰ دلار کاهش یابد. در این مورد، تریدر می‌تواند بیت کوین را در صرافی ایرانی خرید کند و آن را تا زمان همگرا شدن قیمت‌ها نگهداری کند و به محض رسیدن به قیمت صرافی معتبرتر، آن را به فروش برساند. در این روش نیازی به انتقال دارایی بین دو صرافی نیست و هزینه‌ها کاهش می‌یابد.
آیا آربیتراژ قانونی است؟
پاسخ کوتاه این سوال بله است. قیمت خرید و فروش یک رمزارز در صرافی‌های مختلف بر اساس عوامل مختلفی تعیین میشود و اگر کاربری متوجه اختلاف قیمت‌ها شد، می‌تواند از این فرصت استفاده کرده و سود کسب کند. در این فرآیند هیچ عمل غیرقانونی اتفاق نمی‌افتد.
اختلاف قیمت ایجادشده بین قیمت یک رمزارز در صرافی‌های مختلف، نتیجه آربیتراژ Arbitrage گرفتن یک شخص یا گروهی از کاربران نیست. اتفاقا هر چقدر تعداد کاربران بیشتری برای آربیتراژ گرفتن اقدام کنند، قیمت دارایی در صرافی‌های مختلف زودتر به تعادل می‌رسد. بنابراین می‌توان گفت آربیتراژ گرفتن به ثبات بازار و افزاش حجم معاملات کمک می‌کند.
خطرات آربیتراژ ارز دیجیتال
برخی از افراد به اشتباه فکر می‌کنند که Arbitrage فرآیند ساده و بسیار پر سودی است. اما Arbitrage ارز دیجیتال با خطرات و ریسک‌هایی همراه است. افرادی که بدون داشتن دانش کافی اقدام به این کار می‌کنند، در اغلب موارد سرمایه خود را از دست می‌دهند. بنابراین هرگز نباید بدون اطلاع از این ریسک‌ها و خطرات اقدام به انجام آن کرد.
یکی از خطرات بزرگ معاملات Arbitrage، بسته شدن اختلاف بین قیمت‌ها قبل از نهایی کردن معامله است. در نتیجه سود، صفر یا حتی گاهی اوقات منفی میشود. این اتفاق می‌تواند به دلیل کندی در انجام معامله، هزینه‌های غیرمعمول و زیاد معامله، افزایش ناگهانی نوسانات و غیره باشد.
در نهایت، با توجه به این که Arbitrage نیازمند انجام تراکنش‌های زیاد است، این ریسک برای کاربران وجود دارد که هنگام انجام تراکنش‌های خود اشتباه کنند. برای مثال، ارز دیجیتال را به آدرس اشتباهی ارسال کنند. به همین دلیل افرادی که این گزینه را به عنوان روشی برای کسب سود انتخاب کرده‌اند، باید هنگام انجام معاملات دقت کافی داشته باشند.
مزایا و معایب آربیتراژ ارز دیجیتال
کسب درآمد در بازارهای مالی کار آسانی نیست. Arbitrage هم از این قاعده مستثنی نیست و نیازمند تسلط کافی بر بازار است. استراتژی آربیتراژ در بازار ارز دیجیتال دارای مزایا و معایبی است که در ادامه به برخی از آنها اشاره می‌کنیم.
مزایا:
- به دلیل سرعت بالا در تریدهای آربیتراژ، به طور کلی ریسک پایینی در این روش وجود دارد؛ چرا که پوزیشن‌ها برای مدت طولانی باز نمی‌مانند و در صورت استفاده از ربات‌های معتبر، امکان کسب سود و موفقیت بالا خواهد بود.
- با توجه به تعداد زیاد صرافی‌های ارز دیجیتال، فرصت‌های زیادی برای انجام آربیتراژ فراهم میشود.
- امکان انجام این روش هم در بازار صعودی فراهم است و هم در بازار نزولی.
- کسب سود در این روش عموما سریع است.
معایب:
- تاخیر در تایید تراکنش‌ها با توجه به تراکم شبکه‌ها ممکن است باعث تغییر قیمت و ضرر تریدرها شود.
- کارمزدها در برخی صرافی‌ها بالاست.
- شانس آربیتراژ در صرافی‌هایی با حجم معاملات پایین کم میشود.
- در کار با صرافی‌های مختلف شاید نیازمند احراز هویت باشید که این مسئله کارتان را دشوار خواهد کرد.
- ممکن است قیمت یک ارز دیجیتال در یک صرافی بسیار پایین باشد، اما سفارش‌ها پر و تکمیل نشوند.
- با سرمایه کم توجیه اقتصادی ندارد.
همه موارد بالا این نکته را نشان می‌دهد که هرچند Arbitrage یک راه به ظاهر ساده برای کسب درآمد است، اما در عمل دشواری‌های خاص خود را دارد. این روش به هیچ عنوان به تریدرهای مبتدی توصیه نمی‌شود. همچنین باید به خوبی هر دو صرافی ارز دیجیتال را بشناسید و مطمئن باشید که در زمان برداشت دارایی از یک صرافی، دچار مشکل نخواهید بود.
انتخاب صرافی مناسب برای انجام آربیتراژ
کاربران هنگام انتخاب صرافی ارز دیجیتال برای انجام Arbitrage باید به این نکته توجه داشته باشند که حجم معاملاتی صرافی زیاد باشد؛ زیرا شانس آربیتراژ در صرافی‌هایی با حجم معاملات پایین کم میشود. از طرف دیگر، باید صرافی‌هایی انتخاب شود که قیمت‌های پایین‌تری برای رمزارزها ارائه می‌دهند. اما حواستان باشد اگر قیمت ارز دیجیتال در یک صرافی پایین باشد، لزوما آن صرافی معتبر نیست. متاسفانه برخی از افراد بدون تحقیق کافی یک صرافی بی‌نام و نشان انتخاب می‌کنند که در نهایت منجر به از دست رفتن سرمایه میشود.
در انتخاب صرافی برای Arbitrage گرفتن به چند موضوع مهم باید دقت کرد. اولین مورد بحث اجباری بودن KYC برای برداشت رمزارز در اکثر صرافی‌های داخلی و خارجی است؛ پس باید حواستان باشد که در صرافی مبدا و مقصد احراز هویت را تکمیل کرده باشید. مورد دوم به حجم معاملات صرافی بازمی‌گردد. پایین بودن نقدینگی و حجم معاملات باعث میشود نتوانید در قیمت مورد نظر خرید و فروش خود را انجام دهید و ممکن است متضرر شوید.
سومین موضوع کارمزدهای صرافی است. در محاسبات خود باید کارمزد معاملات و برداشت صرافی را لحاظ کنید. کارمزدها می‌تواند روی میزان سود آربیتراژ شما اثر زیادی بگذارد. ضمنا کارمزد شبکه انتقال هم باید درنظر بگیرید. بهتر است صرافی‌های مورد نظر شما از شبکه‌های با کارمزد پایین‌تر مثل لایه ۲ ها پشتیبانی کنند.
آخرین مورد مهم نیز محدودیت‌های واریز و برداشت است. معمولا برای کسب سود از آربیتراژ باید با سرمایه زیادی خرید و فروش را انجام داد. در صرافی‌ها و به خصوص اکسچنج‌های داخلی محدودیت‌هایی در واریز و برداشت وجود دارد که اجازه نمی‌دهد با تمام سرمایه برای Arbitrage اقدام کنید. حتما در مورد محدودیت‌های صرافی‌ها اطلاعات لازم را کسب کنید.
ربات آربیتراژ گیری ارز دیجیتال
ربات آربیتراژ، اختلاف قیمت‌ها در یک صرافی را بررسی می‌کنند و به کاربر پیشنهاد خرید یا فروش می‌دهند. ربات‌های مختلفی برای انجام Arbitrage ارز دیجیتال وجود دارد، مانند: ربات بین اکسچنجی (اختلاف قیمت در اکسچنج‌های مختلف را بررسی می‌کند) و ربات بین دارایی‌ها (اختلاف قیمت یک دارایی خاص را در یک اکسچنج بررسی می‌کند).
این ربات‌ها مزایا و معایب خاص خود را دارند اما باید در نظر داشته باشید که این روزها پیدا کردن فرصت‌های آربیتراژ نسبت به چند سال قبل سخت‌تر شده است و نمی‌توان به طور صدرصد به ربات‌های این حوزه اعتماد کرد.
آیا آربیتراژ ارز دیجیتال سود آور است؟
سودآوری آربیتراژ به عوامل متعددی بستگی دارد. همانطور که گفتیم زمان نقش مهمی در این فرآیند بازی می‌کند و عوامل زیادی می‌تواند روی این پارامتر تاثیر بگذارد. برای مثال می‌توان به زمان تایید شدن تراکنش در شبکه‌های بلاکچینی یا محدودیت‌های واریز و برداشت صرافی‌ها اشاره کرد. از طرف دیگر بازار ارزهای دیجیتال نوسان قیمتی زیادی دارد و ممکن است خیلی زود فرصت Arbitrage از دست برود.
Arbitrage گرفتن ریسک‌های دیگری هم دارد. بحث اسلیپیج در صرافی‌های غیرمتمرکز یا پر نشدن سفارش در صرافی‌های متمرکز موضوعی است که قیمت خرید و فروش شما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. همچنین به دلیل لزوم سرعت بالا، ممکن است اشتباهاتی در حین انجام تراکنش مرتکب شوید. مثلا برای کارمزد پایین‌تر رمزارز را روی شبکه‌ای به صرافی مقصد ارسال کنید که از آن پشتیبانی نمی‌کند.
ریسک تحریم برای کاربران ایرانی و امکان بلوکه‌شدن سرمایه در صرافی‌های خارجی هم همیشه وجود دارد. نکته مهم دیگری که باید به آن توجه داشته باشید، محدودیت‌های نقل و انتقال بانکی در ایران و صرافی‌های داخلی است. با توجه به لزوم آربیتراژ گرفتن با سرمایه بالا، ممکن است درگیر مالیات شوید.
اگر بخواهم این بخش را جمع‌بندی کنم، باید بگویم که ذات Arbitrage سودآور است؛ اما عوامل زیادی می‌تواند میزان این سود را تغییر دهد یا حتی منجر به ضرر شود. برای آربیتراژ گرفتن باید حساب و کتاب دقیقی انجام دهید و از تسلط کافی به شبکه‌های بلاکچینی و ترید برخوردار باشید.
Arbitrage فرصتی جذاب در دنیای کریپتو
Arbitrage ارز دیجیتال یک فرصت عالی برای معامله‌گران بازار کریپتو است. تریدرهای ارز دیجیتال با داشتن اطلاعات کافی، سرعت و سرمایه مناسب می‌توانند معاملات سودآوری را انجام دهند. اما نباید از خطرات معاملات این شیوه غافل شد. بنابراین باید قبل از ورود به این حوزه به اندازه کافی اطلاعات داشته باشید.
جمع‌بندی:
Arbitrage گرفتن یک روش رایج کسب درآمد در بازارهای مالی است و سود این روش نتیجه خرید در قیمت پایین‌تر و فروش در قیمت بالاتر است. در این مقاله ابتدا گفتیم که آربیتراژ ارز دیجیتال چیست و سپس در مورد روش کسب درآمد و انواع آربیتراژ توضیحاتی ارائه کردیم. قانونی بودن، مزایا، معایب، سودآوری و انتخاب صرافی مناسب برای Arbitrage دیگر مواردی هستند که در مقاله به آنها پرداخته شده است.
سوالات متداول:
+آربیتراژ چیست؟
آربیتراژ به معنای خرید یک دارایی با قیمت پایین از یک صرافی و فروش آن با قیمتی بالاتر در صرافی دیگر است. این اختلاف قیمتی منجر به کسب سود میشود.
+آیا آربیتراژ غیرقانونی است؟
خیر،این کار خلاف قانون نیست، اما انجام آن به خصوص برای ایرانیان (به دلیل تحریم) ریسک‌هایی به همراه دارد.
+آیا استفاده از ربات آربیتراژ مطمئن است؟
هم برای رصد بازار و کشف اختلاف قیمت می‌توان از ربات استفاده کرد و هم برای انجام معامله. استفاده از ربات‌های معامله‌گر آربیتراژ، ممکن است با ریسک کلاه‌برداری همراه باشد.
+آیا استفاده از سایت آربیتراژ رمزارز مطمئن است؟
در مورد سایت‌هایی که آربیتراژ رمزارز را انجام می‌دهند نیز باید بسیار محتاط باشید. در گذشته سایت‌های زیادی این امکان را برای کاربران خود فراهم کردند، حتی ما در صرافی سیمیا این سایت‌ها و نحوه استفاده از آنها را آموزش داده‌ایم. اما متاسفانه متوجه شدیم که این سایت‌ها که در سطح جهان کاربران زیادی داشته‌اند، امروز دیگر فعالیتی ندارند. به همین دلیل پیشنهاد می‌دهیم که برای معاملات آربیتراژ حتما از برنامه‌هایی که توسط خود شما و یا به پیشنهاد شما نوشته شده اتکا کنید. اطلاعات صرافی‌های مختلف را با استفاده از API دریافت کنید و معاملات را با ربات تریدر خود انجام دهید.
